Đẩy nhanh quá trình xây dựng Hợp tác xã kiểu mới

HTX - Nhân tố đảm bảo an sinh xã hội vùng nông thôn

Theo thống kê, hiện cả nước có trên 20.000 HTX, 150.000 tổ hợp tác, gần 50 liên hiệp HTX, 1.148 quỹ tín dụng nhân dân và 43 quỹ hỗ trợ phát triển HTX, với gần 13,5 triệu thành viên và 30 triệu người lao động hoạt động trong các lĩnh vực của nền kinh tế. Trong lĩnh vực nông nghiệp, hơn 10.400 HTX đã và đang góp phần không nhỏ trong công cuộc tái cơ cấu nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới. Về lĩnh vực vận tải, các HTX giao thông vận tải đã đáp ứng tới 48% nhu cầu vận chuyển của toàn ngành.

 Thời gian qua, công tác tuyên truyền thực hiện Luật HTX và Chỉ thị 19/CT-TTg ngày 24/7/2015 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh triển khai thi hành Luật HTX đã từng bước thay đổi nhận thức của các cơ quan quản lý nhà nước, MTTQ và các tổ chức đoàn thể về vị trí, vai trò của kinh tế tập thể trong phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn hiện nay. Kinh tế tập thể đã có những chuyển biến tích cực, rõ nét cả về số lượng và chất lượng hoạt động. Số tổ hợp tác và số HTX trên địa bàn các tỉnh đã phát triển nhanh, sản xuất kinh doanh có hiệu quả. Hoạt động của các HTX đã có những đóng góp quan trọng vào công tác xóa đói, giảm nghèo, ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại địa phương. Trong quá trình tổ chức thực hiện Luật HTX đã nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, sự giúp đỡ, tạo điều kiện của các cơ quan quản lý nhà nước cùng sự nỗ lực cố gắng của tập thể, thành viên HTX; kinh tế tập thể được củng cố, xây dựng và có bước phát triển tích cực, rõ nét cả về số lượng và chất lượng hoạt động. Số lượng HTX được thành lập mới tăng đáng kể, từng bước đa dạng ngành nghề, quy mô, trình độ sản xuất. Hiệu quả hoạt động được nâng lên, tạo công ăn việc làm, thu nhập ổn định cho thành viên, tổ viên, khai thác được tiềm năng, thế mạnh sẵn có ở địa phương, đóng góp không nhỏ cho ngân sách nhà nước; khu vực kinh tế tập thể dần trở thành nhân tố quan trọng góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị cơ sở, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, xóa đói, giảm nghèo nhất là ở vùng nông thôn.

Trồng rau an toàn tại HTX nông nghiệp Nà Tu, xã Cẩm Giàng (huyện Bạch Thông, Bắc Cạn).

Đưa 1.000 kỹ sư trẻ về làm giám đốc HTX nông nghiệp

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tuyên truyền thực hiện Chỉ thị 19 của Thủ tướng Chính phủ chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Việc tổ chức nghiên cứu, quán triệt các văn bản có nơi còn mang tính hình thức. Kết quả xây dựng mô hình HTX, liên kết sản xuất chưa đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế thời kỳ hội nhập. Một trong những nguyên nhân dẫn tới thực trạng đó là do đa phần các thành viên HTX là người lớn tuổi, khả năng tiếp cận thị trường còn chậm; thiếu các cơ chế, chính sách hỗ trợ cho HTX. Do đó chưa tạo được động lực ưu tiên phát triển kinh tế hợp tác. Hoạt động giám sát chưa thường xuyên, chưa phát huy được vai trò của mặt trận và các đoàn thể chính trị - xã hội trong góp ý, xây dựng, hoàn thiện chính sách nhằm hỗ trợ kinh tế hợp tác phát triển...

Phó Ban Kinh tế Trung ương Ngô Đông Hải cho rằng, thực trạng trên một phần là do “định kiến” của các cấp về mô hình HTX kiểu cũ, hiện vẫn đang tồn tại, hoạt động kém hiệu quả. Muốn như vậy, cần xóa bỏ nhận thức cố hữu HTX như là một tổ chức cứng trong hệ thống chính trị. Đặc biệt cần cơ chế chủ trương, hành lang pháp lý tạo sân chơi cho HTX tham gia vào thị trường. Có cơ chế đặc thù, chuyên biệt giải quyết cho các HTX kiểu cũ về các vấn đề: Con người, tài sản, vay vốn, giải quyết nợ đọng để có cơ sở để chuyển đổi sang hình thức HTX kiểu mới.

Phát biểu tại hội nghị, Chủ tịch Uỷ ban TƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân cho rằng,  chưa bao giờ thời cơ và áp lực cạnh tranh với nền kinh tế lớn như hiện nay. Điều này đang chi phối mạnh mẽ đến cuộc sống của hơn 60% dân số Việt Nam, những người làm nông nghiệp và liên quan đến nông nghiệp. “Nước ta lại chịu thêm ảnh hưởng của thiên tai, hạn hán miền Trung, Nam Trung bộ, Tây Nguyên và đồng bằng sông Cửu Long. Hai thách thức này khiến sản xuất nông nghiệp càng dễ bị tổn thương”, Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân nói.

Theo Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân, trong bối cảnh đó, cần đẩy mạnh thực hiện đường lối lớn của Đảng, Nhà nước, Chính phủ tái cơ cấu nông nghiệp, nâng cao sức cạnh tranh của nền nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho người nông dân. Trong đó, hai con đường chủ yếu chính là hiện thực hóa liên kết của người sản xuất đơn lẻ thông qua liên kết mô hình HTX và liên kết doanh nghiệp. Nếu người nông dân không đi theo hai trục này sẽ không đủ sức đương đầu với thách thức trước mắt. Và những chính sách lớn của Đảng, Nhà nước không thể đến với nhân dân.

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Võ Kim Cự cho biết, nhằm đẩy mạnh Chỉ thị 19 của Thủ tướng Chính phủ, triển khai mạnh mẽ Luật HTX, Liên minh HTX đã đề ra chương trình hành động, thực sự phát huy hiệu lực trong thực tiễn, nhất là trên địa bàn cơ sở. Trong đó chú trọng triển khai xây dựng mô hình HTX kiểu mới và các mô hình tổ hợp tác kinh tế kiểu mới. Dự kiến tập trung xây dựng mô hình kiểu mẫu tại 8 khu vực: Tây Bắc bộ, Đông Bắc bộ, đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung bộ, duyên hải miền Trung, Tây Nguyên, Đông Nam bộ, đồng bằng sông Cửu Long. Tập trung vào các mô hình HTX nông nghiệp, thương mại, dịch vụ, môi trường, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp. Tổ chức triển khai chương trình đưa 1.000 kỹ sư trẻ về làm giám đốc HTX nông nghiệp trong thời gian thí điểm 5 năm...

Bộ trưởng NN&PTNT Cao Đức Phát đề xuất cần xây dựng những mô hình HTX kiểu mới, phù hợp với thế mạnh của địa phương, vùng sản xuất theo chuỗi chuyên ngành: Chăn nuôi, trồng trọt, nghề rừng, thủy lợi... Trong đó chú trọng xây dựng các mô hình theo chuỗi bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm trong lĩnh vực nông nghiệp.