Vụ đào bới, di chuyển mồ mả ở nghĩa trang Hòn Rớ 2 (Khánh hòa): Hồn ở đây, xương cốt bạt nơi nao!

Nôn nóng đào mộ để làm khu nghỉ dưỡng

Ngày 15/1/2015, UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành quyết định số 85/QĐ-UBND về việc phê duyệt khu biệt thự sinh thái vườn đồi Thanh Trúc tại xã Phước Đồng. Theo đó, quy mô dự án thực hiện trên diện tích 9,2ha. Dự án được quy hoạch là khu biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp, do Công ty TNHH Thanh Trúc làm chủ đầu tư. Một phần đất thực hiện dự án chính là khu nghĩa địa Hòn Rớ 2, nơi bao đời nay người dân xã Phước Đồng vẫn an táng người thân ở đó. Khi phê duyệt dự án, UBND tỉnh Khánh Hòa đã nhấn mạnh: “Chủ đầu tư cùng UBND TP.Nha Trang, xã Phước Đồng phải thống nhất được phương án di dời mộ, quy hoạch nơi chôn cất mới, rồi mới tiến hành di dời”. Thế nhưng, vì quá nôn nóng xây khu nghỉ dưỡng nên sau vài lần thông báo qua loa trên báo, đài, chủ đầu tư (Công ty Thanh Trúc) đã tức tốc thuê người đào bới di chuyển hàng loạt ngôi mộ ở nghĩa trang này.

Hàng loạt ngôi mộ kiên cố bị đập và đào hài cốt đi lúc nào người dân không hề biết.

Nghẹn lòng với người đã khuất, ông Huỳnh Tấn Dũng kể: “Cha tôi là cụ Huỳnh Tưởng, cán bộ lão thành cách mạng đã nhận được nhiều Huân, Huy chương của Nhà nước. Năm 1996 cha tôi mất, nghĩ đến công trạng và những hy sinh của cụ nên dòng tộc góp tiền xây một lăng mộ rất kiên cố, khang trang để những dịp lễ trọng đại con cháu quây quần  tưởng nhớ cụ. Đúng ngày 27/7, họ hàng lên viếng thì thấy mộ bị phá tan tành. Những khối bê tông kiên cố đập nát, các bát nhang, lư thờ vứt vương vãi. Nhìn cảnh tượng này có ai mà không đau xót. Bà Lê Thị Nhu cũng vậy, có chồng là thương binh. Cách đây 10 năm, do vết thương tái phát, sức khỏe yếu nên ông đã qua đời, gia đình bà Nhu vun vén tiền, thuê người thiết kế xây mộ cho ông ở nghĩa trang Hòn Rớ 2, nhưng đến cuối tháng 7/2016, mộ bị đào xới, đập tan nát, hài cốt bốc đi lúc nào không hay. Đau đớn hơn khi ở nghĩa trang Hòn Rớ 2 không chỉ có các ngôi mộ riêng lẻ mà nhiều khu mộ chung của dòng tộc cũng bị cày xới, ủi sạch. Ông Lê Văn Thương bức xúc đớn đau: “Cả dòng tộc tôi cũng có công với cách mạng. Thế nên xin một khoảnh đất trong nghĩa trang để cứ ai trong dòng tộc mất tôi chôn vào khu ấy. Cha, mẹ, chú, dì... đều chôn ở đó. Thế mà giờ đây họ san phẳng hết. Những tấm bia được làm cầu kỳ theo ý tưởng của người chết trước lúc lâm chung cũng bị phá nát”.

Ông Nguyễn Văn Hưởng, Chủ tịch UBND xã Phước Đồng cho biết: Theo kiểm đếm, đến ngày 4/8, đã có trên 100 ngôi mộ bị di dời. Trước đó, chính quyền xã đã phát đi các thông báo về chủ trương di dời mộ đến các hộ dân và thông báo trên đài truyền thanh. Tuy nhiên, Công ty Thanh Trúc đã không thỏa thuận và xin phép người dân trước khi đào mộ đưa đi nơi khác nên sự việc mới diễn biến phức tạp thế này. Ông Hưởng cũng thừa nhận một phần trách nhiệm của mình trong việc thiếu giám sát việc đối thoại và thỏa thuận giữa chủ đầu tư và các hộ dân. Hàng loạt hộ dân bị đào mộ đến giờ vẫn bức xúc: “Là dân nghèo, quanh năm quần quật đi làm. Có thời gian xem tivi, nghe đài đâu mà biết. Muốn đào bới và di dời mộ tổ tiên, ít nhất phải cho người ta biết chứ”.

Hài cốt được mang xuống nghĩa trang phía Bắc Nha Trang an táng cẩu thả, sơ sài. (Ảnh chụp sáng 5/8).

Làm ẩu và xem thường người dân

Sau chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình, bà Phạm Thị Ngọc Thanh, Giám đốc Công ty Thanh Trúc cho biết, trước khi cất bốc, di dời đã mời thầy cúng làm các nghi thức, khảo sát rõ ràng. Hài cốt chuyển đến nơi an táng mới là nghĩa trang phía Bắc Nha Trang được xây cất đàng hoàng, có người nhang khói, vệ sinh và chăm sóc mộ nên người dân cứ yên tâm. Hơn nữa, các mộ khi di dời và an táng đều được đánh số và kí hiệu. Đơn vị được bà Trúc ký hợp đồng thuê an táng hơn 100 ngôi mộ đã đào lên này là Công ty Môi trường và Đô thị Nha Trang. Còn những người đào, phá và bốc mộ thì bà Trúc thuê ở chỗ khác. 

Tuy nhiên, sáng 5/8, có mặt tại khu an táng hơn 100 ngôi mộ này ở nghĩa trang phía Bắc Nha Trang, PV Báo LĐ&XH chứng kiến và ghi nhận cảnh tượng diễn ra hoàn toàn trái ngược với những thông tin mà Công ty Thanh Trúc nói với người dân cũng như báo cáo với các cấp chính quyền tỉnh Khánh Hòa. Những ngôi mộ không được an táng cẩn thận cũng không hề được xây kiên cố mà chỉ chôn xuống một hố đất rất cạn, phủ lên trên một lớp đất cát sơ sài, không được nêm chặt. Khu mộ lại nằm trên triền đồi dốc, cây cối mọc hoang dại. Sau cơn mưa tầm tã đêm ngày 4/8, một số ngôi mộ bị trôi tuột cả lớp đất cát phủ bên trên. Hàng chục công nhân đang khẩn trương chở xi măng, cát lên đánh hồ để làm kiên cố lại, hòng đối phó với các chỉ đạo của  nhiều cấp chính quyền. Những công nhân này cho biết, họ được chủ đầu tư dặn không được tiết lộ thông tin gì, chỉ lo bồi đắp và gia cố lại các ngôi mộ cho chắc chắn, càng nhanh càng tốt. Công ty Môi trường và Đô thị Nha Trang cho rằng: Được thuê an táng, mức thỏa thuận tiền trên mỗi ngôi mộ với Công ty Thanh Trúc đến đâu thì xây dựng đến đó. Nói nôm na là chỉ làm thuê theo yêu cầu người khác. 

Sau chỉ đạo của Phó Thủ tướng, Công ty Thanh Trúc mới khẩn trương thuê người  gia cố mộ (ảnh chụp sáng 5/8).

Nhiều thân nhân có hài cốt bị di dời phẫn nộ cho biết: “Thế này chẳng khác nào Công ty Thanh Trúc nói láo với dân. Nói an táng kiên cố, có người chăm sóc, nhang khói các ngôi mộ. Nhưng chỉ thấy những vòm đất sơ sài, nếu không có tấm bia đánh số, nhìn vào cứ tưởng ụ mối”. Đại diện cho hàng chục hộ dân, ông  Huỳnh Hữu Hùng cho biết: “Các ngôi mộ hài cốt bị đảo lộn tùng phèo hết. Mộ ông nội tôi do để lâu mới sang cốt nên cốt phân hủy, còn lại có tí xíu. Chỉ bỏ trong một cái hũ nhỏ là đủ vậy mà khi lên nghĩa trang phía Bắc Nha Trang lại thấy công ty Thanh Trúc chỉ vào ngôi mộ chứa 5 hũ hài cốt nói đó là hài cốt ông tôi. Xương cốt đâu mà lắm thế. Chả biết các hũ hài cốt đó là của ai”. Bà Lê Thị Lưu cũng hoang mang cho biết: “Hài cốt bà nội tôi phân hủy, còn được một nhúm. Vậy mà công ty Thanh Trúc lại đưa ra chiếc tiểu đầy xương cốt và nói đó là bà tôi. Chẳng biết đâu mà lần”. Nhiều người dân khác cũng bức xúc cho rằng công ty Thanh Trúc đã làm quá ẩu và xem thường những người đã khuất. Những người dân này yêu cầu phải giám định ADN toàn bộ hài cốt để có thể xác nhận đúng danh tính của từng ngôi mộ. Còn một nỗi lo khác là Công ty Thanh Trúc phá mộ, cất bốc vội vàng không biết có xảy ra tình trạng thiếu xương cốt hay không.

Nên khẩn trương sửa sai để dân được an lòng

Trước những yêu cầu của người dân, Công ty Thanh Trúc cho rằng, xét nghiệm ADN phức tạp nên phải có thời gian cân nhắc rồi mới trả lời. Ông  Nguyễn Văn Thành cho biết: “Nhiều đêm khi biết hài cốt người thân bị âm thầm đưa đi, mộ lại bị đập tan, tôi không ngủ được. Chỉ mong các cấp chính quyền sớm làm rõ ràng trách nhiệm thuộc về ai. Chúng tôi hoàn toàn không phản đối chủ trương của tỉnh Khánh Hòa cho Công ty Thanh Trúc làm khu nghỉ dưỡng ở nghĩa địa Hòn Rớ 2. Nhưng vấn đề mồ mả liên quan đến tâm linh, đến lòng thành kính với người đã khuất, phải cẩn trọng, xem ngày tháng nữa. Ngôi mộ chứ không phải cục đá hay viên gạch để rồi không thích để chỗ này thì bỏ ngay sang chỗ kia. Đặc biệt, trong thời gian sự việc chưa được làm sáng tỏ thì chủ đầu tư phải dừng thi công dự án, không thể vì lợi nhuận, vì mục tiêu kinh doanh du lịch mà làm ào ào được”.