Năm “Đền ơn đáp nghĩa”: Nỗ lực giải quyết tồn đọng hồ sơ đề nghị xác nhận người có công

Công khai, dân chủ từ địa phương, cơ sở

Theo báo cáo của các địa phương, hiện cả nước còn khoảng trên 30.000 trường hợp kê khai nhưng chưa được xác nhận người có công, trong đó có 5.900 trường hợp liệt sĩ, thương binh và người hưởng chính sách như thương binh. Trước thực trạng đó, năm 2016, Bộ LĐ-TB&XH trình Chính phủ triển khai thí điểm giải quyết hồ sơ người có công tồn đọng tại 05 địa phương (Lai Châu, Bắc Kạn, Thái Bình, Đà Nẵng, Long An và thành phố Đà Nẵng) để rút kinh nghiệm triển khai toàn quốc. Với quy trình chặt chẽ, gắn trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền và các đoàn thể các cấp; tôn trọng, lắng nghe ý kiến của các bậc lão thành cách mạng và nhân dân. Đã xác nhận được 75 liệt sĩ (trong đó có 57 liệt sĩ hy sinh thời kỳ chống Pháp) và 11 thương binh, người hưởng chính như thương binh.

Từ thực tế thí điểm tại các địa phương, Bộ LĐ-TB và XH có Quyết định số 408 ngày 20-3-2017 ban hành Quy trình giải quyết hồ sơ tồn đọng đề nghị xác nhận người có công gồm bảy bước, giải quyết theo từng tình huống với yêu cầu xem xét thận trọng, chặt chẽ, nghiêm túc, đảm bảo các yêu cầu pháp luật, đồng thời vận dụng cụ thể đối với từng trường hợp, phù hợp hoàn cảnh cụ thể và công khai minh bạch. Đây được coi là nỗ lực mới góp phần tháo gỡ khó khăn, đáp ứng lòng mong mỏi của nhiều gia đình người có công và được dư luận nhân dân đánh giá cao. Theo đó, phấn đấu trong năm 2017, giải quyết căn bản hồ sơ tồn đọng đề nghị xác nhận liệt sĩ, thương binh, người hưởng chính sách như thương binh đã lập trước ngày 1/7/2013 theo đúng quy định tại từng thời điểm nhưng còn thiếu giấy tờ, thủ tục hoặc hồ sơ đã được thiết lập đầy đủ nhưng do thay đổi chính sách cho nên chưa được cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết; đang lưu trữ tại cơ quan LĐ - TB &XH, Bộ chỉ huy quân sự tỉnh, thành phố và Công an tỉnh, thành phố trở lên...

Phó Cục trưởng Người có công (Bộ LĐ-TB& XH) Nguyễn Duy Kiên cho biết: Theo dõi quá trình triển khai, nhìn chung, các địa phương thực hiện đầy đủ các bước theo hướng dẫn quy trình tại Quyết định số 408. Để bảo đảm tính chặt chẽ, chính xác, nhưng cũng không để "lọt" hồ sơ, các cơ quan kiểm tra kỹ hồ sơ đồng thời coi trọng ý kiến của những cán bộ lão thành cách mạng, cán bộ tiền khởi nghĩa, những người đã tham gia kháng chiến, các cụ cao tuổi, những người dân hiểu biết về trường hợp hy sinh hoặc bị thương của người được đưa ra xem xét. Việc công khai ở cấp xã và cấp tỉnh cũng được tiến hành nghiêm túc. Hiện nay, tất cả các trường hợp trình lên Bộ, đều đạt được sự nhất trí 100% tại các cuộc họp nhân dân, Hội đồng xét duyệt chính sách cấp xã, Ban chỉ đạo cấp huyện, cấp tỉnh, các cuộc họp lấy ý kiến của các đồng chí cán bộ lão thành cách mạng, cán bộ tiền khởi nghĩa, và không có ý kiến gì khác qua thời gian đăng tải công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng các cấp. Những trường hợp còn có ý kiến khác nhau đều để lại tiếp tục xác minh.

Mỗi trường hợp người có công còn tồn đọng là một trăn trở

Đến nay, toàn quốc đã xác nhận trên 2.000 hồ sơ thương binh, người hưởng chính sách như thương binh. Ngày 7/7/2017, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 989/QĐ-TTg  cấp Bằng "Tổ quốc ghi công" cho 498 liệt sĩ đúng vào dịp cả nước Kỷ niệm 70 năm Ngày Thương binh- Liệt sĩ (27/7/1947- 27/7/2017). 498 liệt sĩ được cấp Bằng "Tổ quốc ghi công"  thuộc các Bộ: Công an, Lao động - Thương binh và Xã hội, Quốc phòng và 36 tỉnh, thành phố: An Giang, Bạc Liêu, Bắc Ninh, Bến Tre, Đắk Nông, Điện Biên, Đồng Tháp, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, Hải Dương, Hải Phòng, Hậu Giang, Thành phố Hồ Chí Minh, Hưng Yên, Lào Cai, Long An, Nam Định, Ninh Bình, Ninh Thuận, Nghệ An, Phú Thọ, Quảng Bình, Quảng Nam, Quảng Ninh, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Sóc Trăng, Sơn La, Tiền Giang, Thái Bình, Thái Nguyên, Thanh Hóa, Thừa Thiên Huế, Trà Vinh, Vĩnh Long. Thủ tướng Chính phủ cũng quyết định cấp đổi, cấp lại Bằng "Tổ quốc ghi công" cho 11.947 liệt sĩ thuộc 37 tỉnh, thành phố.

Làm sao để tri ân thực hiện trách nhiệm đối với những người đã ngã xuống, đóng góp máu xương cho đất nước, là điều trăn trở nhất đối với những người làm chính sách. 70 năm qua, có khoảng 9 triệu người hưởng chính sách này, tuyệt đại bộ phận được hưởng đúng, hưởng đủ. Nhưng qua rà soát, kiểm tra 60.000 hồ sơ cho thấy còn 1.800 hồ sơ hưởng sai chính sách và còn hàng nghìn hồ sơ NCC vẫn chưa được giải quyết...

Bộ trưởng LĐ - TB và XH Đào Ngọc Dung chia sẻ, có những trường hợp thật sự nan giải khi xử lý. Như mới đây, khi rà soát lại các hồ sơ đề nghị công nhận là liệt sĩ, mới thấy còn nhiều trường hợp hiện nằm trong nghĩa trang cùng đồng đội, nhưng bản thân họ vẫn không được công nhận liệt sĩ, chỉ vì không có căn cứ, không hồ sơ, không người làm chứng... Cũng theo người đứng đầu ngành LĐ-TB& XH, mỗi trường hợp còn tồn đọng là một thách thức, phải có cách giải quyết khác nhau. Có những trường hợp mất cả năm trời để xử lý, nhiều lúc tưởng chừng bế tắc. Để giải quyết những trường hợp mang tính cá biệt này, Bộ đang áp dụng quy trình theo Quyết định số 408 - quy trình xử lý có tính chất cụ thể.  

Theo Bộ trưởng LĐ – TB & XH Đào Ngọc Dung, giải quyết hồ sơ tồn đọng sẽ là một nhiệm vụ trọng tâm của ngành trong năm 2017. Việc xử lý sẽ được triển khai theo hướng linh hoạt từng trường hợp cụ thể. Trên cơ sở rà soát các thông tin và căn cứ có được, cơ quan chức năng cho công bố trên phương tiện báo chí truyền thông của tỉnh về những trường hợp đang xem xét để lấy ý kiến của nhân dân và các bậc lão thành cách mạng... để giải quyết triệt để.

Đến hết tháng 5-2017, theo báo cáo chưa đầy đủ của các địa phương, còn khoảng 3.300 hồ sơ tồn đọng (trong đó số hồ sơ thương binh khoảng hơn 2.500, hồ sơ liệt sĩ khoảng 750). Đến nay, đợt 1 đã có 10 địa phương gửi hơn 100 hồ sơ đề nghị thẩm định, ngày 18/7, Bộ LĐ-TB&XH tổ chức trao bằng Tổ quốc ghi công cho 489 liệt sĩ ở 36 tỉnh. Dự kiến đợt hai vào dịp kỷ niệm 72 năm Ngày Quốc khánh (2-9) và đợt ba vào dịp kỷ niệm 73 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12).