Cẩm nang bảo vệ trẻ em khỏi bị xâm hại trên Internet

Luật Trẻ em đã chính thức có hiệu lực từ tháng 6/2017 khẳng định cam kết của Chính phủ Việt Nam đối với việc thực hiện Công ước của Liên Hợp Quốc về quyền trẻ em kể từ khi chính thức phê chuẩn công ước này năm 1990. Trước những lợi ích cũng như nguy cơ từ sự phát triển của công nghệ số, Luật Trẻ em đã dành riêng một điều (Điều 54) cho vấn đề bảo vệ trẻ em trên mạng Internet.

Theo số liệu của Bộ Thông tin và Truyền thông, hiện số lượng người dùng Internet ở Việt Nam đã đạt tới con số 50 triệu người, tương đương với 54% dân số và đã cao hơn mức bình quân toàn cầu 46,46%. Việt Nam nằm trong danh sách những quốc gia có số lượng người dùng Internet nhiều nhất ở châu Á. Điều đó cũng tạo ra nhiều nguy hiểm hơn cho trẻ em với số lượng các vụ việc lạm dụng và bạo lực đối với trẻ em đang có xu hướng ngày càng gia tăng.

“Netsmart - Sử dụng Internet thông minh” là cẩm nang bảo vệ trẻ em trên môi trường internet.

Theo kết quả một cuộc điều tra của Quỹ Nhi đồng Liên hơp quốc (UNICEF) được thực hiện năm 2016 thì 74% trẻ em và trẻ vị thành niên ở Việt Nam tin rằng các em có nguy cơ bị xâm hại tình dục hoặc bị lợi dụng trên mạng. 75% các em sẽ nói chuyện với cha mẹ hoặc người chăm sóc nếu bị đe doạ. Tuy nhiên, các bậc cha mẹ đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc nói chuyện với trẻ về những vấn đề này và những lợi ích, rủi ro mà trẻ có thể gặp phải khi sử dụng Internet.

Bà Victoria Rhodin Sandstrom  - Bí thư thứ nhất, Trưởng ban Chính trị, Đại sứ quán Thuỵ Điển tại Việt Nam - chia sẻ: “Internet là một công cụ tuyệt vời. Trẻ em ngày nay có thể sử dụng Internet với vô số mục đích như  để giao tiếp, học tập và giải trí. Tuy nhiên, cho dù bạn đang ở môi trường ảo trên mạng (online) hay ở môi trường đời thực (offline), sẽ luôn có những mối nguy hiểm tiềm tàng cho trẻ em khi sử dụng mạng và con cái bạn có nguy cơ dễ bị lạm dụng hơn. Để các bậc phụ huynh giúp con minh tự bảo vệ trên môi trường mạng, chúng tôi đã hoàn tất việc dịch lại cuốn sổ tay NetSmart sang tiếng Việt. Cuốn cẩm nang đưa ra những lời khuyên hữu ích giúp các bậc cha mẹ, giáo viên, cán bộ giáo dục, những người làm chính sách, các tổ chức phi chính phủ và người lớn về cách giáo dục trẻ em ở các lứa tuổi khác nhau nhận biết các mối nguy cơ và tự bảo vệ mình không bị xâm hại tình dục trên Internet”.

Còn bà Dragana Strinic - Trưởng Đại diện Tổ chức Cứu trợ Trẻ em cho rằng: “Chúng ta không thể và chúng ta không nên ngăn chặn trẻ em truy cập và sử dụng internet, nhưng chúng ta có thể hỗ trợ và bảo vệ trẻ em khỏi những rủi ro trên mạng. Cha mẹ và những người lớn khác cần gần gũi với trẻ, cần phải tạo ra môi trường để có thể trò chuyện với trẻ về những gì trẻ làm hoặc những  người trẻ gặp trên Internet”.

Theo bà Dragana, cuốn sổ tay sẽ giới thiệu những ý tưởng sáng tạo về cách thức trao đổi mở với trẻ em về những nguy cơ bị xâm hại tình dục trên mạng Internet và trên hết là cách thức sử dụng Internet an toàn và thông minh.

Ông Đặng Hoa Nam - Cục trưởng Cục Trẻ em (Bộ LĐ-TB&XH) nhận định: “Xâm hại tình dục trẻ em trên mạng xã hội là có thực. Chúng ta chưa có điều tra, thống kê chính xác về tình hình xâm hại tình dục trên mạng nhưng chúng ta có những bằng chứng về những vụ việc xâm hại tình dục của trẻ em có nguyên nhân từ môi trường mạng, xuất phát từ sự làm quen, trò chuyện online trên mạng xã hội và tiếp đó là những hành vi xâm hại tình dục trẻ em trong đời thực”.

Theo ông Nam, để phụ huynh làm bạn với con trên môi trường mạng là một điều rất mới. Cuốn sổ tay đã bắt đầu gợi mở cho các bậc cha mẹ, cho người lớn, các thầy cô giáo một số cách để làm sao vừa tôn trọng đời sống riêng tư của con em mình mà vừa có thể bảo vệ được con em mình trên môi trường mạng. Thông điệp mà cuốn sổ tay này muốn chuyển tới đó là “Hãy làm bạn với con em mình!”.

Tương tự như cuốn sách “Hãy tôn trọng! Đây là cơ thể tôi!” được công bố hồi tháng 5 với mục tiêu trợ giúp người lớn hiểu được vấn đề bảo vệ trẻ em nói chung, sổ tay “Netsmart!” sẽ giúp trang bị cho người lớn kiến thức, ý tưởng và cách thức trao đổi với trẻ em về tất cả những gì có thể xảy ra trên mạng Internet. Sử dụng một phương pháp dễ hiểu, cuốn sách giới thiệu những ý tưởng sáng tạo về cách thức trao đổi mở với trẻ em về những nguy cơ bị lạm dụng tình dục trên mạng Internet, và trên hết, là cách thức sử dụng Internet an toàn và thông minh.