Dạy và học lịch sử bằng tình yêu, đam mê

Cô giáo truyền cảm hứng môn lịch sử

Nhiều người cho rằng môn Lịch sử khô khan, khó học và nội dung trong sách giáo khoa rất dài, nhưng đối với học sinh trường Đông Đô thì chưa bao giờ các em cảm thấy thế. Cô Thúy cho biết: "Ở trên lớp tôi rất nghiêm khắc và mỗi học sinh tôi đều khuyến khích khi đã học môn Lịch sử thì phải học thật nghiêm túc, không để các em có suy nghĩ đó là môn phụ và sao nhãng việc học". Bằng tâm huyết và năng lực sư phạm, cô Thúy đã biến những giờ học lịch sử trở nên thú vị.

Lịch sử là những cái đã qua nên mình chỉ có thể truyền tải thông qua bài giảng, các thiết bị nghe nhìn trực quan.

Tôi thường kể cho học sinh nghe những câu chuyện lịch sử, cho các em hóa thân vào các nhân vật, thông qua những hoạt động đó học sinh được trải nghiệm, sẽ hiểu và yêu thích hơn các sự kiện. Câu chuyện sẽ hấp dẫn nếu GV biết cách nhấn mạnh vào tình tiết trọng tâm, diễn đạt truyền cảm và biểu cảm. Để tái hiện được không khí đó đòi hỏi GV phải tìm đọc nhiều tài liệu đa chiều, phải dạy bằng tất cả tâm huyết, tình yêu và đam mê với sử. Nhiều câu chuyện khi tôi kể, bản thân rất xúc động. Chính cảm xúc chân thực đó đã truyền cảm hứng đến học sinh, khiến các em có thái độ đúng đắn với môn học.

Những câu chuyện đó không phải chỉ truyền tải nội dung một chiều, mà học sinh được tham gia đóng vai nhân vật, được sáng tạo từ những câu chuyện đó các em sẽ hiểu và nhớ hơn là chỉ học theo cách thông thường.

Ví dụ câu chuyện về nạn đói, nạn mù chữ và những khó khăn của đất nước sau năm 1945. Nếu chỉ đọc theo SGK thì sẽ chẳng còn thú vị.

Chính vì vậy tôi sáng tạo thêm để học sinh xây dựng câu chuyện ở một ngôi làng của Việt Nam, ở ngôi làng đó bao gồm rất nhiều nhân vật trong văn học, từ nhân vật Thị Nở, Chí Phèo, Bá Kiến rồi có cả nhân vật Tràng, nhân vật Thị… và những tác phẩm có liên quan đến hình tượng, sự việc nạn đói, nạn mù chữ. Bối cảnh câu chuyện toát lên bức tranh ảm đạm của đất nước trước nạn đói. Nhưng những lời thoại của nhân vật lại cho thấy sự tin tưởng đối với cách mạng. Hành động của nhân vật lại cho thấy sự đoàn kết của nhân dân ta trong lúc khó khăn.

Học sinh rất thích những giờ học như vậy, các con nhập tâm và hứng thú hơn, tiếp thu tinh thần của bài học tại lớp.

Khi dạy, tôi cũng không dừng những câu từ quá hàn lâm, nhưng câu từ đó khiến học sinh khó nhớ, từ một khái niệm mình đưa ra một dẫn chứng hay ví dụ nào đó dễ hiểu nhất để các con nhớ được.

Trong giờ giảng ngoài những kiến thức trong sách giáo khoa, tôi luôn tìm những hình ảnh, video để trình chiếu giúp cho học sinh có cái nhìn trực quan, tác động trực tiếp gần gũi dễ hiểu hơn những mốc sự kiện. Đây là việc làm cần thiết trong bối cảnh chuyển đổi số thời 4.0.

Điểm thuận lợi là ban giám hiệu nhà trường luôn tạo điều kiện về cơ sở vật chất, thiết bị giảng dạy, các thiết bị nghe nhìn nên cũng giúp giáo viên khá nhiều khi truyền tải kiến thức đến học sinh. Nhà trường luôn đẩy mạnh đổi mới phương pháp giảng dạy, tích cực ứng dụng CNTT vào giảng dạy. Với việc mở rộng không gian học tập ngoài phạm vị lớp học (dạy học trực tuyến) trên trang mạng giáo dục của trường đã thúc đẩy tôi phải thường xuyên đổi mới việc biên soạn bài giảng.

Theo cô Thúy: "Những tư liệu chính thống thì đương nhiên tôi sẽ đưa vào bài giảng, nhưng cũng có những tư liệu tôi phải nghiên cứu, cắt ghép cho phù hợp với nhận thức của học sinh.

Tôi tự làm những video, Infographic, file Powerpoint… để trình chiếu trên lớp cho học sinh và làm sao để thời lượng 45 phút đó các em tiếp thu hết được, chính vì thế nội dung phải trọng tâm, cô đọng, dễ hiểu không quá dài gây nhàm chán.

Nhưng không dừng lại ở chuyên môn, là GV, tôi luôn quan tâm đến suy nghĩ, hành động của HS. "Khi mình quan tâm, động viên, chia sẻ thì các con sẽ có những chiều hướng tích cực, tiến bộ, định hướng đúng hơn với môi trường xung quanh và định hướng suy nghĩ với cuộc sống sau này".

Trong nhiều năm ôn luyện thi tốt nghiệp THPT, năm nào điểm trung bình chung của học sinh được cô Thúy dạy đều cao hơn nhiều so với cả nước. Đặc biệt, năm 2020, điểm trung bình môn Lịch sử của trường THPT Đông Đô là 6.64 so với cả nước là 5.19, đứng thứ 20 trong tổng số hơn 200 trường của thủ đô. Trong đó có 1 học sinh đạt 10 điểm (cả nước có 317 em đạt 10) và nhiều em trên 9 điểm.

Để có kết quả đó, tôi luôn trăn trở trong mỗi bài giảng, luôn tự hoàn thiện bài giảng sau mỗi giờ lên lớp.

Với học sinh ôn thi tôi dùng nhiều phương pháp áp dụng cho từng đối tượng khác nhau.

Hướng dẫn các em học theo từ khóa, giúp các con tự lẩy ra những từ khóa trong bài đã học để học thuộc. Phương pháp học theo sơ đồ tư duy tôi cũng khuyến khích các con tự vẽ sơ đồ, nhìn vào đó dễ nhận biết và nắm bắt được chính xác các mốc sự kiện lịch sử trong từng giai đoạn.

Hơn nữa tôi vẽ sơ đồ "câm" rồi để học sinh tự tìm từ khóa kiến thức điền vào sơ đồ đó, hoặc các con có thể tự sáng tạo sơ đồ theo ý tưởng bằng những kiến thức của mình nắm được.

Tôi làm đề cương đưa ra bộ câu hỏi trắc nghiệm với từng cấp độ từ nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng nâng cao và việc này đòi hỏi rất công phu.

Kiến thức trên mạng Internet rất nhiều nhưng không phải thông tin nào cũng chính xác, lo lắng điều đó nên tôi đã đầu tư thời gian nghiên cứu, sàng lọc, kiểm chứng mọi thông tin để làm sao có được một bài giảng hay nhất, thông tin chính xác nhất khi đến với học sinh".

Cô Thúy chia sẻ: "Học sinh trong một lớp luôn có sự phân hóa nên trong khi dạy tôi luôn chuẩn bị hai bộ giáo trình câu hỏi dành cho các học sinh trung bình và các em khá giỏi.

Đây cũng là tâm huyết và trách nhiệm, có như vậy những em với học lực thấp hơn vẫn theo kịp và nắm bắt được kiến thức trên lớp, còn đối với những em khá giỏi tôi thường giao thêm bài tập, cho các em nghiên cứu thêm phần nâng cao, đọc và làm bài tập.

Đối với những em học sinh giỏi có tố chất, mình phải khơi dậy làm sao để các em bật lên được, nếu chỉ đưa những giáo trình bình thường sẽ không hiệu quả. Trong giờ học mình phải thường xuyên quan tâm, gọi các em trả lời. Khi giao các bài tập nâng cao cho các con thì điều quan trọng nhất là mình phải xem lại và chữa bài.

Nếu chỉ giao bài mà không chữa thì theo tôi sẽ không có tác dụng, đã giao bài thì phải dành thời gian ngồi lại với học sinh để cùng chữa bài, xem các con thắc mắc gì, chỉ ra những điểm sai, chưa đầy đủ. Có như vậy thì các con mới nắm chắc kiến thức hiểu bài sâu hơn".