Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Tái cơ cấu kinh tế thành công, phải có tầm nhìn mới, vượt qua tư duy nhiệm kỳ

Phát biểu trong phiên thảo luận trực tuyến về cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025, hôm nay 30/10, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã phát biểu báo cáo, giải trình, tiếp thu một số vấn đề đại biểu nêu.

Thúc đẩy nhanh hơn, thực chất hơn, hiệu quả hơn

Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế của giai đoạn 2021 - 2025, Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, hiện nay chúng ta đang xây dựng ở đây thì không phải là một vấn đề mới, mà chúng ta đã thực hiện hơn 10 năm nay rồi, bây giờ chỉ có một vấn đề là chúng ta “đã làm được gì”, và “chưa làm được gì” và cần thiết “phải làm tiếp” trong giai đoạn tới thế nào.

“Chúng ta phải cụ thể hóa để triển khai thực hiện tiếp tục trong giai đoạn mới, phù hợp với tình hình, bối cảnh mới”, ông nói.

Ông nhấn mạnh, bối cảnh mới đang đặt ra cho chúng ta rất nhiều việc phải làm và phải làm ngay, đó là Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, trong đó đã có sự xác định xây dựng chiến lược 10 năm 2021 - 2030 là kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025. Chúng ta đã đặt ra rất nhiều mục tiêu lớn, khát vọng lớn phải đạt được.

Chúng ta cũng đang nằm trong bối cảnh một thế giới đang thay đổi hết sức nhanh chóng và bất định. Những vấn đề tác động của đại dịch COVID-19 vừa qua, những vấn đề hội nhập quốc tế của Việt Nam đang đặt ra cho chúng ta rất nhiều.

Bên cạnh đó, những vấn đề về liên kết phát triển vùng hay chuyển đổi số, kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế đô thị, kinh tế biển, những vấn đề mới đang đặt ra từ Đại hội vừa qua phải được cụ thể hóa cùng với đợt điều chỉnh kế hoạch lần này. Như vậy, theo Bộ trưởng "việc thúc đẩy nhanh hơn, thực chất hơn, hiệu quả hơn là một việc hết sức cần thiết hiện nay".

“Nếu chúng ta trì hoãn và chậm hơn nữa sẽ xảy ra một số vấn đề, tức là thách thức chúng ta phải đối mặt. Đó là không thể thực hiện được quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, khó khăn trong việc thu hẹp khoảng cách phát triển với các nước hiện nay”, Tư lệnh KH&ĐT nói.

Theo ông Nguyễn Chí Dũng, đây là những vấn đề đặt ra, nhiều đại biểu đã nêu sự cần thiết mà chúng ta phải tiếp tục ban hành kế hoạch lần này, phải thực hiện cho được, và coi đây là một nhiệm vụ chính trị quan trọng bậc nhất hiện nay của cả nền kinh tế”, ông Dũng nhấn mạnh và nêu rõ, nếu chúng ta không làm nhanh thì sẽ vướng phải những thách thức như vậy.

Đây là một trong những nội dung hết sức lớn, hết sức quan trọng, cấp bách đối với nền kinh tế của nước ta hiện nay, nhất là trong việc chúng ta đang nỗ lực cải cách và đổi mới mô hình tăng trưởng và hướng tới việc phát triển nhanh và bền vững của nền kinh tế, nhưng phạm vi thì lại rất rộng, rất khó và phức tạp.

Phải vượt qua được tư duy lợi ích cục bộ, chống các cát cứ chia cắt

Về nội hàm, ông Nguyễn Chí Dũng đề nghị có một số ý kiến:

Nội hàm và bản chất của quá trình cơ cấu này thực chất là một quá trình phân bổ lại nguồn lực cho phát triển trên phạm vi ở tầm quốc gia. Để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực, từ đó chúng ta có thể nâng cao được năng suất lao động, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

“Còn về bản chất thì đây thực chất là một quá trình chúng ta phải thay đổi hệ thống thể chế củ, chính sách phù hợp với tình hình mới”, ông nói.

Thứ hai là điều chỉnh trong quá trình chỉ đạo điều hành để chúng ta hình thành được cơ cấu kinh tế mới hợp lý hơn, hiệu quả hơn. Như vậy thì chúng ta không chỉ tập trung vào cơ cấu lại các ngành và các thành phần kinh tế hay các không gian kinh tế mà còn phải quan tâm đến những lĩnh vực quan trọng, có tiềm năng, lợi thế hoặc là dư địa mới, lớn và cơ hội mới để làm sao trở thành những ngành mũi nhọn mang tính lan tỏa, dẫn dắt, đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế.

Về đánh giá kết quả đạt được thì hầu hết các đại biểu cũng đã nêu. Về cơ bản, chúng ta cũng đã đạt được rất nhiều các thành tựu quan trọng và tích cực như là năng suất lao động đã được tăng lên, đóng góp của TFP tăng lên, chuyển dịch cơ cấu tích cực hơn, chỉ số về công nghiệp chế biến, chế tạo... rất nhiều các kết quả đã đạt được đã nêu trong báo cáo.

Ở trong ba lĩnh vực trọng tâm của chúng ta như là đầu tư công, rồi doanh nghiệp nhà nước, tổ chức tín dụng chúng ta chưa đạt hiệu quả đúng như trong kế hoạch. Sản xuất đang còn mang tính gia công lắp ráp nhiều, nội địa hóa còn thấp, phụ thuộc vào doanh nghiệp đầu tư nước ngoài còn lớn.

Năng lực cạnh tranh, tính tự chủ, tính chống chịu của chúng ta còn rất thấp, chưa kể những thách thức mới trong thời gian tới... Từ đó có những giải pháp xây dựng mục tiêu, nhiệm vụ sát thực tiễn hơn, khả thi hơn và các giải pháp phải cụ thể hóa và quyết liệt hơn. Ông Dũng khẳng định, “sẽ nghiêm túc tiếp thu trong thời gian tới đây để có những kế hoạch hiệu quả hơn”.

Về đột phá trong giai đoạn tới tập trung vào ba vấn đề lớn: thể chế, chuyển đổi số và khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Đây là ba mũi đột phá trọng tâm, trọng điểm.

Về giải pháp, ông nhấn mạnh là tất cả các bộ, các cấp, các ngành, đặc biệt là người đứng đầu phải thấy được trách nhiệm của mình, ý thức được và phải coi đây là một nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu để chúng ta quyết tâm thực hiện với một tư duy tầm nhìn mới và phải vượt qua được các tư duy nhiệm kỳ, tư duy về lợi ích cục bộ của các bộ, các ngành để chống các cát cứ chia cắt.

“Phải tính đến lợi ích tổng thể của nền kinh tế, tính đến liên vùng, liên ngành, từ đấy chúng ta mới giải quyết được. Chứ nếu chúng ta đi theo từng phân khúc, chia cắt nó ra thì rất khó mang lại hiệu quả chung cho cả nền kinh tế”, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT nói.

Theo ông Nguyễn Chí Dũng, đấy là những vấn đề mà trong tình hình mới cần phải có sự quyết liệt hơn nữa để hình thành các mô hình tăng trưởng mới, nâng cao được năng suất, chất lượng, đặc biệt là sức cạnh tranh của nền kinh tế phát triển nhanh hơn, bền vững hơn, đạt được các mục tiêu mà Đại hội đại biểu đã đề ra.