Khuyến khích người dân thực hiện quyền tố cáo

Không thu hẹp đối tượng bảo vệ để người dân thực hiện quyền tố cáo

Trình bày báo cáo giải trình, chỉnh lý, tiếp thu Dự án Luật Tố cáo (sửa đổi), Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định cho biết, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị không nên thu hẹp đối tượng bảo vệ và nội dung bảo vệ nhằm khuyến khích người dân thực hiện quyền tố cáo và thể chế hóa chủ trương của Đảng về tăng cường công tác bảo vệ người tố cáo.

Dự thảo Luật lần này đã được chỉnh lý theo hướng kế thừa một phần quy định của Luật hiện hành về đối tượng và nội dung bảo vệ, bổ sung các quy định rõ ràng, cụ thể hơn trên cơ sở tương thích với quy định của pháp luật về dân sự và các quy định khác của pháp luật có liên quan.

Theo đó, người được bảo vệ bao gồm người tố cáo; vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người tố cáo. Nội dung bảo vệ bao gồm bảo vệ bí mật thông tin, bảo vệ vị trí công tác, việc làm, bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản, danh dự, nhân phẩm của người được bảo vệ.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định trình bày báo cáo giải trình, chỉnh lý, tiếp thu Dự án Luật Tố cáo (sửa đổi)

Về hình thức tố cáo, có ý kiến cho rằng nên tiếp tục quy định 2 hình thức tố cáo như Luật hiện hành là tố cáo bằng đơn và tố cáo trực tiếp bởi việc quy định thêm các hình thức tố cáo mới như tố cáo qua fax, điện thoại, thư điện tử có thể dẫn đến tình trạng tố cáo tràn lan, gây khó khăn, quá tải cho các cơ quan nhà nước trong quá trình giải quyết và việc xác định trách nhiệm đối với những người tố cáo sai sự thật.

Nhưng bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị bổ sung hình thức tố cáo qua bản fax, thư điện tử, điện thoại bởi hiện nay, việc chuyển tải thông tin thông qua các hình thức điện tử, viễn thông đã hết sức phổ biến.

Việc mở rộng hình thức tố cáo như trên nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân trong việc thực hiện tố cáo. Thực tế thời gian qua, nhiều nội dung tố cáo, phản ánh các việc làm sai phạm của cán bộ, công chức, của cơ quan nhà nước thông qua các phương tiện điện tử hoặc ngay cả qua mạng xã hội tuy chưa được thừa nhận chính thức nhưng đã góp phần tích cực trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, tham nhũng và vi phạm pháp luật nói chung.

Do đó, cùng với việc bổ sung hình thức tố cáo mới, cần quy định chặt chẽ hơn về quy trình tiếp nhận, xác minh thông tin ban đầu về tố cáo để bảo đảm tính khả thi và tránh việc lạm dụng. Vì thế, cả 2 phương án này tiếp tục được đưa ra để các đại biểu Quốc hội thảo luận, góp ý thêm.

Tranh luận về việc mở rộng hình thức tố cáo qua điện thoại

Tại phiên thảo luận, việc Dự thảo Luật mở rộng hình thức tố cáo đã nhận được rất nhiều ý kiến tranh luận sôi nổi. Đại biểu Trần Văn Mão (đoàn Nghệ An) cho rằng thực tiễn qua thực hiện 2 hình thức tố cáo nêu trên cho thấy số vụ được thụ lý giải quyết chỉ có khoảng 18% là tố cáo đúng, còn lại là sai và có đúng có sai. Theo vị đại biểu này, nếu mở rộng hình thức tố cáo qua điện thoại, thư điện tử sẽ dẫn đến tình trạng lợi dụng dân chủ tố cáo tràn lan, gây quá tải cho cơ quan quản lý nhà nước và yêu cầu phải đầu tư nguồn lực rất lớn.

“Trong 15 năm thực hiện công tác tiếp dân tôi thấy rằng chỉ một cú điện thoại mà huy động hết cơ quan tổ chức liên quan hay một tin nhắn cũng cần thời gian dài xác minh để xác minh tố cáo đúng hay sai thì vô cùng khó khăn và tạo áp lực rất lớn, đòi hỏi đầu tư nguồn lực rất lớn để thực hiện” - ông Mão nêu quan điểm và đề nghị giữ nguyên 2 hình thức tố cáo như hiện nay để đảm bảo tính khả thi và ràng buộc trách nhiệm các bên liên quan.

Đại biểu Nguyễn Hữu Cầu cho rằng, không chấp nhận tố cáo qua điện thoại sẽ mất một kênh thông tin rất quan trọng

Không đồng tình với ý kiến cho rằng không nên quy định hình thức tố cáo qua điện thoại, đại biểu Nguyễn Hữu Cầu - Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An cho rằng, cách đây 13 năm, Luật Phòng chống tham nhũng năm 2005 quy định cơ quan tổ chức, đơn vị, cá nhân có trách nhiệm tạo điều kiện thuận lợi để công dân tố cáo trực tiếp, gửi đơn tố cáo, tố cáo qua điện thoại và tố cáo qua mạng thông tin điện tử và các hình thức tố cáo khác theo quy định của pháp luật.

“13 năm rồi Quốc hội đã chấp nhận cái này mà công cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng của chúng ta còn gặp nhiều khó khăn. Tại sao lại bỏ đi?” - ông Cầu đặt câu hỏi.

Nhấn mạnh tố cáo là quyền hiến định nên luật phải tạo điều kiện cho công dân tố cáo và cơ quan có thẩm quyền trả lời đầy đủ. “Ví dụ tôi đang ở TP. Hồ Chí Minh phát hiện một người thân của tôi bị một người nào đó yêu cầu đưa một khoản tiền, tôi về không kịp và chỉ có điện thoại điện đến mong các anh giúp cho cháu mà ở cơ quan công an gọi là tin báo về tội phạm, không làm là vô lý. Nếu bỏ đi sẽ mất một kênh thông tin rất quan trọng”.

Cùng quan điểm, đại biểu Lưu Bình Nhưỡng (đoàn Bến Tre) cho rằng “trong thời đại 4.0 mà không dùng điện thoại thông minh thì quay lại 0.4”. Theo đại biểu này, tố cáo qua điện thoại chính là tố cáo trực tiếp và nên ghi nhận chứ không phải thấy khó thì thoái thác.