Tái định cư thủy điện Hủa Na: Dân khốn khổ vì chưa có đất sản xuất

Hộ gia đình ông Vi Xuân Hành, ở bản Huồi Đừa, không biết kiểm gì ăn khi không có đất ruộng và đất rừng sản xuất.

Công trình thuỷ điện Hủa Na được khởi công xây dựng vào tháng 3/2008, có công suất lắp máy 180 MW, sản lượng điện 726 triệu kWh với tổng mức đầu tư 3.528 triệu đồng. Công trình thuỷ điện Hủa Na có cao trình đỉnh đập 244,7m, chiều dài toàn tuyến 366,9m; bề rộng mặt đập 8m. Ngày 4/7/2012, Công trình thủy điện Hủa Na tiến hành đóng van hầm dẫn dòng, chính thức tích nước lòng hồ. Công trình thủy điện này đã ảnh hưởng trực tiếp tới 1362 hộ dân với 5236 nhân khẩu của huyện Quế Phong(Nghệ An).

Trước khi đi vào hoạt động chủ đầu tư cũng như chính quyền địa phương đã có nhiều lời hứa hẹn tốt đẹp, thế nhưng sau khi nhân dân nhường đất cho dự án thì đến nay mọi thứ trên vùng đất tái định cư mà nhân dân chuyển đến vẫn ngổn ngang, chưa có hạng mục nào đảm bảo. Đặc biệt là đến nay vẫn chưa giao đủ đất cho nhân dân sản xuất, khiến bà con nơi đây rơi vào cảnh vô cùng khó khăn.

Đã 6 năm trôi qua, số lượng gạo hỗ trợ cho đồng bào tái định cư đã hết từ lâu. Cơ quan chức năng huyện Quế Phong và tỉnh Nghệ An vẫn loay hoay, chưa có đất rừng sản xuất để giao cho dân.

Hộ gia đình ông Vi Văn Duyên, bản Huồi Đừa, đang rơi vào cảnh hết sức khó khăn vì đất ruộng và đất rừng sản xuất không có, chỉ có một mảnh đất bé tí trồng ra nhưng rau không lên nổi.

Chuyển về điểm TĐC Huồi Đừa, xã Thông Thụ (Quế Phong) từ năm 2012 nhưng đến nay, nhiều hộ gia đình vẫn chưa được giao đất sản xuất lúa nước và đất lâm nghiệp.

Hộ gia đình ông Vi Xuân Hành, ở bản Huồi Đừa, xã Thông Thụ, huyện Quế Phong, có 6 miệng ăn hầu như chỉ trông chờ vào nguồn gạo hỗ trợ của nhà nước, từ những đồng tiền làm thuê, chặt nứa, lùng... đem bán.

Khi được hỏi về việc chưa được chia đất sản xuất thì làm gì để sống, ông Hành, ngao ngán: “Trước đây trong bản cũ có gần 10 ha, có khi mô đói ăn. Giờ cứ đi làm ké ruộng của anh em bên khe suối, không có ăn, khổ lắm. Thỉnh thoảng vào rừng khai thác lùng, nứa về bán cho thương lái. Giờ thì phải đi xa hơn, mỗi ngày vất vả lắm chỉ kiếm được 100 nghìn thôi”.

Cùng tình cảnh như ông Hành, rất nhiều hộ dân tại bản Huồi Đừa như hộ ông Lang Văn Ngân, Vi Văn Chính, Vi Văn Duyên… đang rơi vào cảnh hết sức khó khăn vì chưa được giao đất sản xuất dù đã đến khu TĐC, từ bốn năm trước.

Ông Lương Thượng Hiền, Phó bí thư thường trực xã Thông Thụ, cho biết: Toàn xã có 8 điểm TĐC gồm Huồi Sai, Pù Sai Cáng, Huồi Lướm, Na Lướm, Huồi Đừa, Na Hứm, Phú Lâm, bản Mải. Hiện tại hầu hết các hộ tái định cư đã được giao đất ở. Còn đất rừng sản xuất còn rất nhiều hộ chưa được giao.

Vì chưa có đất sản xuất, hàng trăm hộ dân và hàng trăm nhân khẩu tại các điểm TĐC, thủy điện Hủa Na buộc phải mưu sinh bằng rất nhiều nghề: đi làm thuê nơi khác, làm thuê tại chỗ, tận thu lâm sản phụ (chặt nứa lùng đem bán), chăm sóc bảo vệ rừng, nuôi trồng thủy sản... nhưng thực tế cho thu nhập quá thấp.

Chị Lang Thị Thầu, bản Huồi Đừa, chỉ biết ngồi nhà trông ra vì không có đất để đi sản xuất.

Được biết việc chưa được giao đất sản xuất làm quyền lợi người dân bị ảnh hưởng và xáo trộn có nguyên nhân từ các đơn vị tư vấn thực hiện khảo sát, thiết kế chậm, do sai lệch trong đo đạc số liệu, do một số diện tích đất có rừng tự nhiên đã giao rồi nhưng yêu cầu phải dừng lại để tìm quỹ đất khác. Một số đất rừng nằm trong quy hoạch giao cho dân sản xuất nhưng để kéo dài nên rừng tốt lên, nên vướng vào chỉ thị số 13-CT/TW.

Số liệu do UBND tỉnh Nghệ An, cung cấp, cho thấy, công tác giao đất nông nghiệp: Mặc dù đã thực hiện giao đất thực địa hoàn thành 13/13 điểm TĐC (thuộc 3 xã Thông Thụ, Đồng Văn và Tiền Phong-PV). Tuy nhiên trong quá trình rà soát thì có 67,4ha/950,51ha đang có rừng tự nhiên, phải giữ lại rừng, không được giao do liên quan đến Chỉ thị số 13-CT/TW ngày 12/01/2017. UBND tỉnh Nghệ An đã có văn bản chỉ đạo UBND huyện Quế Phong khẩn trương khảo sát quỹ đất để giao đất sản xuất nông nghiệp thay thế cho người dân tái định cư trong quý IV/2018.

Ông Lê Văn Giáp - Chủ tịch UBND huyện Quế Phong thừa nhận: “Những bất cập khó khăn trong vấn đề này nguyên nhân là do nhiều phía. Trách nhiệm này là của chủ đầu tư, đơn vị tư vấn và cả chính quyền địa phương thiếu đôn đốc trong công tác chỉ đạo. Trong thời gian tới huyện tiếp tục kêu gọi gạo cứu trợ cho người dân và không thể để dân đói, dân thiếu gạo ăn. Về quan điểm của huyện sẽ xử lý nghiêm những ai, cơ quan nào liên quan để xảy ra tình trạng này”.