Quảng Ngãi: Hiệu quả từ mô hình trồng rau, củ, quả trên cát

Trồng rau hoa màu trên đất cát ở các xã ven biển huyện Mộ Đức đã được hình thành từ lâu. Tuy nhiên, quy mô sản xuất vẫn mang tính tự cung, tự cấp, không mang lại hiệu quả kinh tế cao. Việc áp dụng khoa học kỹ thuật nhằm tăng năng xuất cũng như đảm bảo chất lượng của sản phẩm khi thu hoạch vẫn chưa được kiểm soát. Với quỹ đất ven biển còn khá dồi dào, việc xây dựng những “cánh đồng lớn hoa màu” đang được huyện Mộ Đức nói chung và xã Đức Chánh nói riêng đưa vào Đề án xây dựng nông thôn mới và đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Sau nhiều năm ấp ủ, vừa qua phương án sản xuất, rau, củ, quả trên đất cát ven biển ở thôn 4, xã Đức Chánh đã được các cấp phê duyệt. Đây là chủ trương nhằm cải tạo lại các vùng đất sử dụng không có hiệu quả, bố trí cây trồng phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng nhằm nâng cao năng xuất, chất lượng và giá trị sản phẩm, từ đó hình thành các cánh đồng mẫu lớn với cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất hoàn thiện, từng bước nhân rộng các mô hình sản xuất có hiệu quả.

Dẫn chúng tôi đi thực địa tại “cánh đồng mẫu lớn” tại thôn 4, Bí thư xã Đức Chánh - Đoàn Văn Bảy cho biết: "Quy mô của dự án này có diện tích 5 ha, với hệ thống phân lô thiết kế, đường giao thông nội bộ, hệ thống điện, nước tưới tiêu được chuẩn hóa và đầu tư đồng bộ từ nguồn ngân sách của xã với kinh phí trên 800 triệu đồng, đối tượng tham gia là các hộ nông dân có nhu cầu đều có thể đăng ký và được hỗ trợ giống, công nghệ trồng, chăm sóc, tưới nước, thu hoạch, bảo quản sản phẩm cũng như kiểm tra chất lượng sản phẩm trước khi đưa ra thị trường tiêu thụ. Về bố trí cây trồng cũng được tính toán rất kỹ, cây ngô được trồng vào 2 vụ Xuân và Hè Thu, cây đậu phộng được trồng 2 vụ Đông Xuân và Hè Thu, các loại rau, củ như: cà tím, kiệu, hành, đậu bắp, dưa leo, mướp đắng… đều có thể trồng quanh năm nhưng vẫn cho hiệu quả cao nhất vào 2 vụ Đông Xuân và Hè Thu.  

Trồng ớt trái mùa tại dự án rau sạch ở Xóm Chùa thôn 5 xã Đức Chánh. ảnh: Đông Hải.

Đây cũng là dự án trồng rau, củ, quả sạch được đầu tư quy mô lớn nhất trên địa bàn xã từ trước đến nay, ngoài 2 dự án khác tại Xóm Chùa thôn 5 xã Đức Chánh có diện tích 3,7ha và Cù Lao ở thôn 2 có diện tích 6,5 ha. Nếu như dự án trồng rau sạch tại Xóm Chùa mỗi năm cho thu nhập 100 triệu/1ha thì dự án tại Cù Lao cho con số 200 triệu/1ha/năm. Và chúng tôi hy vọng dự án tại thôn 4 sẽ cho giá trị cao hơn nhờ được đầu tư bài bản hơn về nhiều mặt so với 2 dự án trước".

Tại mô hình trồng rau an toàn tại Xóm Chùa, giám đốc dự án Võ Ngọc Nam chỉ vào những thửa đất trồng ớt trái vụ đang chuẩn bị đến kỳ thu hoạch, phân tích: năm nay giá ớt trên thị trường khá giảm, còn ở những năm trước khi giá ớt lên cao mỗi sào 500m² cũng thu về vài chục triệu đồng như chơi. "Vào dịp giáp tết này em sẽ cho trồng một số mặt hàng phục vụ tết như củ kiệu, củ hành, dưa leo trái vụ cũng cho thu nhập trên 100 triệu/ha. Ngoài ra đơn vị còn ký kết với công ty giống sinh học Miền trung chuyển giao công nghệ trồng cây khổ qua rừng quanh năm và không dùng các chất hóa học cho giá trị cũng rất cao và hiệu quả", anh Nam nói. Khi được hỏi về đầu ra của sản phẩm, Võ Ngọc Nam cho biết hiện tại đơn vị đã ký hợp đồng với các trường mần non trên địa bàn huyện để cung cấp rau sạch quanh năm cho bếp ăn nhà trường. Với một số chủng loại rau, củ khác hiện đơn vị đang xúc tiến chào hàng tại hệ thống các cửa hàng rau sạch và siêu thị trên địa bàn tỉnh, bước đầu đã được khách hàng chấp nhận.

Mô hình trồng hồ tiêu xen kẽ cây hoa màu sẽ được áp dụng tại dự án trồng rau củ quả ven biển. 

Việc trồng cây lâu năm xen canh với các giống rau củ quả ngắn ngày hiện cũng đang được áp dụng thí điểm tại một số dự án. Với địa hình ven biển xen lẫn đồi đất đỏ bazan rất thích hợp với cây tiêu. Hiện nhiều hộ nông dân ở xã Đức Chánh đã lấy đất đỏ bazan lồng vào đất ven biển để trồng cây hồ tiêu xen kẽ cây hoa màu cho thu nhập ổn định. Cây tiêu sau 4 năm có thể đã cho trái với sản lượng trung bình 5 tấn/ha cho giá trị thương phẩm gần 500 triệu đồng mỗi hecta. 

Hiện tại mỗi dự án tại xã Đức Chánh đều thu hút vài ba chục lao động thường xuyên với thu nhập từ bình quân từ 3,5 - 4 triệu đồng/tháng, vào thời vụ thu hoạch có dự án thu hút hàng trăm lao động thời vụ. Riêng dự án trồng rau, củ, quả trên cát ven biển tại thôn 4 hiện đã có 14 hộ tham gia với số lao động thời vụ dự báo vào lúc cao điểm có thể lên đến vài trăm lao động.