Chuẩn chương trình đào tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh nguồn nhân lực xuyên biên giới

Chuẩn đầu ra đáp ứng yêu cầu nhà tuyển dụng

Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT) vừa tổ chức bốn buổi tọa đàm nhằm chuẩn bị xây dựng chuẩn chương trình đào tạo với các trình độ của giáo dục đại học tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.

Quyền Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, (Bộ GD&ĐT) Nguyễn Thu Thủy chia sẻ: "Để đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của đơn vị sử dụng lao động, chuẩn chương trình đào tạo sẽ được thiết kế, xây dựng bởi hội đồng tư vấn bao gồm các bên liên quan như chuyên gia, đại diện hiệp hội nghề nghiệp, đơn vị sử dụng lao động...".

Bà Thủy lý giải, bài toán đào tạo nguồn nhân lực ngày nay đặt ra yêu cầu bắt buộc là phải hội nhập để nâng cao năng lực cạnh tranh, thích ứng và tồn tại, để sinh viên ra trường có thể tìm kiếm cơ hội việc làm ở trong nước và khu vực.

Để giải bài toán này, các cơ sở giáo dục đại học cần làm tốt công tác xây dựng, thực hiện và đánh giá chương trình đào tạo. Từ đó, công tác đào tạo nguồn nhân lực mới có thể hội nhập với các nước trong khu vực, đặc biệt là các nước trong ASEAN. Đồng thời, Nhà nước cần có chính sách vĩ mô, giúp các cơ sở giáo dục đại học có căn cứ để xây dựng các chương trình đào tạo mới. Đó chính là "chuẩn chương trình đào tạo" và việc thực hiện khung trình độ quốc gia (Vietnamese Qualifications Framework - VQF).

VQF quy định chuẩn đầu ra tối thiểu cho 1 trình độ (ĐH, Thạc sĩ, Tiến sĩ), đòi hỏi tất cả ngành học cùng trình độ đều phải đạt được. Việc phát triển chương trình đào tạo vừa phải đáp ứng các chuẩn đầu ra đối với từng trình độ, vừa phải đáp ứng chuẩn đầu ra tối thiểu đối với từng ngành, nhóm ngành ở một trình độ cụ thể của giáo dục đại học. Như vậy, để thực hiện VQF, giáo dục đại học Việt Nam phải xây dựng chuẩn chương trình đào tạo cho từng ngành, nhóm ngành cụ thể, làm cơ sở để các trường phát triển chương trình đào tạo của riêng mình.

"Quy trình xây dựng chương trình đào tạo bắt đầu từ việc xây dựng chuẩn đầu ra. Chuẩn chương trình đào tạo có phù hợp hay không và xây dựng như thế nào do chính hội đồng tư vấn, bao gồm các bên liên quan đóng góp, hoàn thiện", Quyền Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH nhấn mạnh.

Đại học tự chủ chứ không tự trị

TS Lê Viết Khuyến, Trưởng ban Hỗ trợ chất lượng đại học, Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam phân tích: Hiện các cơ sở GD&ĐT đã được tự chủ trong việc xây dựng, thực hiện và đánh giá chương trình đào tạo. Tuy nhiên, tự chủ trong khuôn khổ pháp lý chứ không phải "muốn làm gì thì làm". "Phương thức quản lý theo kiểu cầm tay chỉ việc phải xóa bỏ. Quản lý nhà nước cần thể hiện qua các văn bản, chuẩn chương trình, trên cơ sở chuẩn tối thiểu đó thì mới công nhận triển khai tự chủ cho các trường. Nên nhớ, đại học tự chủ chứ không "tự trị", TS Lê Viết Khuyến khẳng định.

Đánh giá cao tầm quan trọng của việc phải xây dựng chuẩn chương trình đào tạo, ông Nguyễn Đào Tùng, Phó Giám đốc Học viện Tài chính đã đưa ra một số đề xuất, góp ý hoàn thiện dự thảo Thông tư.

Trong đó, đại diện Học viện Tài chính nhấn mạnh, cần thống nhất khung chương trình đào tạo cho từng trình độ. "Xây dựng chuẩn chương trình đào tạo nào, cần có ý kiến của hiệp hội nghề nghiệp trong nước và quốc tế của lĩnh vực ngành,  nhóm ngành đó. Đồng thời, nên có website riêng để truyền thông, giúp các trường nắm bắt tiến độ, thông tin về công tác quan trọng này; kết hợp với chuyển giao, đào tạo cho các trường", ông Tùng đề xuất.

Theo bà Nguyễn Thị Quế Anh, Chủ nhiệm Khoa Luật, ĐH Quốc gia Hà Nội, chuẩn chương trình đào tạo sẽ giúp xóa bỏ được tình trạng cạnh tranh không lành mạnh khi một số cơ sở, chương trình đào tạo chưa đạt chuẩn vẫn có chỉ tiêu tuyển sinh. Rất cần hệ tiêu chuẩn tối thiểu để soi chiếu, xác định tính minh bạch và trách nhiệm xã hội của các cơ sở đào tạo.

"Hiện nay, Việt Nam có khoảng 80 cơ sở đào tạo luật. Mạng lưới trường đại học đào tạo ngành luật đang được gây dựng, kết nối và sẽ chú trọng đến vấn đề chuẩn chương trình đào tạo trong các sinh hoạt chuyên môn.

Liên quan đến chuẩn đầu ra, bà Quế Anh góp ý, không nên xác định quá nhiều chuẩn đầu ra, chỉ cần tập trung vào một số nhóm chuẩn tối thiểu như kiến thức, kỹ năng, thái độ…