Đánh thức ký ức Hà Nội xưa qua gánh hàng rong và tiếng rao đường phố

Với những khoảnh khắc trung thực của nhịp sống cổ xưa trên đất nghìn năm văn hiến, triển lãm - sắp đặt "Gánh hàng rong và những tiếng rao trên đường phố Hà Nội" diễn ra tại Hà Nội từ 13/9- 31/10 tại Hà Nội, sẽ đem đến rất nhiều cảm xúc cho người thưởng lãm.

Diễn ra tại Trung tâm văn hóa Pháp-L'Espace và Viện Viễn Đông Bác Cổ (EFEO), Triển lãm giới thiệu một tập hợp các phác thảo, tranh vẽ và màu nước được thực hiện bởi mười lăm sinh viên Trường mỹ thuật Đông Dương và thầy giáo của họ – Ferdinand de Fénis trong khoảng từ năm 1925 đến 1929.

Điểm độc đáo của những bức vẽ nằm ở sự miêu tả đầy hấp dẫn về những món ăn được bày bán khắp các góc phố và việc nắm bắt nhạc tính trong tiếng rao người bán sử dụng để mời gọi khách hàng.

Tính nhân văn sâu sắc toát ra từ những bức tranh cũng được thể hiện qua sự sống động của các khung cảnh đường phố, đôi khi chỉ với một vài đường nét phác thảo, dù đó là chuyển động đung đưa đầy tao nhã để giữ gánh hàng thăng bằng hay dáng nghiêng nghiêng của người bán hàng khi lấy kem cho hai đứa trẻ đang nóng lòng chờ đợi…

Những tác phẩm nhiếp ảnh cùng thời kỳ thuộc bộ sưu tập của Viện Viễn Đông Bác Cổ cũng được tôn vinh qua một sắp đặt đầy tính tương tác.

Công chúng sẽ có cơ hội sống lại bầu không khí của những ngày xưa cũ khi băng qua chiếc cầu thời gian, được kết thành từ 27 bức ảnh đen trắng, sẽ tự động thắp sáng khi khán giả bước qua…

Hình ảnh những người bán rong này chủ yếu đến từ các làng phụ cận Hà Nội (ngày nay đã sát nhập vào Thủ đô) – trước kia là vùng nông nghiệp từng góp phần cung cấp lương thực, thực phẩm cho hơn 100.000 người dân nội ô năm 1925.

Bên cạnh những người bán hàng rong, còn có những người chuyên thu mua, trao đổi các đồ vật đã qua sử dụng hay phế liệu các loại. Do đó, chúng ta có thể nghe thấy những tiếng rao như: Ai lông gà, lông vịt, đồng nát bán đi …/Tóc rối đổi kẹo, vỏ chai, hộp xà phòng bán na…à…ào!!!

Ngày nay, phương thức di chuyển và các mặt hàng của những người bán bán hàng rong đã thay đổi. Xe đạp dần thay thế phương thức đi bộ bán hàng và đòn gánh.

Kỹ thuật rao cũng đã được hiện đại hóa và thích ứng với môi trường đô thị vô cùng náo nhiệt: để chào mời khách mua hàng, hiện nay nhiều người bán hàng sử dụng loa kết nối với máy ghi âm chạy bằng bình ắc quy nhỏ (tất cả được cố định trên khung xe đạp) để phát ra những tiếng rao đã được ghi âm sẵn, thì những hình ảnh trắng đen ghi lại nhịp sống xưa, tiếng rao xưa trở nên thao thiết hơn bao giờ hết.

Có kiến trúc sư gọi Hà Nội là "Cô lọ lem của thế kỷ XX", là một "nhân chứng của lịch sử" có nhiều nét" Đông Tây giao hoà" nhiều nhà văn, nhà thơ, họa sĩ, nhạc sĩ... đã thể hiện thành công chủ đề Hà Nội trên trang sách, bức vẽ, bản nhạc... của mình.

Triển lãm độc đáo và nên thơ này chính là một trong những thành công đó, đã kéo chúng ta về với ký ức xưa, giữa khung cảnh cuộc sống thường nhật của người Hà Nội hiện ra qua nghệ thuật sắp đặt, hộp đèn hay những bức tranh được trình chiếu.

Âm thanh từ những tiếng rao được phát nhịp nhàng tại Triển lãm, gợi nhớ những người bán hàng dạo cũng sẽ góp phần đánh thức ký ức về những hương vị thuở xưa.

Một sự kết hợp tinh tế giữa ảnh chụp, hiệu ứng âm thanh và các ký họa duyên dáng, làm phảng phất mùi hương của sự luyến nhớ, hoài niệm.