Sáng tỏ thông tin về phần mộ các liệt sĩ hy sinh tại 'Hang Tám Cô'

Toàn cảnh buổi thông báo kết quả.

Từ quyết tâm làm rõ sự thật của Bộ trưởng

Ngày 14/11/1972, máy bay Mỹ đánh sập một hang đá ở km16 đường 20 Quyết Thắng - cung đường huyết mạch trong chiến tranh thuộc địa bàn xã Tân Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình (thường gọi là Hang Tám Cô), chôn vùi 8 thanh niên xung phong cùng với huyền thoại về chiến công và sự hy sinh anh dũng của họ.

24 năm sau đó, tức vào năm 1996, khi phát hiện các hài cốt liệt sĩ TNXP tại Hang Tám Cô, một số cơ quan liên quan của tỉnh Quảng Bình đã làm trái quy định trong việc quy tập. Số hài cốt liệt sĩ quy tập lần đầu có 1 hài cốt nguyên vẹn được xác định là hài cốt liệt sĩ Hoàng Văn Vụ, tiếp đó là nhóm xương, tóc, răng cùng những kỷ vật được cơ quan chức năng tự ý chia làm 7 phần, cho vào tiểu sành rồi bàn giao cho địa phương; lần thứ hai phát hiện 6 bộ hài cốt liệt sĩ, lại đưa về an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ TNXP Thọ Lộc (xã Vạn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình). Hơn 20 năm qua, thân nhân các liệt sĩ vẫn mong mỏi sớm có thông tin chính xác về phần mộ liệt sĩ.

Cục trưởng Cục Người có công Đào Ngọc Lợi khẳng định tiếp tục tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ Hang Tám Cô.

Trước thông tin một số cơ quan báo chí phản ánh, ngày 11/8, Bộ trưởng Bộ Đ-TB&XH Đào Ngọc Dung đã chỉ đạo các cơ quan chức năng khẩn trương xử lý thông tin liên quan tới việc xác định phần mộ các liệt sĩ hy sinh tại Hang Tám Cô. Bộ trưởng yêu cầu Cục Người có công (NCC) chủ trì phối hợp với các cơ quan có liên quan khẩn trương hướng dẫn địa phương và gia đình tiến hành lấy mẫu sinh phẩm của liệt sĩ tại 6 ngôi mộ đang an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ TNXP Thọ Lộc và thân nhân các TNXP hy sinh tại Hang Tám Cô để tiến hành giám định ADN.

Ngày 16/8, tại UBND huyện Hoằng Hóa, Sở LĐ-TB&XH tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp với Cục NCC, Viện Pháp y Quân đội, UBND huyện Hoằng Hóa, đại diện thân nhân gia đình những TNXP hy sinh tại Hang Tám Cô, tiến hành lấy mẫu sinh phẩm là mẫu máu để giám định ADN. Cũng trong thời gian này, tại Nghĩa trang liệt sĩ TNXP Thọ Lộc, Cục NCC đã phối hợp với Sở LĐ-TB&XH tỉnh Quảng Bình và Sở LĐ-TB&XH tỉnh Thanh Hóa tiến hành lấy mẫu sinh phẩm tại 6 phần mộ được đưa về từ Hang Tám Cô năm 1996 để giám định ADN.

Xác định được một trường hợp cùng huyết thống

Phát biểu tại buổi thông báo kết quả giám định ADN hài cốt liệt sĩ Hang Tám Cô, Cục trưởng Cục NCC Đào Ngọc Lợi cho biết, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng, Cục NCC đã chủ trì phối hợp Viện Pháp y Quân đội và Sở LĐ-TB&XH Thanh Hóa, Sở LĐ-TB&XH Quảng Bình cùng các cơ quan chức năng địa phương tiến hành lấy mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ và thân nhân để thực hiện giám định AND.

Ông Lê Đức Giang, Chủ tịch UBND huyện Hoằng Hóa đề nghị các Bộ, ngành tiếp tục hỗ trợ địa phương tìm kiếm liệt sĩ.

Cụ thể Cục NCC và Viện Pháp y Quân đội đã lấy mẫu hài cốt liệt sĩ tại 4 ngôi mộ, gồm: Mộ số 7 (ký hiệu: NCC2073_Q), mộ số 8 (ký hiệu: NCC2074_Q), mộ số 11 (ký hiệu: NCC2075_Q), mộ số 12 (ký hiệu: NCC 2076_Q), hàng 7, lô 3, Nghĩa trang liệt sĩ Thanh niên xung phong Thọ Lộc, xã Vạn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.

Đồng thời lấy mẫu sinh phẩm thân nhân liệt sĩ: bà Nguyễn Thị Thu, em gái liệt sĩ Nguyễn Mậu Kỷ (ký hiệu: H8_1K); bà Lê Thị Ngoạn, mẹ đẻ liệt sĩ Lê Thị Lương (ký hiệu: H8_2K); bà Lê Thị Xinh, chị gái liệt sĩ Lê Thị Mai (ký hiệu: H8_3K); ông Hoàng Văn Quyền, em trai liệt sĩ Hoàng Văn Vụ (ký hiệu: H8_4K); ông Lê Văn Lợi, con của chị gái liệt sĩ Đỗ Thị Loan (ký hiệu: H85K); ông Trần Như Thảo, em trai liệt sĩ Trần Thị Tơ (ký hiệu: H8_6K); ông Nguyễn Văn Phi, em trai liệt sĩ Nguyễn Hữu Phương (ký hiệu: H8_7K). Ngoài ra, do liệt sĩ Nguyễn Văn Huệ (SN 1952) không còn thân nhân nên không thể lấy mẫu đối chứng.

Sau một thời gian tiến hành xét nghiệm, mới đây, Khoa Xét nghiệm, Viện Pháp y quân đội đã có kết luận giám định ADN hài cốt liệt sĩ số: NCC2073-2074-2075-2076 thông báo kết quả giám định. Cụ thể, kết quả giám định ADN: Mẫu hài cốt liệt sĩ lấy tại mộ số 12, hàng 7, lô 3, Nghĩa trang liệt sĩ Thanh niên xung phong Thọ Lộc, xã Vạn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình (NCC2076_Q) và mẫu đối chứng của ông Trần Như Thảo, em trai liệt sĩ Trần Thị Tơ (ký hiệu: H8_6K) có quan hệ huyết thống theo dòng mẹ.

Các mẫu hài cốt kí hiệu: NCC2073_Q, NCC2074_Q, NCC2075_Q và các mẫu đối chứng ký hiệu: H8JK, H8_2K, H8_3K, H8_4K, H8_5K, H8J7K, H8_8K, H8_9K không có quan hệ huyết thống theo dòng mẹ. Như vậy, đến thời điểm này, trong các mẫu khớp nối, đối chứng chỉ xác định được một mẫu đối chứng giữa liệt sĩ hy sinh tại Hang Tám Cô và thân nhân là có quan hệ huyết thống theo dòng mẹ.

“Sau khi có kết quả này, Cục sẽ chỉ đạo cho Sở LĐ-TB&XH Quảng Bình cùng các cơ quan chức năng gắn bia, ghi thông tin trên bia mộ liệt sĩ. Nếu thân nhân có nguyện vọng di chuyển hài cốt liệt về quê hương thì Sở LĐ-TB&XH Thanh Hóa và Sở LĐ-TB&XH Quảng Bình phối hợp giải quyết đáp ứng nguyện vọng của gia đình liệt sĩ" - Cục trưởng Đào Ngọc Lợi nói. 

Tìm ra sự thật người dân chờ đợi lâu nay

Ông Lê Đức Giang, Chủ tịch UBND huyện Hoằng Hóa cho biết, sau 45 năm, với tình cảm, trách nhiệm và sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH, việc xác định hài cốt các liệt sĩ hy sinh tại Hang Tám Cô đường 20 Quyết thắng Quảng Bình được làm một cách quy mô, bài bản, công khai, khoa học đã làm sáng tỏ những thông tin về các liệt sĩ hy sinh tại Hang Tám Cô. Mặc dù kết quả chưa được như mong đợi nhưng đã giúp người dân trách sự ngờ vực của người dân đối với các cơ quan chức năng trong việc thực hiện các chính sách tri ân người có công. Ông Giang cũng bày tỏ, mong muốn tiếp tục nhận được sự giúp đỡ của các cơ quan chức năng trong công tác tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sĩ Hang Tám Cô nói riêng và liệt sĩ huyện Hoằng Hóa nói chung trên mọi miền Tổ quốc và đất nước bạn Lào, Campuchia.  Đồng thời mong muốn các gia đình tiếp tục chờ đợi và tin tưởng vào việc làm hết sức khoa học, minh bạch và sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị.

Ông Lê Quốc Trương (em trai liệt sĩ Lê Thị Lương) gửi lời cảm ơn tới các bộ, ban ngành.

Đại diện thân nhân liệt sĩ, ông Lê Quốc Trương (em trai liệt sĩ Lê Thị Lương) chia sẻ, mặc dù chưa biết chị mình nằm ở đâu nhưng tôi rất phấn khởi vui mừng và trân trọng cám ơn Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung và các ban ngành đã trực tiếp chỉ đạo quyết liệt, nhiệt tình chu đáo tìm ra sự thật mà chúng tôi chờ đợi bấy lâu. Tuy rằng, kết quả chưa được như mong muốn, nhưng gia đình các liệt sĩ rất mừng trước sự vào cuộc của các bộ, ngành với trách nhiệm cao và có lương tâm...

Nhân đây, thân nhân của các liệt sĩ cũng đề nghị Đảng, Nhà nước, Bộ ngành, nếu tìm được, xác định được hài cốt của các liệt sĩ thì để các anh, các chị quay về Hang để người thân có thể thuận tiện trong việc thắp hương hàng năm. Bởi, hiện tại, gia đình các liệt sĩ đang thắp hương ở 4 nơi. Theo ông Trương, các gia đình là thân nhân của liệt sĩ cũng biết, việc tìm lại được chính xác phần mộ là rất khó, nhưng gia đình của các liệt sĩ cũng luôn hy vọng sẽ tìm lại được nơi an nghỉ người thân của mình.

Cục trưởng Cục NCC trao quà của Bộ trưởng tới thân nhân các liệt sĩ.

Cục trưởng Cục NCC Đào Ngọc Lợi cho biết, từ kết quả giám định AND cho thấy hài cốt các liệt sĩ Hang Tám Cô vẫn còn nằm đâu đó chưa quy tập được. Vì vậy thời gian tới Bộ LĐ-TB&XH sẽ phối hợp Bộ Quốc phòng và các cơ quan chức năng tiếp tục thu thập thông tin về đơn vị, nơi hy sinh của các liệt sĩ đồng thời đẩy nhanh công tác tìm kiếm quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ Hang Tám Cô và đường 20 Quyết Thắng.

Thân nhân 8 liệt sĩ nhận quà của Bộ trưởng. 

Cũng tại buổi thông báo kết quả, Cục trưởng Đào Ngọc Lợi đã trao quà của Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung đến gia đình liệt sĩ Hang Tám Cô.