Đề xuất cải cách chính sách Bảo hiểm xã hội

Bài thuốc hay
21:47 - 08/04/2018

Chính sách BHXH còn một số hạn chế

Tại phiên họp mở rộng của Thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội để nghe các cơ quan, đơn vị có liên quan báo cáo về tình hình chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng quỹ bảo hiểm xã hội năm 2017 vừa được tổ chức ngày 5/4, các đại biểu Quốc hội đã được nghe báo cáo về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội năm 2017; tình hình thực hiện Nghị quyết số 1083 ngày 16 tháng 12 năm 2015 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về chi phí quản lý bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp giai đoạn 2016 – 2018, việc ngân sách nhà nước chuyển kinh phí vào quỹ bảo hiểm xã hội và đề xuất mức chi phí quản lý bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế giai đoạn 2019-2021; tình hình quản lý và sử dụng quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp năm 2017…

Theo báo cáo của LĐ-TB&XH thì Chính phủ, các Bộ, ngành đã chủ động xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 tương đối đầy đủ, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác tổ chức thực hiện. Hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp có nhiều chuyển biến tích cực cả về số lượng và chất lượng. Công tác thanh tra, kiểm tra được tăng cường một cách mạnh mẽ, đặc biệt là thanh tra chuyên ngành đóng bảo hiểm xã hội. Số lượng các cuộc thanh tra nhiều hơn, phát hiện nhiều trường hợp trốn đóng, nợ đóng; góp phân tích cực trong giải quyết nợ bảo hiểm xã hội, bảo đảm quyền lợi cho người lao động.

Bên cạnh đó, việc thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội cũng còn nhiều hạn chế như: đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội mặc dù có tăng nhưng tốc độ tăng không có nhiều đột phá; nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp đã giảm so với những năm trước nhưng vẫn còn diễn biến phức tạp; công tác giải quyết và chi trả trợ cấp bảo hiểm xã hội còn gặp nhiều khó khăn…

Tại phiên họp, các đại biểu đã tập trung thảo luận làm rõ về các nội dung có liên quan đến việc thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội như: phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội trong thời gian tới; giải pháp để giải quyết tình trạng số thu bảo hiểm y tế luôn thấp hơn số chi; đổi mới công tác quản lý khám chữa bệnh; giải pháp khắc phục tình trạng trục lợi bảo hiểm y tế; tình trạng bảo hiểm thất nghiệp kết dư nhiều; kết nối thông tin dữ liệu bảo hiểm thất nghiệp; đánh giá về việc thực hiện chi trả bảo hiểm qua bưu điện; vấn đề thống kê chính xác số liệu người tham gia bảo hiểm; nợ bảo hiểm thất nghiệp ngắn hạn; hệ thống thuê giám định;…

Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh đánh giá cao các đơn vị đã chuẩn bị báo cáo đầy đủ, nghiêm túc, cung cấp thông tin tương đối toàn diện về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng quỹ bảo hiểm xã hội năm 2017 đồng thời đề nghị các cơ quan, đơn vị có liên quan tiếp tục làm rõ một số nội dung được thảo luận tại phiên họp và hoàn thiện báo cáo chính thức để phục vụ cho phiên họp toàn thể của Ủy ban tới đây.

Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Lê Quân trình bày báo cáo trước Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội

Cải cách chính sách BHXH: Đã đến lúc chín muồi

Cũng liên quan đến lĩnh vực BHXH, chiều 5/4, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng ban Chỉ đạo Trung ương về cải cách tiền lương, bảo hiểm xã hội (BHXH) và trợ cấp người có công cũng đã có buổi làm việc với Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam- ông Ousmane Dione, nhằm lắng nghe những phân tích, khuyến nghị của các chuyên gia liên quan đến cải cách chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm hưu trí.

Theo ông Ousmane Dione, sau 2 năm làm việc với cơ quan hữu quan của Việt Nam, WB đã phát hiện một số vấn đề quan trọng về hệ thống bảo hiểm xã hội để chia sẻ, cùng chung tay với Việt Nam đưa ra phương án giải quyết trong thời gian tới.

Theo đại diện nhóm nghiên cứu của WB, hệ thống hưu trí của Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức đồng thời do tốc độ lão hóa nhanh; cơ cấu, tỷ lệ thanh toán của hệ thống BHXH cao hơn mức mà người lao động đóng; ngừng đóng BHXH sớm, nghỉ hưu sớm và tuổi nghỉ hưu cuối cùng thấp.

Phương án đề xuất cải cách hệ thống hưu trí của WB gồm 4 nhóm giải pháp trụ cột, đó là làm cho hệ thống hưu trí nhà nước do BHXH Việt Nam quản lý bền vững hơn, khuyến khích sự tham gia của khu vực phi chính thức, xây dựng một tầng lương hưu xã hội cơ bản cho xóa đói giảm nghèo và từng bước mở rộng trụ cột hưu trí tư nhân để đa dạng hóa hệ thống hưu trí.

Giải pháp được WB đưa ra là tăng lương hưu với tỷ lệ thấp hơn tăng tiền lương, tỷ lệ điều chỉnh lương hưu tăng theo chỉ số lạm phát; độ tuổi nghỉ hưu của nam và nữ bằng nhau và nhích tăng dần tuổi nghỉ hưu; giảm tỷ lệ tích lũy và giảm khoảng cách lương hưu giữa khu vực nhà nước và khu vực tư nhân sao cho công bằng hơn và cần xem xét lại phương pháp điều chỉnh mức hưởng theo chỉ số lương.

WB cũng đưa ra những khuyến nghị về bền vững tài chính của hệ thống với nhìn nhận nếu không cải cách thì vệc thâm hụt Quỹ BHXH sẽ bắt đầu từ năm 2030 và mức thâm hụt sẽ lên 25-30% GDP trong những năm 2060 – 2070. Giải pháp đưa ra là cần khuyến khích hạn chế việc ngừng đóng BHXH sớm và về hưu sớm, điều chỉnh tuổi nghỉ hưu, cải tiến hiệu quả đầu tư quỹ và quản lý hành chính, tạo ra chính sách hưu xã hội và cần có chiến lược truyền thông tốt để thông tin đến công chúng.

Đánh giá cao WB tại Việt Nam đã chủ động nghiên cứu chính sách BHXH ở Việt Nam, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng, đây là tài liệu hữu hiệu, giúp Chính phủ hoàn thiện đề án cải cách BHXH sẽ trình Bộ Chính trị quyết định trong Hội nghị Trung ương 7 tới đây.

Theo Phó Thủ tướng, một số điểm trong đề án trùng khớp với nghiên cứu của WB, đó là cùng có chung nhìn nhận nhu cầu cải cách hệ thống này của Việt Nam đã đến lúc cấp bách và chín muồi; những nội dung cơ bản về xu hướng cải cách là phù hợp với tài liệu nghiên cứu của WB. Phó Thủ tướng đề nghị WB cùng với Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) có sự phối hợp chặt chẽ hơn với BHXH, Bộ Tài chính, Bộ LĐ-TB&XH, Tổng cục Thống kê, trong cập nhật các tham số, yếu tố đầu vào để đưa ra những dự báo sát hơn nữa cho Chính phủ Việt Nam.

CHÂU GIANG