Thực hư ở nơi người cổ hóa đá

          Truyền kỳ lạ về việc người hóa đá

            Có những đêm mưa, những buổi động trời bao người S’Tiêng đi qua khu đá lạ đó đều sửng sốt và cảm thấy có chút gì đó khác lạ trong người. Cũng có thể đó cũng chỉ là cảm giác kiểu “thần hồn nát thần tính”. Ấy thế nhưng từ những phát hiện và các cuộc hai quật bãi đá cổ kỳ lạ này, cùng với nhận định của các nhà khoa học thì đã bước đầu vén màn những huyền bí quanh bãi đá cổ kỳ lạ này.

           Đối chiếu với ký ức và lời truyền kể của những người già cùng cộng đồng người S’Tiêng ở vùng đất này thì quả là có nhiều bí ẩn, bí ẩn về hàng trăm người cổ hóa thành bãi đá kỳ lạ này. Ngôi mộ cổ gắn liền với truyền thuyết bí ẩn về một già làng có công khai phá mảnh đất người Stiêng đang sinh sống. Vị già làng tên là Rlem, được bao thế hệ người Stiêng phong là “vị thần” của buôn làng.

            Bãi đá này có gì lạ?. Theo quan sát của chúng tôi nó là một quần thể của hàng trăm tảng đá, trồi ngược lên khỏi mặt theo kiểu nửa nổi, nửa chìm. Phần trên tựa y như người thật.

           Mới nhìn nhận của thể tưởng đó là đá ong hóa thạch nhưng hoàn toàn không phải thế, bởi độ rắn chắc của nó khá vững trải. Ông Điểu Long, một trong những người già của cộng đồng người S’Tiêng thổn thức cho biết; "Không nhớ rõ lắm nhưng từ thời tổ tông của gười S’Tiêng chúng tôi đã hình thành bãi đá kỳ lạ này rồi. Cũng bởi nó giống y như người nên ai trong số cộng đồng người S’Tiêng cũng tôn kính như một sự thiêng liêng".

           Bãi đá lạ mà những người S’Tiêng truyền kể do những người cổ của họ hóa thành, từ trước những năm 1954 có hình vun nhọn lên như một chiếc kim tự tháp. Thế nhưng trải bao binh biến và những sự tàn phá của chiến tranh đã bị đánh sập xuống thành một bãi rộng lớn như hiện nay. Những tảng đá xếp gần như san sát nhau trên diện tích hơn 1ha, rất kỳ bí và phủ đầy một lớp rêu phong.

            Lý giải thêm về nguồn gốc ra đời những hình thù được cho là người S’Tiêng cổ hóa đá này, cộng đồng người S’Tiêng ở đây đều có chung một lời kể rằng; bãi đá cổ này gắn với sự hình thành của cộng đồng người S’Tiêng xưa kia ở vùng đất này. Khởi nguyên đó là già Rlem. Rlem được xem như một vị thánh đã hóa đá đầu tiên. Khi đặt chân đến nơi này, phát nương làm rẫy, khai phá vùng đất hoang sơ.

            Già Rlem, ở Sóc Bù Gio Tó (nằm phía Đông Bắc xã Lộc An) đã quật ngã hết hàng trăm con thú dữ, đối đầu với bao hiểm nguy và khai hóa ra vùng đất này. Trong một lần khai hoang rừng rậm, Rlem bị một con thú dữ tấn công. Thế nhưng ông vẫn quyết chiến đấu và vượt qua. Sau lần đó, ông kéo thêm nhiều người S’Tiêng cổ đến ở rồi một mình lại tiếp tục vào rừng sâu phát quang. Trong lúc đốn chặt chặt hàng chúc cây amtal (phát âm theo tiếng Stiêng là tăm tằn) những hạt mủ trong cây bắn ra tung tóe. Mủ này lại chứa một loại chất cực độc.

                                                        Truyền kỳ về người hóa đá cổ          

Lại bị những cành cây dập vào người. Từ đó Rlem ngã bệnh và ốm mãi không chịu khỏi. Bao nhiêu thuốc quý trên rừng được đưa về đắp, già làng Rlem cũng không tài nào hết bệnh. Thế rồi bỗng một ngày, trời nổi cơn cuồng phong, tất cả tối sầm, lá rừng trút xuống ào ạt, mây bay vần vũ trên khắp bầu trời, Rlem từ từ ngã xuống một bãi đất trống ven rừng rồi thân xác ông từ từ chìm xuống. Nhiều người thân tín và thương ông quá cũng đau buồn và khóc than cho đến khi thân xác tan ra và chìm xuống giống như Rlem. Một thời gian sau thì chỗ Rlem và những người S’Tiêng cổ chìm xuống đó nhô lên những tảng đá như ngày này.

            Linh thiêng ngôi mộ cổ

             Không biết sau sự cố đau thương và huyền bí đó, có sự sắp đặt của bàn tay con người hay không mà bãi đá từ hỗn độn, tản mát đã quy tụ xếp thành những hình vòng tròn rất ngay ngắn. Ông Điểu Khê, một trong những già làng người S’Tiêng nắm nhiều chuyện lạ về bãi đá cổ này cho biết; vẫn chưa ai chứng minh được do biến đổi của trời đất hay con người nhưng những người S’Tiêng cổ hóa đá đó quần tụ thành một ngôi mộ cổ.

           Hàng năm, hàng tháng cứ đến những ngày lễ, Tết những người S’Tiêng bất luận lớn nhỏ đều ra trước ngôi mộ cổ này cúi đầu cầu nguyện. Chẳng biết có linh thiêng đến đâu nhưng ai cũng xem ngôi mộ cổ này rất tôn kính, tôn kính như chính tổ tiên hình thành nên cộng đồng người của mình vậy. Già làng Điểu Khê lý giải tiếp rằng; Ngôi mộ trở thành “báu vật” của buôn làng S’Tiêng ngày từ những ngày ông cụ tổ Rlem ngã xuống kia.

         Ai cũng tin rằng chính thân xác Rlem và hơn một chục thủ lĩnh của người S’Tiêng đã hóa quần tụ thành ngôi mộ cổ này. Ngôi mộ nằm trong khoảng không gian rộng, với nhiều viên đá ong kích cỡ khác nhau, tạo thành cụm với diện tích khoảng 1ha trên gò đất cao, triền đồi thoai thoải. Vòng tròn đá ong nằm trên đỉnh gò tương đối bằng phẳng, chiếm vị trí trung tâm.

         Năm 2009, khi 3 buôn của người S’Tiêng ở đây xảy ra dịch bệnh cảm cúm, ngoài việc dùng thuốc của các trung tâm y tế cấp phát miễn phí, những người S’Tiêng ở đây còn bấu víu vào niềm tin may mắn từ ngôi mộ cổ này khi cứ hàng ngày màn đêm sập xuống, họ lại ra cầu khẩn bằng tất cả niềm trân trọng.

           Cũng có thể, từ xưa người S’Tiêng cổ chưa hình thành phong tục cúng tế người đã khuất tại nhà nên họ đã xem bãi đá cổ này làm nơi thờ phụng chung. Nhìn nhận dưới một góc độ tín ngưỡng thì chính những buổi đi cầu khẩn này đã góp phần kết nối tinh thần đoàn kết của cộng đồng người S’Tiêng ở vùng đất này.

           Bởi cứ đến ngày lễ đó, tất cả dù có bận bịu đến mấy cũng tìm cách tụ họp về để gửi những ước nguyện đến ngôi mộ cổ đó. Trong những bài cúng xuyên suốt trong những buổi lễ, có đoạn già làng Điểu Khê nhớ rõ rằng: "Hỡi sự linh thiêng và tôn kính của Rlem. Ngài đã hóa thánh trong lòng mỗi người S’Tiêng. Ngài là ngọn nguồn của mọi sự nảy mầm cuộc sống xinh tươi này. Hỡi các thủ lĩnh, những linh hồn thiêng đã hóa đá ngự trong mộ cổ hãy về nhận lấy sự chân thành từ những tấm hồn S’Tiêng"…Sau mỗi buổi cầu khẩn chung bên ngôi mộ cổ này những người S’Tiêng lại siết chặt tay nhau cùng hỏi han, trò chuyện về cuộc sống và no đủ trong mỗi mái nhà.

                                                      Ông Điểu Khê và nhiều già làng vẫn mong khoa học lý giải          

              Mong muốn các nhà khoa học đến lý giải

            Không chỉ ông Điểu Khê, mà ông Điều Chung và nhiều già làng người S’Tiêng dẫu ít được tiếp cận với cuộc sống đô thị hiện đại, nhưng vẫn bày tỏ chung một nỗi niềm rằng; "Nhiều thứ lạ lắm. Nghe các cán bộ nói có thể nhiều dấu vết để nghiên cứu và lí giải được. Vậy nên cộng đồng người S’Tiêng chúng tôi vẫn mong được các nhà khoa học lý giải thấu đáo cho yên tâm. Nếu đúng người cổ hóa đá thật thì chúng tôi sẽ lập đến thờ kính cẩn thờ phụng như nguồn gốc hình thành cộng đồng người của chúng tôi"