Vì sao du lịch Việt Nam khó đuổi kịp các nước đứng đầu

Nhìn từ các chỉ số năng lực cạnh tranh, có thể thấy Việt Nam chưa quan tâm phát triển du lịch khi chỉ số về chính sách du lịch và điều kiện hỗ trợ thực thi chính sách, đặc biệt là chỉ số mức độ ưu tiên phát triển du lịch xếp hạng thấp nhất trong các nước ASEAN, trong khi xếp hạng các yếu tố liên quan khác vẫn còn nhiều hạn chế. Thực tế, cơ quan du lịch các nước như Thái Lan, Singapore, Malaysia đều đầu tư khoảng hơn 100 triệu đô la/năm cho hoạt động của cơ quan du lịch quốc gia với chức năng chính là xúc tiến quảng bá du lịch, đồng thời có mạng lưới văn phòng đại diện rộng khắp tại các thị trường du lịch trọng điểm.

 So với các nước trong khu vực, đầu tư cho hoạt động xúc tiến quảng bá du lịch Việt Nam hiện còn rất khiêm tốn với mức trung bình khoảng 2 triệu USD/năm, chỉ bằng khoảng 2,9% của Thái Lan, 2,5% của Singapore, 1,9% của Malaysia.

Đối với Indonesia, nước xếp ngay trên Việt Nam về số lượng khách du lịch quốc tế (10,41 triệu lượt năm 2015), để đạt mục tiêu đón 20 triệu lượt khách du lịch quốc tế vào năm 2019, từ đầu tháng 3/2016, Indonesia miễn thị thực thêm cho công dân 79 quốc gia, vùng lãnh thổ, nâng tổng số quốc gia, vùng lãnh thổ có công dân được miễn thị thực lên 169, tiếp theo nỗ lực năm 2015 mở rộng danh sách các nước được miễn thị thực từ 15 lên 90 nước.

 Trong khi đó, mặc dù có nhiều nỗ lực trong thời gian vừa qua, các nước có công dân mang hộ chiếu phổ thông được miễn thị thực nhập cảnh vào Việt Nam đến tháng 6/2016 mới chỉ dừng lại ở con số 22 nước.

 Đối với các nước nhóm thấp hơn, sự phát triển mạnh mẽ của du lịch Lào, Campuchia và Myanamar trong thời gian vừa qua do sự mở cửa và đầu tư mạnh mẽ, thực chất cho ngành du lịch.

 Du lịch Campuchia và Myanmar được quản lý và định hướng bởi Bộ chuyên ngành du lịch riêng và được đầu tư mạnh mẽ. Đối với Lào, sự kết nối ngày càng chặt chẽ giữa Lào với Việt Nam và Thái Lan đã đóng góp số lượng khách quan trọng (75%) cho du lịch Lào. Ngoài ra yếu tố chu kỳ thị trường ở giai đoạn đầu mới mở cửa khi số lượng tuyệt đối chưa thực sự cao cũng giúp các nước này đạt tốc độ tăng trưởng cao trong giai đoạn vừa qua, như đối với Việt Nam giai đoạn 2001-2005 với mức độ tăng trưởng trung bình 10,50%. Đối với Myanmar, thực chất số lượng khách du lịch thực sự còn hạn chế với 1,3 triệu lượt (không tính số lượng khách qua biên giới). Mặc dù năng lực cạnh tranh tổng thể của các nước này còn thấp, tuy nhiên nếu Việt Nam không thực sự quan tâm đến phát triển du lịch thì số lượng khách du lịch đến Campuchia, Lào và Myanmar có thể ngày càng rút ngắn khoảng cách đối với Việt Nam.

 Du lịch Việt Nam còn ở vị trí thấp so với các nước Thái Lan, Malaysia và Singapore. Khả năng đuổi kịp các nước này chỉ có thể đặt ra khi Việt Nam thực sự quan tâm đến ngành du lịch. Trong khi các nước khác đã đạt trình độ phát triển cao hơn, lại quan tâm, đầu tư mạnh mẽ hơn cả về cơ chế và nguồn lực thì du lịch Việt Nam khó có thể đuổi kịp. Đối với các nước ở nhóm thấp hơn, du lịch Việt Nam ở mức độ phát triển cao hơn nhưng nếu không có sự quan tâm và những xung lực phát triển mới thì du lịch các nước có thể dần tiệm cận với mức độ phát triển du lịch của nước ta.

(Trích bài viết của ThS. Lê Thị Bích Hạnh và TS. Lê Tuấn Anh)