"Thương nhớ ở ai" có gì đặc sắc để đoạt giải Vàng?

Năm 2017 chứng kiến sự thành công của hãng sản xuất phim Truyền hình Việt Nam – VFC. Cùng với giải thưởng Cánh diều Bạc với phim truyền hình Lặng yên dưới vực sâu, những người yêu mến phim Việt không thể không nhắc đến Thương nhớ ở ai – bộ phim đã ẵm về nhiều giải vàng lớn nhỏ tại lễ trai giải Cánh diều 2017 vừa diễn ra ngày 15/4 tại Nhà hát lớn Hà Nội.

Vậy Thương nhớ ở ai có gì đặc sắc?

Ấn tượng đầu tiên với công chúng trong những tập đầu công chiếu trên màn ảnh nhỏ có lẽ là bối cảnh phim và giai điệu nhạc.

Chuyển thể từ tiểu thuyết Bến không chồng của nhà văn Dương Hướng, không dễ để có những thước phim, cảnh quay phù hợp với bối cảnh vùng nông thôn thời chiến, nhất là khi quá trình đô thị hoá đang tịnh tiến về nông thôn kéo theo sự biến mất của nhiều bờ đê, xóm bãi.

Bằng sự công phu và cố gắng, 18 ngôi làng từ Bắc Ninh, Hải Dương đến Nghệ An, Hà Tình đã được ghép nối để tạo nên một làng Đông sống động, bình dị giữa thời khói lửa chiến tranh. Đó là không gian quần cư mang đậm nét truyền thống với cây đa, giếng nước, sân đình hay áo yếm, váy đụp…

Bằng sự tôn trọng tác phẩm, tôn trọng lịch sử và đạo đức nghề nghiệp của người chỉ đạo diễn xuất, từng nhân vật trong phim được hiện lên đầy xúc cảm. Mỗi con người là một số phận chiêm nghiệm thế sự khác biệt, có khi chỉ là hình ảnh những người thiếu phụ nép sau một tấm yếm mỏng che thân. Đúng như chia sẻ của đạo diễn Bùi Thọ Thịnh: Đó là sự tái hiện một thời kì trong quá khứ, người phụ nữ mặc yếm, yếm chính là nội y. Và đó là vẻ đẹp. Người làm phim phải tôn trọng vẻ đẹp đó. 

Âm nhạc trong phim cũng có thể coi như một sợi chỉ móc nối từng chi tiết, không gian, từng số phận người làng Đông thành một mạch thống nhất trong thái độ công chúng nghệ thuật. Đó là sự thăng hoa trên từng âm giai nhạc cổ: nơi mà ca trù, hát văn, hát xẩm hay dân ca,… làm cho từng cảnh quay, góc máy trở nên mềm mại và thuân thuộc. Có lẽ vậy, lễ trao giải Cánh diều 2017 đã vinh danh Lưu Trọng Ninh và Bùi Thọ Thịnh – đồng đạo diễn phim Thương nhớ ở ai với hạng mục Đạo diễn phim truyền hình xuất sắc nhất. 

Có thể nói, sự thành công của mỗi bộ phim luôn đến từ diễn xuất của các diễn viên. Song, không thể không nhắc đến tầm quan trọng của những người sau màn ảnh. Hơn 2000 cảnh quay sử dụng kĩ xảo có lẽ là sự đầu tư công phu của những người bấm máy dựng cảnh trong Thương nhớ ở ai để cho ra đời những thước phim, khung hình chất lượng. Đó chính là cơ sở để Cánh diều 2017 trao giải vàng cho NSƯT Hoàng Tích Thiện ở hạng mục quay phim suất sắc nhất. 

Bên cạnh đó, diễn viên Jimmii Khánh cũng nhận giải vàng ở hạng mục nam diễn viên phụ xuất sắc nhất tại Cánh diều 2017. Trong Thương nhớ ở ai, nam diễn viên có chiều cao khiêm tốn này đã thể hiện thành công ý đồ nghệ thuật của tác phẩm. Đó là ông chủ tịch xã Đột với những bước chạy mang dáng vóc một lãnh đạo nông dân vừa bước ra từ chiến tranh chống Pháp. Đó là những quyết sách, cải cách lệch lạc, khuôn mẫu giáo điều trong cuộc đấu tố địa chủ phong kiến và ý tưởng phá bỏ đình Đông. Đó là hành trình thay đổi nhận thức và tình cảm của ông chủ tịch xã với Nương – thứ gái ả đào. Rộng ra, đó chính là hành trình thích ứng và tiếp nhận thứ văn hoá của thời đại… Có lẽ Jimmii Khánh đã thành công khi khắc hoạ hình ảnh ông chủ tịch xã với nhiều diễn biến tâm lí và hành động phức tạp góp phần tạo mâu thuẫn và xung đột trong phim Thương nhớ ở ai. 

Bằng sự mạo hiểm trong tìm kiếm và lựa chọn nhân vật chính (không phải những diễn viên nổi tiếng đã có tên tuổi trước đó); bằng sự công phu sản xuất (từ việc tìm kiếm, lựa chọn bối cảnh, các kĩ xảo điện ảnh, âm nhạc, trang phục… đến hệ thống nhân vật quần chúng); bằng sự chỉ đạo diễn xuất tài tình của đạo diễn (NSƯT Lưu Trọng Ninh - đạo diễn gạo cội - người đánh dấu sự xuất hiện của Hồ Ngọc Hà trong phim Hoa cỏ may và Tăng Thanh Hà trong phim Dốc tình; đạo diễn Bùi Thọ Thịnh – người luôn tâm huyết với từng bộ phim), Thương nhớ ở ai đã nhanh chóng chiếm được sự quan tâm và yêu mến của đông đảo công chúng nghệ thuật.

Mặt khác, đây cũng là sự thành công trong việc khai thác và chuyển thể chủ đề văn học thành phim truyền hình, mềm mại, hấp dẫn nhưng vẫn không đánh mất giá trị nguyên tác của văn học. Tất cả những nhân tố ấy đã giúp Thương nhớ ở ai bước lên bục vinh danh ở hạng mục phim truyện truyền hình xuất sắc nhất tại Cánh diều 2017 vừa qua.