Luật - Lệ - Người thi hành công vụ

Nói về vấn nạn luật pháp không được chấp hành nghiêm chỉnh, người xưa đã phải thảng thốt: “Quan ở xa, bản nha thì gần”; “Phép vua thua lệ làng”; “Nhập gia tùy tục”;... Xưa vậy và nay xem ra những tàn dư ấy vẫn còn rơi rớt, ám ảnh, gây nhiễu đời sống pháp luật, đời sống xã hội.

Hiện công luận đang bàn tán về chuyện ưu đãi của tỉnh Hà Tĩnh đối với dự án của Formosa. Trong khi Thanh tra Chính phủ kết luận tỉnh Hà Tĩnh vượt quyền, ưu đãi trái luật cho Formosa.

Một số người có trách nhiệm ở tỉnh Hà Tĩnh lại cho rằng họ làm đúng luật, Thanh tra Chính phủ vi phạm Luật Thanh tra. Trao đổi với phóng viên Báo LĐ&XH, ông Thái Sinh, Chánh Thanh tra Nhà nước tỉnh Hà Tĩnh hùng hồn tuyên bố: “Vừa qua một số thông tin nêu vấn đề liên quan đến khu công nghiệp Vũng Áng dựa theo văn bản số 1538/KL-TTCP ngày 3/7/2014 của Thanh tra Chính phủ là trái với các kết luận của Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành liên quan”.

 Một góc dự án Formosa.

Về việc cho Formosa thuê đất 70 năm,  tỉnh Hà Tĩnh cho rằng đã làm đúng, bởi trước khi cho Formosa thuê Hà Tĩnh đã có văn bản xin ý kiến của 11 bộ, ngành liên quan. Đưa ra lý trên để cãi chày, cãi cối chứng tỏ những người có trách nhiệm của UBND tỉnh Hà Tĩnh đã xem lệ cao hơn luật.

Điều 52 Luật Đầu tư quy định thời hạn hoạt động của dự án nước ngoài phải phù hợp với yêu cầu hoạt động của dự án và không quá 50 năm. Trong trường hợp cần thiết Chính phủ ra quyết định về thời hạn dài hơn nhưng không quá 70 năm.

Ý kiến của 11 bộ, ngành không thể thay thế quyết định của Chính phủ, cho dù sau này Chính phủ cho Hà Tĩnh thực hiện việc cho Formosa thuê 70 năm cũng chỉ là biện pháp “chữa cháy” cho cái sai Hà Tĩnh đã vi phạm.

Nhưng người có trách nhiệm ở Hà Tĩnh cần nhớ: Luật là do Quốc hội thông qua, các bộ, ngành cũng phải nghiêm túc tuân thủ luật pháp. Ý kiến các bộ, ngành không thể vượt qua quy định của các văn bản luật.

Qua chuyện trên mới thấy, lệ không phải chỉ tồn tại ở làng, ở xã, mà ngay chính quyền cấp tỉnh cũng bất chấp “phép vua” sử dụng “lệ làng”, và khi vạch ra sai phạm, họ cũng không dễ “tâm phục, khẩu phục” nhìn nhận ra lỗi lầm.

Xây dựng nhà nước pháp quyền, bên cạnh hệ thống pháp luật hoàn thiện, những người thi hành công vụ phải thực sự là đội ngũ lao động có chất lượng cao, hiểu pháp luật và tôn trọng pháp luật.