Mở rộng, phát triển mạng lưới trợ giúp xã hội

Công tác xã hội trong bệnh viện- Nhu cầu của một quốc gia đang già hóa dân số

Tại Hội thảo công tác xã hội (CTXH) trong bệnh viện do Cục Bảo trợ xã hội (Bộ LĐ-TB&XH)  phối hợp với Bệnh viện Lão khoa Trung ương tổ chức,  TS.BS Nguyễn Trung Anh, Phó Giám đốc Bệnh viện Lão khoa Trung ương cho biết, Việt Nam, một trong 10 quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Từ  năm 2011, Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số, nhanh hơn so với dự báo trước đó.Sự già hóa dân số sẽ kéo theo mô hình bệnh tật thay đổi- người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh cùng một lúc khiến cho vấn đề điều trị, quản lý, chăm sóc nặng nề hơn. Vấn đề chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi cần phải được thực hiện không chỉ ở bệnh viện mà còn ở gia đình và cộng đồng, trong đó CTXH thực sự phát huy được tác dụng khi đóng vai trò là cầu nối, hỗ trợ cho người cao tuổi với xã hội cả về vật chất và tinh thần.

Đối với nhiều quốc gia trên thế giới, CTXH đã phát triển trở thành một nghề chuyên nghiệp. Tuy nhiên, đối với Việt Nam, nghề CTXH mới chỉ ở bước đầu hình thành, chưa được phát triển theo đúng ý nghĩa và tầm vóc của nó. Hệ thống cơ sở dịch vụ về CTXH chưa phát triển trong khi để thực hiện tốt các chính sách xã hội thì việc phát triển nghề CTXH là hết sức cần thiết, là một yêu cầu khách quan của quá trình phát triển và hội nhập quốc tế.

PGS.TS Nguyễn Ngọc Hường, Trường Đại học South Carolina cho rằng, vai trò của nhân viên CTXH thể hiện ở 3 khâu trước, trong và sau điều trị. Cụ thể trước điều trị, nhân viên CTXH phải sàng lọc ban đầu về bệnh nhân và gia đình, hỗ trợ cấp cứu, giải quyết khẩn; lượng giá tâm lý xã hội tổng thể cho bệnh nhân; tư vấn cho người bệnh và gia đình về bệnh và các lựa chọn điều trị khác nhau. Ngoài ra, còn trợ giúp người bệnh và người nhà trong việc ra quyết định liên quan đến điều trị, bảo hiểm, quyền lợi...Trong điều trị, nhân viên CTXH có vai trò can thiệp trực tiếp trong các trường hợp khẩn cấp, chẩn đoán các vấn đề sức khỏe tâm thần có liên quan tới bệnh thể chất hoặc các vấn đề sức khỏe tâm thần chuyên biệt, tiến hành trị liệu trực tiếp hoặc giới thiệu, giúp bệnh nhân và người nhà vào viện, chuyển tuyến trong trường hợp cần thiết, giải thích các thông tin về nội quy bệnh viện... Sau điều trị, nhân viên CTXH thực hiện nhiệm vụ điều phối việc ra viện, xây dựng kế hoạch chăm sóc tại cộng đồng, điều phối trợ giúp bệnh nhân và người nhà trong tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại cộng đồng...

Công tác xã hội trong bệnh viện ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh già hoá dân số

Ông Đoàn Hữu Minh, Trưởng phòng CTXH (Cục Bảo trợ xã hội) cho biết, sau 8 năm triển khai thực hiện Đề án 32 Phát triển nghề CTXH đã đạt được những kết quả quan trọng. Các văn bản pháp lý tương đối đồng bộ. Hiện nay, Bộ LĐ-TB&XH đã phối hợp với các bộ, ngành lấy kiến xây dựng Luật CTXH. Bên cạnh đó, mạng lưới các cơ sở trợ giúp xã hộ i cũng  được phát triển, mở rộng, với 418 cơ sở (195 cơ sở công lập và 223 cơ sở ngoài công lập), 34 Trung tâm CTXH chuyên sâu với nhiệm vụ: cung cấp các dịch vụ tư vấn, tham vấn, trị liệu tâm lý; phục hồi chức năng, dạy văn hoá, dạy nghề, giáo dục hướng nghiệp; chăm sóc, nuôi dưỡng cho hàng triệu lượt đối tượng, đáp ứng nhu cầu TGXH cho 30% đối tượng có hoàn cảnh khó khăn. Đã hình thành phòng, tổ CTXH tại các bệnh viện; trong trường học; Đoàn thanh niên; Hội phụ nữ. Đồng thơi, thiết lập mạng lưới cộng tác viên CTXH, trong đó, đã có một số tỉnh, thành phố đã hình thành, phát triển mạng lưới khoảng 80.000 cán bộ, nhân viên và cộng tác viên có làm công tác xã hội ở các Hội, đoàn thể các cấp;

Về đào tạo công tác xã hội, đến nay, đã có 55 trường đại học, cao đẳng và 21 cơ sở dạy nghề có đào tạo chuyên ngành công tác xã hội; có 3 trường đào tạo thạc sỹ, tiến sỹ công tác xã hội; hàng năm đào tạo và dạy nghề cho khoảng 3.000 người, đào tạo công tác xã hội hệ vừa làm, vừa học cho khoảng 3.000 lượt chỉ tiêu/năm;

Bộ LĐ-TB&XH cũng đã tổ chức đào tạo gần 500 giảng viên dạy nghề CTXH cho các trường cao đẳng, trung cấp nghề trong cả nước; Đào tạo 10 lớp cho 400 cán bộ, quản lý CTXH cấpcao tại 2 miền Nam-Bắc; Đào tạo thạc sỹ CTXH cho đội ngũ cán bộ quản lý CTXH hàng năm hỗ trợ các tỉnh/thành phố bồi dưỡng nâng cao năng lực cho 10.000 cán bộ, nhân viên công tác xã hội.

Ông Đoàn Hữu Minh cho biết, trên cơ sở kết quả đạt được, trong thời gian tới, Bộ LĐ-TB&XH đang tập trung xây dựng Báo cáo đánh giá tác động của chính sách để dựng Luật CTXH; tiếp tục quy hoạch mạng lưới cơ sở cung cấp dịch vụ CTXH; đổi mới cơ chế cung cấp dịch vụ CTXH; nghiên cứu hoàn thiện giáo trình đào tạo, đẩy mạnh công tác truyền thông, nâng cao nhận thức về nghề công tác xã hội.