“Thả cửa" đào tạo công nghệ thông tin liệu có quá tải về năng lực đào tạo?

Ngành CNTT luôn thiếu hụt nhân lực.

Ngay khi quyết định này được ban hành, nhiều ý kiến cho rằng, việc “thả cửa” cho sinh viên (SV) ngành khác chuyển sang học ngành CNTT sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho SV, song cũng có thể phát sinh những bất cập, không đạt hiệu quả như mong đợi, đặc biệt là sự quá tải về năng lực đào tạo nếu số SV chuyển ngành quá nhiều.

Theo hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, những ngành đào tạo được áp dụng cơ chế đặc thù gồm: Khoa học máy tính; mạng máy tính và truyền thông dữ liệu; kỹ thuật phần mềm; kỹ thuật máy tính; hệ thống thông tin; hệ thống thông tin quản lý; công nghệ kỹ thuật máy tính; công nghệ thông tin; an toàn thông tin; công nghệ thông tin ứng dụng trong lĩnh vực kinh tế - xã hội. Theo đó, SV đang học đại học hết năm thứ 1, 2, 3 các ngành khác nếu có nguyện vọng có thể được chuyển sang học các ngành CNTT ở trong cùng một cơ sở đào tạo hoặc chuyển sang các cơ sở đào tạo khác có đào tạo các ngành CNTT.

Chia sẻ về vấn đề trên, PGS.TS Lê Hữu Lập, nguyên Phó Giám đốc Học viện Bưu chính viễn thông cho rằng, phát triển nguồn nhân lực CNTT đáp ứng nhu cầu tương lai là chủ trương đúng. Chủ trương này tạo điều kiện cho các trường chưa đào tạo về CNTT cũng có thể mở mã ngành hoặc các trường đã đào tạo có thể mở rộng thêm quy mô đào tạo. Đơn cử như với một số trường như ĐH Nông nghiệp chẳng hạn, trước đây vốn ngại đào tạo CNTT thì nay có thể mở mã ngành này theo hướng đào tạo CNTT gắn với nông nghiệp, đang rất cần thiết đối với nhu cầu phát triển kinh tế. Tuy vậy, việc cho phép SV ngành khác chuyển sang học CNTT không dễ thực hiện.

Theo PGS.TS Lê Hữu Lập, mặc dù về mặt lý thuyết, đây là một chủ trương tương đối mở, linh hoạt song nếu không có những quy định cụ thể, chặt chẽ và khoa học đi kèm thì việc triển khai trên thực tế sẽ gây ra những xáo trộn bất ổn. Lý do là trước khi tuyển sinh, các trường đã tự xác định chỉ tiêu từng ngành dựa trên các điều kiện về đảm bảo năng lực đào tạo từ cơ sở vật chất đến đội ngũ giảng dạy. Do vậy, việc cho phép SV đã trúng tuyển ngành khác chuyển sang học CNTT cần căn cứ trên năng lực đào tạo thực tế của đơn vị. “Nếu ngành chỉ có khoảng chục cán bộ giảng dạy nhưng có tới hàng trăm SV chuyển sang học thì chất lượng đào tạo sẽ thế nào? Rồi việc các SV ngành khác ồ ạt chuyển sang CNTT cũng sẽ gây rối loạn cho chính các ngành đó vì quy mô đào tạo bị giảm sút, dễ dẫn đến mất cân đối nghiêm trọng. Đặc biệt, không chỉ năng lực đào tạo mà điều kiện tiếp nhận tối thiểu của việc chuyển ngành học theo hướng dẫn mới ban hành của Bộ GD&ĐT cũng sẽ gây khó khăn cho các trường”, ông Lập đặt câu hỏi.

Theo lãnh đạo một số trường có đào tạo nhóm ngành CNTT như: ĐH Bách Khoa Hà Nội và ĐH Bách Khoa TP Hồ Chí Minh, việc cho phép SV ngành khác chuyển sang học CNTT tại trường sẽ không dễ thực hiện. Bởi vì ngành CNTT luôn là ngành nằm trong top đầu về điểm chuẩn trúng tuyển vào trường. Do vậy, việc cho phép SV ngành khác có điểm chuẩn thấp hơn sang học CNTT là không phù hợp vì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo. Nếu có thể, chỉ nên cho phép chuyển một số ngành có chương trình đào tạo gần giống và có điểm trúng tuyển đầu vào ngang bằng với CNTT như: Điện tử viễn thông, Kỹ thuật điện tử mới có thể đảm bảo chất lượng đào tạo và sự công bằng cho người học. Hoặc làm theo cách đơn giản và dễ thực hiện hơn đó là Bộ GD&ĐT khuyến khích các trường tăng quy mô đào tạo CNTT và giảm quy mô đào tạo các ngành khác để tránh gây ra những xáo trộn không cần thiết.

Thạc sĩ Phạm Thái Sơn, Phó giám đốc Trung tâm tư vấn tuyển sinh và quan hệ doanh nghiệp Trường ĐH Công nghiệp thực phẩm TP. Hồ Chí Minh nhìn nhận, chính sách này có thể dẫn tới phá vỡ định hướng nghề nghiệp mà SV đã xác định từ trước đó. “Nhà trường hiện nay chỉ cho phép SV ngành CNTT và điện tử viễn thông được chuyển ngành lẫn nhau trong quá trình học nhưng không được chuyển sang các ngành khác. Trường sẽ không khuyến khích người đang học ngành khác chuyển sang ngành CNTT”, ông Sơn cho hay.

Còn Tiến sĩ Trần Đình Lý, Trưởng phòng Đào tạo Trường ĐH Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh nêu ý kiến, để khuyến khích các cơ sở giáo dục ĐH mở ngành, chuyên ngành CNTT ứng dụng, Bộ GD&ĐT chỉ cần khuyến cáo nhu cầu của thị trường lao động và hội nhập quốc tế, tự thân các trường, thí sinh và doanh nghiệp sẽ thấy nhu cầu xích lại gần nhau. Kể cả chỉ tiêu tuyển sinh cũng sẽ được điều chỉnh theo nhu cầu, vì hiện tại quy chế cũng đã cho phép các cơ sở giáo dục ĐH tự chủ xác định chỉ tiêu tuyển sinh theo hướng mở rộng quy mô đối với các ngành, trong đó có lĩnh vực này. Điều này áp dụng cả với chỉ tiêu đào tạo văn bằng 2 trình độ ĐH về CNTT.