Tướng Đồng Sĩ Nguyên và những kỉ niệm với người dân nơi căn cứ đóng quân thời chống Mỹ

Bà Đinh Thị Khánh bên anh Nguyễn Văn Kỉ (con trai) kể lại những kỉ niệm của Tướng Đồng Sĩ Nguyên với bà con xã Hương Đô 

Sáng 10/4, trong lúc tại Hà Nội đang cử hành tang lễ đối với đồng chí Đồng Sĩ Nguyên theo cấp Nhà nước, thì tại căn cứ đại bản doanh Bộ đội Trường Sơn năm xưa, thuộc địa bàn xã Hương Đô, huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) cũng bao trùm lên một không khí buồn thương vô hạn! Hàng trăm người dân trong vùng đã đến đây từ sớm, xếp hàng để làm lễ dâng hương, tưởng nhớ tới đồng chí Đồng Sĩ Nguyên như một người con ưu tú của quê hương đã vĩnh viễn ra đi.

Tại đây, chúng tôi được nghe nhiều người dân kể về những kỉ niệm đẹp giữa họ với những người lính bộ đội Trường Sơn, đặc biệt là đối với tướng Đồng Sĩ Nguyên, như thay cho những lời tri ân dành cho ông.

Bà Đinh Thị Khánh (90 tuổi), hiện sinh sống cùng vợ chồng người con trai vẫn tỏ ra hết sức minh mẫn không cầm nỗi xúc động chia sẻ: Được tin Nhà nước làm lễ tang cho tướng Đồng Sĩ Nguyên vào sáng 10/4, bà đã già yếu không đi được nhưng anh Nguyễn Văn Kỉ  (56 tuổi ) con trai bà, đã cùng với một số người dân khác trong địa phương rủ nhau ra Hà Nội từ hôm qua, để tiễn đưa ông về nơi cuối cùng.

Bà Ngô Thị Hoàn người  xã Hương Đô nói về tình cảm của tướng Đồng Sĩ Nguyên dành cho gia đình bà và bà con xã Hương Đô 

Thời Sở chỉ huy Bộ đội Trường Sơn về đóng quan trong vườn nhà bà  (giai đoạn 1966-1967), anh Kỷ còn nhỏ nên thường được tướng Đồng Sĩ Nguyên ôm hôn và cho quà. Ông và tướng Nguyễn Đôn hay nói đùa với nhau rằng, cháu bé này con cái nông thôn nhờ được cái mập khoai, mập sắn, nên sau này chắc khỏe mạnh lắm!

Thời đó, bà Khánh còn là Cán bộ Phụ nữ xã Hương Đô. Bà thường xuyên đi hội họp từ sáng tận khuy mới về. Do địa bàn xã Hương Đô gần với tuyến xe lửa, tuyến QL 15A, ga La Khê... nên bị máy bay Mỹ ném bom thường xuyên. Nhưng nhờ được sự quan tâm, giúp đỡ, động viên của tướng Đồng Sĩ Nguyên và cán bộ, chiến sĩ bộ đội nên bà cũng như những người dân khác luôn yên công tác, tăng gia, sản xuất..

Khu vực Sở chỉ huy Bộ đội Trường Sơn tại xã Hương Đô 

Còn bà Ngô Thị Hoàn (55 tuổi) cũng là người dân thôn 7, xã Hương Đô tâm sự: "Thời đó tôi còn nhỏ không nhớ gì. Nhưng được chị gái tôi là bà Ngô Thị Thông ( SN 1954) thường hay nhắc lại với tôi rằng, hầu như mỗi lúc qua nhà tôi, tướng Đồng Sĩ Nguyên hay cho tôi bánh, kẹo và bắt chuyện uống nước chè xanh với cha tôi là ông Ngô Đồng (SN 1928), nguyên là Bí thư Đảng ủy xã thời đó.

Sau này, có lần bác Nguyên về thăm lại căn cứ xưa đã qua nhà tôi, hỏi thăm cha tôi, nhưng tiếc rằng lúc đó cha tôi đã qua đời."

Năm 1993, nhân một chuyến về thăm lại bà con Hương Đô, tướng Đồng Sĩ Nguyên đã đến đền Thánh Hoàng thắp hương đa tạ các vị thần linh ở đây đã che chở cho cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Trường Sơn trong suốt thời gian đóng quân, ông đã cho trồng 01 cây hoa sữa lưu niệm, được người dân Hương Đô hết sức cảm động và coi đó như một báu vật thiêng liêng của họ.  

Hội trường hội họp của Sở chỉ huy Bộ đội Trường Sơn 

Trong khoảng thời gian từ năm 1966-1967,  Sở chỉ huy Bộ đội Trường Sơn đóng tại xóm Sông, nay là xóm 7 xã Hương Đô. Từ hầm chữ A được thiết kế theo kiểu hầm ngầm có lối thông ra các hệ thống hầm và hào, với chiều dài hàng km, tỏa ra khắp các thôn, xóm trên địa bàn xã Hương Đô đến các đơn vị thông tin, hội trường, nhà bếp...

Giai đoạn thứ 2, từ năm 1968-1971 căn cứ giao cho Đoàn 500 Bộ đội Trường Sơn. Tuy vậy, trong giai đoạn này tướng Đồng Sĩ Nguyên với vai trò Tư lệnh Bộ đội Trường Sơn vẫn nhiều lần đi về làm việc tại đây. Ông luôn tranh thủ mọi thời gian, mọi lúc có thể, để gần gũi tiếp xúc với bà con nhân dân.  Sau khi đất nước hòa bình, ông vẫn luôn coi mảnh đất này như quê hương thứ 2 của mình.

Hầm chữ A nơi tướng Đồng Sĩ Nguyên làm việc 

Sau khi đất nước thống nhất. Ngoài những lần về thăm hỏi cán bộ, nhân dân địa phương, tướng Đồng Sĩ Nguyên còn chủ động đề xuất các Bộ, ngành, UBND tỉnh Hà Tĩnh và UBND huyện Hương Khê... làm một số tuyến đường và cầu cống cũng như một số hạng mục cơ sở hạ tầng nông thôn tại xã Hương Đô.

Với những việc làm thiết thực đó đã góp phần làm thay đổi bộ mặt nông thôn xã Hương Đô, từ một vùng đất bị tàn phá nặng nề trong chiến tranh trở thành một trong những điểm sáng điển hình về phát triển kinh tế- xã hội của huyện miền núi Hương Khê tỉnh Hà Tĩnh . 

Khu vực Trạm Thông tin của Sở chỉ huy Bộ đội Trường Sơn