TP.HCM: Chốt các phương án xử lý doanh nghiệp nợ bảo hiểm

Nợ bảo hiểm diễn biến phức tạp và gia tăng

Ông Phan Văn Mến – GĐ bảo hiểm xã hội Tp.HCM cho biết, hiện nay, toàn Tp.HCM đã khai thác, phát triển thêm 15.220 đơn vị mới tham gia bảo hiểm với 82.403 lao động. Một trong những khó khăn tồn đọng lớn nhất hiện nay là tình trạng các doanh nghiệp nợ bảo hiểm.

“Tình trạng các đơn vị sử dụng lao động nợ BHXH do thay đổi địa chỉ hoạt động, hoặc không có người đại diện pháp lý theo pháp luật tiếp các đoàn thanh tra, kiểm tra với nhiều lý do vẫn tiếp tục tiếp diễn chưa có cơ chế hữu hiệu khắc phục. Ý thức chấp hành pháp luật của một số đơn vị sử dụng lao động chưa cao, nên tình trạng nợ BHXH, BHYT vẫn còn diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng. Mặc dù cơ quan BHXH đã sử dụng nhiều giải pháp như gửi thông báo, nhắn tin đến chủ doanh nghiệp, thanh tra – kiểm tra, phối hợp liên ngành, lập danh sách các đơn vị nợ báo cáo UBND trên địa bàn. Tình trạng người lao động không nghỉ ốm, vừa đi làm vừa được đơn vị đề nghị thanh toán vẫn diễn ra…” Ông Mến cho hay.

Tình trạng nợ bảo hiểm diễn biến phức tạp và gia tăng

Theo báo cáo của Liên đoàn lao động TP.HCM ( LĐLĐ), tính đến nay trên địa bàn thành phố có 66.755 cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế (gọi chung là bảo hiểm xã hội) tương ứng 1.961.491 cán bộ công chức, viên chức và người lao động tham gia.

Tuy nhiên, tình trạng vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội của các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố diễn ra khá phổ biến, tính chất ngày càng tinh vi, phức tạp biểu hiện qua việc sử dụng đông lao động nhưng chỉ đóng cho một số ít lao động, mức đóng bằng mức lương tối thiểu còn khá phổ biến, trốn đóng hoặc nợ bảo hiểm xã hội. Tính đến tháng 6 năm 2017 có 14.576 đơn vị, doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội với số tiền là 1.460 tỷ 236 triệu đồng đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động, dù các cơ quan chức năng đã áp dụng nhiều biện pháp nhưng số nợ đóng bảo hiểm xã hội vẫn không giảm, thậm chí ngày càng gia tăng.

Cũng theo ông Mến, thời gian qua, Bảo hiểm xã hội TP.HCM cùng LĐLĐ TP.HCM  đã điện thoại nhắc nhở, gửi tin nhắn qua điện thoại di động đến chủ doanh nghiệp, gửi thông báo công nợ qua bưu điện, đối chiếu thu và đôn đốc nhắc nợ trực tiếp tại đơn vị; tăng cường công tác đối thoại với doanh nghiệp, tuyên truyền chính sách, pháp luật bảo hiểm xã hội cho người lao động. Đối với doanh nghiệp nợ ngắn hạn (dưới 3 tháng)

Đối với doanh nghiệp nợ trung hạn (từ 3 đến dưới 6 tháng): Thành lập các đoàn kiểm tra chính sách thu, chi bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp tại doanh nghiệp; đồng thời cơ quan Bảo hiểm xã hội phối hợp với Thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội: gửi thư nhắc nhở các doanh nghiệp nợ từ 3 tháng trở lên, lập kế hoạch thanh tra, kiểm tra tại doanh nghiệp nợ trên 3 tháng, xử phạt vi phạm hành chính. Gửi danh sách doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội cho Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội, Liên đoàn Lao động quận, huyện để phối hợp xử lý đối với các doanh nghiệp do Bảo hiểm xã hội quận, huyện quản lý.

Sẽ khởi kiện các doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội ra tòa

 Đối với doanh nghiệp nợ dài hạn (từ 06 tháng trở lên): Thành lập Đoàn thanh tra liên ngành về việc chấp hành pháp luật lao động, bảo hiểm xã hội đối với doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và xử phạt vi phạm hành chính theo đúng quy định.

Đối với doanh nghiệp kinh doanh nhỏ lẻ, hoạt động kinh doanh theo hình thức hộ gia đình (dưới 10 lao động) có số tiền nợ không lớn nhưng có số tháng nợ dài, cơ quan Bảo hiểm xã hội phối hợp với Ủy ban nhân dân quận, huyện mời doanh nghiệp lên làm việc, nhắc nhở, ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

Đối với doanh nghiệp đã ngưng giao dịch với cơ quan Bảo hiểm xã hội mà không thông báo, cơ quan Bảo hiểm xã hội phối hợp với Ủy ban nhân dân phường, xã xác minh tình trạng hoạt động của doanh nghiệp và thực hiện ngưng ước số nợ bảo hiểm xã hội phát sinh.

Sẽ khởi kiện 149 doanh nghiệp ra tòa

Hiện Bảo hiểm xã hội TP.HCM đang phối hợp với Liên đoàn Lao động TP chuẩn bị hồ sơ khởi kiện 149 doanh nghiệp nợ quỹ bảo hiểm ra tòa. “Đây là những doanh nghiệp có số nợ quỹ bảo hiểm xã hội lớn và nợ trên 3 tháng”.

“Những doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội này chúng tôi lập danh sách và liên tục gửi thư nhắc nợ; đồng thời chuyển danh sách nợ sang UBND các quận, huyện để ban hành công văn nhắc nhở các doanh nghiệp thực hiện đúng chính sách pháp luật về bảo hiểm xã hội. Trong trường hợp sau khi nhắc nhở mà các đơn vị này vẫn không thực hiện đóng bảo hiểm cho người lao động, Bảo hiểm xã hội TP sẽ chuyển danh sách đề nghị Sở Lao động – Thương binh và Xã hội thành lập đoàn thanh tra, thanh tra việc chấp hành Luật Lao động của các doanh nghiệp này”. Ông Mến thông tin.

Và cơ quan Bảo hiểm xã hội TP. Hồ Chí Minh vừa hoàn tất và chuyển hồ sơ về vụ việc trốn đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT)  hơn 28 tỷ đồng cho người lao động của Công ty TNHH Nam Phương sang Công an thành phố để đề nghị điều tra, xử lý hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Công ty TNHH Nam Phương (Khu công nghiệp Tây Bắc, huyện Củ Chi, TP. Hồ Chí Minh) là công ty về lĩnh vực may mặc, có 100% vốn Hàn Quốc, người đại diện pháp luật là ông Nam Sung Ho (quốc tịch Hàn Quốc).

Tại công văn đề nghị xử lý đối với Công ty TNHH Nam Phương gửi đến Giám đốc Công an thành phố, cơ quan BHXH TP. Hồ Chí Minh đã đưa ra các cơ sở pháp lý với nhiều nội dung, đơn cử như: Ngày 27/11/2017, BHXH thành phố đã ban hành Quyết định 3229/QĐ-BHXH về việc thanh tra đột xuất chuyên ngành đóng BHXH, BH thất nghiệp, BHYT đối với Công ty TNHH Nam Phương. Đến ngày 26/1/2018, BHXH đã có Kết luận thanh tra số 296/KL-BHXH xác định: Từ tháng 9/2015 đến hết tháng 11/2017, công ty này đã nợ quỹ BHXH, BHYT tổng số tiền hơn 28 tỷ đồng. Trong tháng 12/2017, Công ty này mới chỉ khắc phục được hơn 2,9 tỷ đồng.

Theo đánh giá, tình trạng để xảy ra nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp khá thường xuyên tại công ty này và hành vi này cũng đã nhiều lần bị xử lý. Cụ thể, theo đơn khởi kiện của BHXH huyện Củ Chi ngày 18/3/2016, Tòa án nhân dân huyện Củ Chi đã có Bản án số 10/2016/LĐST buộc công ty có nghĩa vụ đóng số tiền hơn 12,8 tỷ đồng BHXH, BHYT cho NLĐ; tiếp đó ngày 25/8/2016, Thanh tra Sở Lao động Thương binh và Xã hội đã tiến hành thanh tra và trình UBND thành phố ban hành Quyết định số 4936/QĐ-XPHC, phạt công ty số tiền 150 triệu đồng, và nộp số tiền BHXH, BHYT chưa đóng và lãi chậm nộp là hơn 4,3 tỷ đồng.

Với những hành vi sai phạm nêu trên của Công ty TNHH Nam Phương, căn cứ quy định tại Điểm C, Khoản 3 và Điểm C, khoản 5, Điều 216 của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13, ngày 27/11/2015, BHXH TP. Hồ Chí Minh quyết định chuyển hồ sơ vụ việc đến cơ quan công an thành phố đề nghị xem xét, điều tra xử lý hình sự theo đúng quy định của pháp luật.

Đây cũng là lần đầu tiên một doanh nghiệp trốn đóng BHXH, BHYT cho người lao động tại TP. Hồ Chí Minh bị đề nghị điều tra xử lý hình sự.

Đại diện LĐLĐ TP.HCM đề xuất một số giải pháp nhằm tháo gỡ những khó khăn đối với tình trạng nợ bảo hiểm xã hội trong thời gian tới như: Hiện nay trên địa bàn thành phố có một số doanh nghiệp nợ đọng bảo hiểm xã hội thời gian dài, số nợ lớn, đã khởi kiện thi hành án nhưng sau đó doanh nghiệp không còn hoạt động hoặc chủ doanh nghiệp bỏ trốn mà cơ quan Bảo hiểm xã hội chưa thu hồi được nợ. Kiến nghị lãnh đạo Thành phố chỉ đạo các cơ quan chức năng ban hành quy định về quản lý nợ và các giải pháp xử lý nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cơ quan Bảo hiểm xã hội có căn cứ giải quyết, đảm bảo quyền lợi cho người lao động.

Kiến nghị Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội sớm ban hành các biện pháp cưỡng chế phù hợp để Thanh tra  Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tiến hành cưỡng chế số tiền phạt, số tiền buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả khi doanh nghiệp không chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính; các biện pháp chế tài, cưỡng chế cụ thể trong những trường hợp đối tượng không chấp hành các quyết định, kết luận của cơ quan thanh tra để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động bị xâm phạm.

Tổ chức các lớp tập huấn chuyên đề nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho Thanh tra viên, cán bộ thanh tra, cán bộ công đoàn về chuyên đề bảo hiểm xã hội, nhất là kỹ năng thanh tra về Bảo hiểm xã hội.