Nhân sỹ yêu nước chân chính, hết lòng phụng sự Tổ quốc và nhân dân

Ngày 16/9, tại Hà Nội, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và TP Hà Nội trọng thể tổ chức kỷ niệm 130 năm Ngày sinh Trưởng ban Thường trực Quốc hội Bùi Bằng Đoàn (19/9/1889 - 19/9/2019).

Dự buổi lễ có: Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân; nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh; nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An và Nguyễn Sinh Hùng; Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng; Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn; Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh; Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam; các bộ, ban, ngành Trung ương...

 Chí sĩ yêu nước, tài năng, đức độ và uyên bác

Trình bày diễn văn tại lễ kỷ niệm, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã ôn lại cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của chí sĩ yêu nước Bùi Bằng Đoàn. Sinh ra trong một gia đình có truyền thống khoa bảng tại làng Liên Bạt, huyện Ứng Hòa, tỉnh Hà Đông (nay là TP Hà Nội), lớn lên trong hoàn cảnh đất nước đang bị xâm lược, các phong trào đấu tranh yêu nước lần lượt bị thực dân Pháp đàn áp, khủng bố đẫm máu, nhân dân ta lâm vào cảnh nô lệ, lầm than, chí sĩ Bùi Bằng Đoàn đã sớm tiếp thu truyền thống bất khuất của dân tộc.

Khi làm quan trong triều đình Huế, cụ Bùi Bằng Đoàn nổi tiếng là vị quan thanh liêm, chính trực. Ngay trên công đường, Cụ cho treo Bảng thông báo công khai "Không nhận quà biếu" và nghiêm cấm người nhà nhận quà biếu, thể hiện rõ phẩm chất đạo đức "Liêm", "Chính" của một bậc danh Nho chân chính.

Sau Cách mạng Tháng Tám, cụ Bùi Bằng Đoàn lui về sống ở quê nhà. Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập trong điều kiện cách mạng gặp muôn vàn khó khăn, với tinh thần đoàn kết dân tộc và tư tưởng "tìm người tài đức" phục vụ cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kiên trì nhiều lần viết thư tay, cử người về Hà Đông để mời cụ Bùi Bằng Đoàn tham gia làm Cố vấn cho Chính phủ. Trong bức thư đề ngày 17/11/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: "Tôi tài đức ít ỏi và trách nhiệm nặng nề, thấy Ngài học vấn cao siêu kinh nghiệm phong phú. Vậy nên tôi mời ngài làm cố vấn cho tôi để giúp thêm ý kiến trong công việc hưng lợi, trừ họa cho nước nhà, dân tộc".

Nể phục và mến mộ tài đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cùng với tấm lòng yêu nước, thương dân sâu sắc, cụ Bùi Bằng Đoàn rời quê, dấn thân theo con đường cách mạng, trở thành một trong 10 người nằm trong Ban Cố vấn của Chính phủ mà Hồ Chí Minh đích thân đề nghị trong phiên họp của Chính phủ ngày 14/11/1945.

Trong những ngày đầu thành lập, chính quyền cách mạng hoạt động còn nhiều bỡ ngỡ, khiếm khuyết. Để bộ máy chính quyền nhà nước thực sự trong sạch, vững mạnh, ngày 23/11/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh thành lập Ban Thanh tra đặc biệt (tiền thân của ngành Thanh tra Việt Nam ngày nay) và cụ Bùi Bằng Đoàn được cử làm Trưởng ban. Ban Thanh tra đặc biệt đã triển khai và giải quyết nhiều vấn đề quan trọng, mang lại uy tín cho Đảng, Chính phủ, sự tin tưởng của nhân dân đối với chính quyền cách mạng.

Vào tháng 1 năm 1946, cụ Bùi Bằng Đoàn được bầu làm đại biểu Quốc hội của tỉnh Hà Đông và tháng 11 năm đó, Cụ đã được Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại kỳ họp thứ 2 tín nhiệm bầu giữ chức Trưởng Ban thường trực Quốc hội, thay Cụ Nguyễn Văn Tố nhận nhiệm vụ mới.

Trên cương vị Trưởng ban Thường trực Quốc hội, cụ Bùi Bằng Đoàn đã sát cánh với Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh để thực thi những nhiệm vụ mà Quốc hội giao phó: kết nối, động viên quần chúng nhân dân đấu tranh với nhiều hình thức và khả năng sẵn có; huy động lực lượng, sức người, sức của cho cuộc kháng chiến. Trong thư gửi đồng bào các dân tộc thiểu số tỉnh Lào Cai, Cụ đã viết: "Hai mươi nhăm triệu đồng bào ta cùng chung Tổ quốc, cùng chung giang san, cùng chung vận mệnh, cuộc kháng chiến này là cốt bảo toàn vận mệnh của chúng ta, chúng ta có giữ được chủ quyền, có bảo vệ được hoàn toàn lãnh thổ của nước ta thì mới giữ được vận mệnh của dân tộc ta".

Cụ Bùi Bằng Đoàn đã tích cực đấu tranh phản bác những luận điệu của thực dân Pháp và bè lũ tay sai về tính hợp hiến, hợp pháp của Chính phủ liên hiệp kháng chiến do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu. Cụ đã khẳng định: "Quốc dân ta chỉ có một Chính phủ là Chính phủ Hồ Chí Minh do Quốc dân công nhận tại kỳ họp tháng 11 năm 1946". Lời tuyên bố đanh thép của cụ Bùi Bằng Đoàn là một đòn giáng mạnh vào âm mưu chia rẽ của chính quyền thực dân và mưu toan lập chính quyền bù nhìn thân Pháp hòng làm giảm uy tín của Chính phủ.

Cuối năm 1948, đầu năm 1949, cụ Bùi Bằng Đoàn lâm bệnh nặng. Được tin Cụ ốm, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ đạo đưa Cụ vào vùng tự do Thanh Hóa để yên tâm chữa bệnh. Trong thời gian này, cụ Bùi Bằng Đoàn vẫn thường xuyên được Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm hỏi, động viên và bàn luận về những vấn đề quốc sự. Trưởng ban Thường trực Quốc hội Bùi Bằng Đoàn mất vào ngày 13/4/1955.

Tấm gương sáng để nhân dân học tập và noi theo

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, với tinh thần "Dĩ công vi thượng", cụ Bùi Bằng Đoàn - một vị quan Thượng thư trong bộ máy của triều đình phong kiến nhà Nguyễn đã vượt qua những định kiến của thời cuộc để tham gia chính quyền cách mạng. Bằng tấm lòng nhiệt thành yêu nước, thương dân và sự cảm phục tài đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Cụ đã đem hết sức lực, tài năng phụng sự Tổ quốc và dân tộc. 

Kỷ niệm 130 năm Ngày sinh Trưởng Ban thường trực Quốc hội Bùi Bằng Đoàn là dịp để thế hệ sau tri ân và tưởng nhớ công lao, sự cống hiến to lớn của Cụ đối với nhân dân và cách mạng Việt Nam. Tinh thần làm việc tận tụy, hy sinh vì nước, vì dân; sống khiêm tốn, giản dị, không màng danh lợi, phú quý của Cụ là tấm gương sáng để các đại biểu Quốc hội, cùng cán bộ, đảng viên và toàn thể nhân dân ta học tập. Tấm gương của cụ Bùi Bằng Đoàn góp phần quan trọng vào việc bồi dưỡng lý tưởng, truyền thống cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là thế hệ trẻ trong công cuộc xây dựng đất nước.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh: "Noi gương Cụ, chúng ta nguyện đi theo con đường cách mạng mà Đảng, dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh và các bậc tiền bối, trong đó có cụ Bùi Bằng Đoàn đã lựa chọn, ra sức xây dựng nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; xứng đáng với sự cống hiến, hy sinh của các anh hùng tiên liệt vì sự trường tồn, phát triển của quốc gia và dân tộc". 

Tại lễ kỷ niệm, nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Trần Đình Đàn phát biểu và nhấn mạnh, kỷ niệm 130 năm Ngày sinh cụ Bùi Bằng Đoàn là dịp các thế hệ đại biểu Quốc hội tưởng nhớ đến tấm lòng lớn lao của Cụ đối với cách mạng Việt Nam, nguyện học tập, noi theo tấm gương yêu nước, thương dân, tận tụy với công việc và sự liêm khiết, chính trực của Cụ.

Đại diện thế hệ trẻ cả nước, bạn Nguyễn Mai Anh - cán bộ Thành Đoàn Hà Nội bày tỏ niềm tự hào, ngưỡng mộ về thân thế, sự nghiệp của Trưởng Ban Thường trực Quốc hội Bùi Bằng Đoàn. Noi gương Cụ và các bậc tiền bối cách mạng, học tập và làm theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, thế hệ trẻ Việt Nam không ngừng tu dưỡng, rèn đức, luyện tài, kế tục sự nghiệp cách mạng vẻ vang, tiếp tục ra sức đóng góp vào sự nghiệp đổi mới đổi mới của đất nước, góp phần thực hiện mục tiêu "Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".