Hoãn xét xử phúc thẩm bồi thường oan sai vì…người đại diện UBND tỉnh vắng mặt!

Phiên toàn xét xử phúc thẩm vụ án dân sự bồi thường oan sai đối với ông Dương Văn Hòa bị hoãn 

Giữa trưa một ngày nắng nóng cộng gió Lào nơi trung tâm TP. Đông Hà, hơn 20 con người (đa số đã cao tuổi) cố gắng tìm nơi có bóng mát ven đường trước mặt quán cơm ở phường Đông Lương để “trú ẩn”. Họ là những người được Tòa triệu tập đến làm chứng trong vụ án dân sự đòi bồi thường oan sai với nguyên đơn là ông Dương Văn Hòa.

Sở dĩ, dù đã đứng trước quán cơm và quá giờ ăn cơm trưa, họ vẫn chưa vào phía trong quán là vì: ông Hòa lại phải tất bật chạy ngược lại trụ sở TAND tỉnh Quảng Trị để nghe quyết định hoãn phiên tòa xét xử phúc thẩm từ HĐXX với lý do: một vài người có nghĩa vụ và quyền lợi liên quan không có mặt tại tòa án và không có lý do, trong đó có một nhân vật cỡ bự của tỉnh Quảng Trị.

Về phía những người được triệu tập đi làm chứng hôm 28/3, có một người đàn ông với thân hình còm cõi bởi căn bệnh ung thư máu hành hạ. Ông là Hoàng Văn Vỹ (62 tuổi, trú tại xã Gio Bình, Gio Linh, Quảng Trị). Ông là người làm công trong suốt một thời gian dài tại trang trại Thuận Thành thuộc công ty ông Hòa làm Giám đốc trước khi dính án oan. Ông bảo, tại phiên tòa xét xử sơ thẩm làn trước, ông cũng được tòa triệu tập nhưng không thể đến do đang nằm bệnh viện điều trị bệnh. Lần này, dù trong người không được khỏe, nhưng ông vẫn cố gắng đến tham gia phiên tòa với mong muốn góp một tiếng nói nhỏ bé của mình để góp phần tìm lại sự công bằng cho người bị kết án oan Dương Văn Hòa.

Hình ảnh những người nông dân ở tuổi xế chiều, bệnh tật lủi thủi đứng bên vệ đường giữa trưa nắng, nó thật phản chiếu với sự hào nhoáng nơi đô thị Đông Hà đầy mầu sắc. Họ được tòa yêu cầu có mặt tại tòa trước thời điểm 7 giờ 30 phút sáng 28/3. Để có mặt đúng giờ, họ phải gác lại những công việc thường ngày của một người nông dân, dậy sớm hơn thường lệ, lục đục kéo vào Đông Hà và chờ đợi công cốc suốt một buổi sáng. Trong khi những người là đại diện cho các cơ quan có quyền và nghĩa vụ liên quan được tòa triệu tập, một số người đã không có mặt, chẳng cần lý do, lý trấu gì sất. Bên trong trụ sở TAND tỉnh Quảng Trị, Phiên tòa phúc thẩm tạm hoãn; phía ngoài, những người nông dân thở dài ngao ngán: lại thêm một thậm chí nhiều hơn ngày công bị bỏ để “hầu tòa”. Song họ vẫn động viên nhau, phải đi đến cùng!

Ông Vỹ cùng những người được tòa triệu tập đến làm chứng khác đứng tránh nắng trước mặt một quán cơm nằm đối diện công viên sinh thái ở trung tâm TP. Đông Hà (Quảng Trị)

Đó là những gì đọng lại nơi chúng tôi khi đến chờ tham dự phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ án dân sự “Yêu cầu bồi thường thiệt hại do cơ quan tiến hành tố tụng gây ra trong hoạt động tố tụng hình sự”, giữa nguyên đơn là ông Dương Văn Hòa và bị đơn là Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) tỉnh Quảng Trị sáng ngày 28/3. Theo bản án, ông Hoà yêu cầu VKSND tỉnh Quảng Trị bồi thường thiệt hại theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước vì truy tố ông oan sai trong vụ án “Làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật”, cụ thể là dịch lở mồm long móng xảy ra tại Quảng Trị vào năm 2007. Phía nguyên đơn yêu cầu bị đơn bồi thường gần 18 tỷ đồng, gồm thiệt hại về tài sản, kinh tế và tổn hại về tinh thần.

Trước đó, ngày 20/11/2018, TAND tỉnh Quảng Trị đã đưa ra xét sử sơ thẩm đối với vụ án dân sự nói trên. Tại phiên tòa này, HĐXX sơ thẩm chỉ chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của ông Hòa, tuyên Viện KSND tỉnh Quảng Trị phải bồi thường hơn 264 triệu đồng do tổn thất về tinh thần cho nguyên đơn.

Không chấp nhận kết quả phiên tòa sơ thẩm, ông Hòa đã làm đơn kháng án. Sau quá trình xem xét hồ sơ, TAND cấp cao tại Đà Nẵng đã quyết định đưa vụ án ra xét xử. Phiên tòa phúc thẩm dự kiến diễn ra tại trụ sở TAND tỉnh Quảng Trị.

Theo luật sư Võ Công Hạnh – người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho ông Dương Văn Hòa cho biết, tại phiên tòa phúc thẩm này, phía nguyên đơn đã yêu cầu HĐXX triệu tập thêm các thành phần, đại diện các cơ quan có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, trong đó có UBND tỉnh Quảng Trị, Công an tỉnh và Sở NN&PTNT tỉnh. Về mặt lý thuyết thì người đứng đầu 3 cơ quan này sẽ đại diện tham dự phiên tòa theo giấy triệu tập của Tòa án hoặc ủy quyền cho người khác đi thay. Tuy nhiên, thẩm phán Trương Minh Tuấn – Chủ tọa phiên tòa và HĐXX đã quyết định hoãn phiên tòa phúc thẩm, chờ ngày khác xét xử lại, vì người được tòa triệu tập đích danh là Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị cùng một số người làm chứng không có mặt, không có lý do.

Cũng theo luật sư Hạnh, kết quả của phiên tòa sơ thẩm là Bản án số 13/2018/DS-ST ngày 20/11/2018 do TAND tỉnh Quảng Trị xét xử đã vi phạm nghiêm trọng về nội dung lẫn tố tụng, khoét sâu nỗi đau, sự mất mát khiến ông Hòa và Gia đình thêm phần tuyệt vọng.

Luật sư Hạnh phân tích, HĐXX sơ thẩm đã không tiến hành bất kỳ hoạt động xác minh, thu thập chứng cứ mà chỉ dựa hoàn toàn vào quan điểm của Bị đơn là VKSND tỉnh Quảng Trị; dựa vào phát biểu của đại diện VKSND tại phiên tòa để phán 1 bản án gây bất bình; Không đánh giá, xác minh các thiệt hại của nguyên đơn: hiệt hại vườn ươm, cây giống từ Lào, Bình Dương, Quảng Trị, thiệt hại thực tế bị mất. HĐXX sơ thẩm cũng đã bỏ qua hoàn toàn lời khai của người làm chứng về thiệt hại của ông Hòa; bỏ qua chứng cứ về việc xin đi khỏi nơi cư trú, rằng lý luận quy chụp buộc Bị Can, Bị cáo phải xuất trình việc xin đi lại để kinh doanh. “Thời điểm đó, bị cáo đang bị khởi tố điều tra, truy tố và xét xử thì uy tín, danh dự, tinh thần có còn để xin và tinh thần để kinh doanh không (mặc dù Bị cáo đã thực hiện việc xin đi tại Thị trấn nhưng vẫn bỏ qua)”, luật sư Công Hạnh lý giải.

Về mặt tố tụng, theo luật sư Công Hạnh, HĐXX sơ thẩm – TAND tỉnh Quảng Trị đã áp dụng sai luật Trách nhiệm Bồi thường của Nhà nước. Vì theo quy định tại khoản 7, Điều 3, luật TNBTCNN năm 2017 thì cơ quan giải quyết bồi thường gồm 1 trong 2 cơ quan sau: Cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ hoặc tòa án có thẩm quyền. Đối chiếu trường hợp của ông Dương Văn Hòa, ông đã chọn và yêu cầu TAND tỉnh Quảng Trị giải quyết bồi thường vào ngày 28/6/2018. TAND tỉnh Quảng Trị ra thông báo thụ lý vụ án ngày 6/8/2018.

“Vì vậy, TAND tỉnh Quảng Trị phải căn cứ khoản 2, Điều 78, luật TNBTCNN năm 2017 để giải quyết yêu cầu bồi thường của ông Dương Văn Hòa mới đúng với tinh thần của luật TNBTCNN hiện hành”, luật sư Công Hạnh khẳng định.