Từ 'Hương mỹ nhân' tới 'Vườn mộng'

Nổi danh với tiểu thuyết “Quyên” song nhà phê bình Nguyễn Việt Thắng cho rằng “căn cước” của Nguyễn Văn Thọ trong làng văn chính là truyện ngắn. Những tập truyện ngắn nối tiếp nhau ra đời cho thấy bút lực dồi dào của ông ở thể tài này, từ “Vàng xưa” (2004), “Sẫm violet” (2013), “Hương mỹ nhân” (2016) và nay là “Vườn mộng” (2018).

Vườn mộng là tuyển tập 21 truyện ngắn được Nguyễn Văn Thọ sáng tác trong khoảng thời gian từ năm 1984-2017, với 3 mảng đề tài chính là thời kỳ hậu chiến, đời sống, con người tại Hà Nội và người Việt tại hải ngoại. Với Vườn mộng, nhà văn  đã đưa đến nhiều cung bậc cảm xúc cho người đọc: những triết lí nhân sinh mang tính dân tộc và nhân loại như Vườn Maria, ám ảnh và đau đớn như Mùi thuốc súng, hào hoa phong trần như Người Hà Nội, hay lãng mạn và đầy thương cảm như Vườn mộng và Sương đêm...

Ở lời bạt của cuốn sách, nhà văn Đỗ Bích Thuý, Phó tổng biên tập Tạp chí Văn nghệ quân đội chia sẻ: khó có thể kết luận Nguyễn Văn Thọ viết mảng nào hay hơn, nhiều vốn sống hơn hay thuyết phục hơn. Ở đề tài nào, Nguyễn Văn Thọ cũng tạo được ấn tượng với người đọc bởi ông luôn đắm mình trong đời sống hiện thực. Có lẽ ông là nhà văn hạnh phúc vì có đến 3 đề tài, đều ruột, đều có thể viết cho đến lúc đi theo các bậc tiền nhân. “Trời cho Nguyễn Văn Thọ điều đó chăng? Không phải. Là cuộc đời với vô số những thăng trầm, biến cố, bị cuốn đi bởi số phận đã mang đến cho ông những điều đó. Mười năm dầm chân trong tuyết dày, chịu đựng bao nhiêu tủi cực của thân phận người Việt tha hương, tôi tin rằng ông đã được cái khoảng thời gian kinh khủng ấy, cộng với những năm tháng đối diện gang tấc với cái chết nơi chiến trường, tặng cho một ý chí thép. Một ý chí đủ để ông dùng cho cuộc đời, và đủ để ông khiến cho văn chương không thể chối từ ông” - Nhà văn Đỗ Bích Thúy viết.

Phó chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nhà thơ Trần Đăng Khoa, trong buổi ra mắt cuốn Vườn mộng cũng chia sẻ: “Nguyễn Văn Thọ là một khối phức tạp, đa dạng. Anh là một người viết văn rất sâu sắc, và đầy tính hiện thực. Nhưng theo như mắt tôi đọc, truyện ngắn mới là phần tinh tuý, đặc sắc của Nguyễn Văn Thọ, bởi vì ở đó anh mới có đủ thời gian để chăm chút cho nhân vật của mình, có đủ thời gian để kĩ lưỡng cho từng con chữ của mình. Và ở đó Nguyễn Văn Thọ bộc lộ rất nhiều năng lực của anh”.

“Văn là người” có lẽ là một câu nói chính xác khi viết về Nguyễn Văn Thọ. Khi tiếp xúc với ông, người ta dễ dàng bắt gặp một con người mạnh mẽ, quyết liệt với hiện thực khốc liệt nhưng lại vô cùng đa cảm, luôn xúc động, rơi nước mắt với những điều nhỏ bé. Văn chương của ông cũng vậy. Nhà văn Nguyễn Văn Thọ tâm sự, “tất cả những gì thuộc về bản chất tốt đẹp của người Việt Nam đều được đề cập nhưng những thói xấu của người Việt Nam đều được phản ánh. Như thế là hướng vào Chân. Nhưng viết cái gì cũng phải hướng vào phần sáng của cuộc đời. Tôi chống chiến tranh trên mảnh đất này, hướng mọi người đến một khát vọng mới”.

Nhà văn Nguyễn Văn Thọ ký tặng sách cho độc giả

Nhà văn Nguyễn Văn Thọ không giấu niềm xúc động trong buổi ra mắt cuốn sách mà ông đã dành rất nhiều tâm huyết. Với ông, văn chương là nơi cứu rỗi cho đời sống khắc nghiệt, để chỉ còn lại những điều đẹp đẽ và nhân văn. Tất nhiên để vẻ đẹp còn lại thì thông qua tác phẩm của mình, nhà văn đã trưng ra những gì khốc liệt, đau đớn và ám ảnh nhất. Đó là cách để ông đưa đến và lưu giữ những giá trị cốt lõi của cõi người. Bền bỉ, kiên trì với văn chương, cho dù mất 10 năm ông không theo nghiệp cầm bút nhưng có lẽ ngọn lửa văn chương trong con người Nguyễn Văn Thọ chưa bao giờ nguội tắt…

Đọc “Vườn mộng” của nhà văn Nguyễn Văn Thọ, người đọc sẽ có cơ hội được chiêm nghiệm những câu văn đầy sức nặng, mà theo lời nhà văn Đỗ Bích Thuý ở lần trở lại này với truyện ngắn, bạn đọc có lúc sẽ phải “buông sách ra, ôm lấy ngực”…