Phiên tòa xét xử bác sĩ Hoàng Công Lương: 'Tranh tụng không đạt yêu cầu'

Dư luận cho rằng phiên tòa này có nhiều điều “bất thường và uẩn khúc”, là đại biểu Quốc hội, lại là luật sư từng tham gia rất nhiều phiên tòa, ông nghĩ sao?

Vụ án liên quan tới bác sỹ Hoàng Công Lương được dư luận và xã hội đặc biệt quan tâm, đặc biệt là giới bác sỹ của ngành y cũng đang từng giờ từng phút theo dõi diễn biến của phiên tòa.

Ở góc độ luật sư bào chữa, chúng tôi tham gia nghiên cứu toàn bộ hồ sơ và tham dự tất cả các cuộc thẩm vấn tại phiên tòa cũng như xem xét các chứng cứ được đưa ra tại tòa án, chúng tôi thấy đây là vụ án để thực hiện cải cách tư pháp. Về vấn đề các tài liệu chứng cứ để được đưa ra để thẩm vấn, để kiểm tra sự có mặt trực tiếp của những người liên quan và những người làm chứng đặc biệt quan trọng.

Tôi đơn cử như việc các luật sư đề nghị tòa án triệu tập đại diện của Bộ Y tế, đại diện của Hội đồng chuyên môn, đại diện của bên giám định, các chuyên gia những người hiểu biết về máy lọc thận, màng lọc RO để Hội đồng Xét xử và người tham gia tố tụng tại phiên tòa biết được vấn đề kỹ thuật thuộc chuyên môn của ngành y, nhưng Hội đồng Xét xử không chấp nhận và cho rằng không cần thiết.

Như vậy nếu tòa chỉ xử ở góc độ thẩm vấn ở những người có mặt ở phiên tòa chủ yếu là các bị cáo và một số người trong đơn nguyên thận thì nó không giải quyết được về vấn đề chuyên môn, về vấn đề khoa học trong lọc máu, chạy thận cũng như về vấn đề khoa học pháp lý của hình sự.

Trong quá trình vừa qua thì tòa án triệu tập nhưng người làm chứng vắng mặt, thậm chí đã mời họ đến tòa để thực hiện trách nhiệm của mình rồi nhưng lại tiếp tục có đơn xin vắng mặt. Do vậy, yêu cầu đặt ra để tranh tụng tại phiên tòa thông qua quá trình hỏi, tranh tụng không đạt được yêu cầu. Vì vậy vấn đề làm rõ sự thật, bản chất của vụ án được xác định vẫn chưa đáp ứng được.

Đại biểu Nguyễn Văn Chiến cho rằng phiên tòa không đáp ứng được yêu cầu cải cách tư pháp

Phiên tòa đang diễn ra nhiều ngày qua, ông có thấy điều gì bất thường?

Đối với việc những người có quyền lợi liên quan, vắng mặt thì luật quy định chưa có quy định bắt buộc họ phải đến phiên tòa. Do vậy, có những trường hợp họ không đến tòa cũng không dẫn giải được. Luật chỉ quy định dẫn giải những người làm chứng. 

Với phiên tòa ở Hòa Bình, có những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan có mặt tại phiên tòa đã trả lời Hội đồng Xét xử, nhưng sang phần người bào chữa hỏi thì người ta lại xin vắng mặt. Trong khi đó, hiện nay không có biện pháp nào buộc người ta phải có mặt tại phiên tòa.

Đặc biệt, một phiên tòa khi được đưa ra xét xử thể hiện trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng phải làm rõ cả chứng cứ buộc tội nhưng đồng thời phải làm rõ chứng cứ gỡ tội. Vai trò ấy dành cho luật sư thì không thực hiện được, dẫn đến phiên tòa chưa bảo đảm được để làm sáng tỏ sự thật khách quan cũng như bản chất sự việc.

Theo ông, phiên tòa phải thế nào để đảm bảo tính công bằng?

Một phiên tòa diễn ra ở năm 2018 được thực hiện theo Luật tố tụng hình sự năm 2015, vì vậy đây là một phiên tòa được thực hiện theo tinh thần cải cách tư pháp, nó phải bảo đảm nguyên tắc tranh tụng đã được thể chế hóa trong Luật tố tụng hình sự theo tinh thần của Hiến pháp năm 2013. Do vậy, việc kiểm tra các tài liệu chứng cứ thông qua các quá trình tranh tụng, xét hỏi ở phiên tòa phải được công khai và được xem xét một cách toàn diện, đầy đủ.

Rõ ràng, nếu một phiên tòa bảo đảm thẩm vấn kiểm tra tất cả lời khai của nguời làm chứng ở cơ quan điều tra được xác định lại ở phiên tòa thì mới bảo đảm tính khách quan. Những lời khai nào mâu thuẫn, không phù hợp với tài liệu chứng cứ khác thì không được sử dụng làm chứng cứ. Những lời khai, tài liệu nào mà có yếu tố thu thập, không tuân theo quy định của bộ Luật tố tụng hình sự, vi phạm quy định của pháp luật của tố tụng thì chứng cứ, tài liệu đó không có giá trị về mặt pháp lý. Về nguyên tắc sẽ không được áp dụng, xử lý nó là chứng cứ buộc tội.

Tuy nhiên, phiên tòa diễn ra trong mấy ngày qua mà vắng quá nhiều người làm chứng, người liên quan quan trọng như ông giám đốc bệnh viện khi đó - là người trực tiếp ký hợp đồng trở xuống thì sẽ không đáp ứng được yêu cầu cải cách tư pháp để đảm bảo nguyên tắc tranh tụng.

Xin trân trọng cảm ơn ông!