Chính quyền “ép” dân, ưu ái cho doanh nghiệp?

Dự án đường Bắc Sơn, đường Minh Cầu (đoạn nối đường Bắc Sơn) và khu dân cư  số 1 phường Hoàng Văn Thụ, là dự án trọng điểm, nằm trong quy hoạch phát triển đô thị mới của TP Thái Nguyên, được quy hoạch từ năm 1990,. Theo quyết định của phê duyệt của UBND tỉnh Bắc Thái (nay là tỉnh Thái Nguyên), với tên gọi quy hoạch đường Gia Bẩy – Cứu Hỏa và Phù Liễn – Minh Cầu. Năm 1994, UBND tỉnh Bắc Thái quyết định thay đổi tên dự án thành: “Đường Bắc Sơn, đường Minh Cầu và việc san xây dựng hai bên theo hai tuyến trong phạm vi một lớp khu dân cư”. Tuy nhiên, các tuyến đường đã được quy hoạch kể trên vì nhiều lý do không thể triển khai.

Người dân cho biết "Diện tích đất nông nghiệp" này giờ có giá hàng chục triệu đồng/m².

Năm 2008, Cty Xây dựng và San nền Thái Nguyên được UBND tỉnh Thái Nguyên giao làm chủ đầu tư thực hiện dự án đường Bắc Sơn. Dự án được thực hiện theo phương án Nhà nước tiến hành thu hồi đất, giao lại cho doanh nghiệp xây dựng hạ tầng giao thông, đô thị và dân cư. Theo kế hoạch, dự án sẽ được hoàn thành và đưa vào sử dụng năm 2013. Song đến nay, dù tuyến đường chỉ dài hơn 1km nhưng dự án vẫn bị chậm tiến độ, do khi triển khai phương án đền bù, GPMB đã “vấp” sự phản ứng của người dân.

Khi các phóng viên về tìm hiểu, thu thập thông tin phục vụ cho bài viết này, sự việc đã kéo hơn 6 năm. Nhiều người dân cho biết, hơn 6 năm qua họ đã có nhiều đơn gửi đến các cơ quan trong tỉnh nhưng chưa được cơ quan nào trả lời thỏa đáng. Để bảo vệ quyền lợi của mình, một số hộ dân đành “chụm” lại, đòi quyền lợi, bằng cách ra ruộng, vườn ngăn cản không cho xe vào đổ đất. Về phía chính quyền cũng có động thái ngăn cản, không cho phép người dân tiếp cận ruộng đồng để doanh nghiệp thực hiện dự án...

Tìm hiểu được biết, ngày 19/11/2008, UBND tỉnh Thái Nguyên có Quyết định số 2894/QĐ-UBND thu hồi 32.00 m2 đất, tại phường Hoàng Văn Thụ (TP Thái Nguyên), trong đó có hơn 30.000 m2 nông nghiệp, còn lại là đất thổ cư phục vụ cho dự án đường Bắc Sơn. Điều đáng nói, địa bàn phường Hoàng Văn Thụ nằm trong khu vực trung tâm của TP Thái Nguyên. Theo đánh giá, dự án đường Bắc Sơn được triển khai trên “khu đất vàng” của thành phố. Tuy nhiên, khi lập phương án bồi thường GPMB, TP Thái Nguyên đã xếp hầu hết  diện tích đất bị thu hồi trên chỉ là “đất nông nghiệp thuần túy”, không phải thuộc diện “đất nông nghiệp xen kẽ khu dân cư”.

Trong khi đó, theo thông tư liên tịch số 14/2008/TTLT/BTC-BTNMT ngày 30/1/2008 của liên Bộ TC – TN&MT, và các văn bản hướng dẫn của Bộ TN&MT, đất nông nghiệp xen kẽ trong khu dân cư là toàn bộ diện tích đất nông nghiệp trong phạm vi địa giới hành chính phường.

Người dân trình bày bức xúc bị ép giá bồi thường, giải phóng mặt bằng đối với diện tích bị thu hồi.

Tại Quyết định số 5042/QD-UBND ngày 8/7/2008 về việc “phê duyệt phương án tổng thể, hỗ trợ và tái định cư của dự án đường Bắc Sơn, đường Minh Cầu và khu dân cư mới phường Hoàng Văn Thụ”, UBND TP Thái Nguyên đã đưa ra mức bồi thường hỗ trợ đất nông nghiệp, bình quân là 400.000 đồng/m2. Thế nhưng, theo phản ánh của các hộ dân, trên thực tế, tiền đền bù hỗ trợ đến với người dân chỉ có 196.000 đồng/m2, chưa bằng 50% mức phê duyệt. Điều đó đồng nghĩa với việc người dân bị thu hồi đất không được hưởng đúng, hưởng đủ theo đúng quy định, chính sách của Nhà nước trong hỗ trợ, đền bù khi thu hồi đất.

Điều đáng nói, với hơn 32.000 m2 được thu hồi và giao cho doanh nghiệp thực hiện dự án, thì diện tích để làm đường là rất ít, mà chủ yếu được doanh nghiệp “quy hoạch” phân lô  để bán.

Như đã nói ở trên, địa bàn phường Hoàng Văn Thụ nằm trong khu vực trung tâm của TP Thái Nguyên, nên dự này này được xem như là một “khu đất vàng” trên địa bàn. Chính vì thế, ngay sau khi triển khai dự án, giá BĐS ở khu vự này liên tục được rao bán với giá ngày càng cao. Người dân cho biết, ở thời điểm hiện tại, giá đất tại vị trí hai bên mặt đường của dự án đường Bắc Sơn có giá từ 25 – 30 triệu đồng/m2. Trong khi đó, với mức đền bù từ 3-3,5 triệu/m2 đất thổ cư, thì nhiều hộ dân ở đây bị thiệt đơn, thiệt kép, vì nhiều hộ bị thu hồi đến 500m2 đất thổ cư, mất cả cửa nhà nhưng tiền đền bù không đủ để mua 100 m2 đất tại định cư tại chỗ (nếu được).

Với cách tính toán, đề bù như trên thì việc người dân nơi đây khiếu nại trong nhiều năm qua cũng là điều dễ hiểu. Bà Kiều Thị Minh, trú tại tổ 23, phường Hoàng Văn Thụ, TP Thái Nguyên, bức xúc: “Họ lấy đất làm đường thì dân chúng tôi không đòi  hỏi gì. Nhưng họ lợi dụng việc làm đường để lập ra các khu dân cư xung quanh để bán nền trên nóc nhà dân thì chúng tôi phải khiếu nại đến cùng đòi quyền lợi”.

Đồng quan điểm, bà Lưu Thị Dung, ở tổ 23, phường Hoàng Văn Thụ, khẳng khái: “Với công trình xây dựng đường giao thông, người dân địa phương chúng tôi hoàn toàn ủng hộ và sẵn sàng bàn giao đất khi có yêu cầu. Với diện tích đất phục vụ xây dựng khu dân cư, người dân đề nghị các cơ quan chức năng của tỉnh và chủ đầu tư thực hiện theo đúng các quy định của Nhà nước. Khi chưa thực hiện đúng, người dân chúng tôi còn tiếp tục khiếu kiện”.