Bảo tàng Nghệ An: Nhiều hiện vật có nguy cơ hư hỏng

“Trơ gan cùng tuế nguyệt”

Bảo tàng Nghệ An hiện đang lưu giữ hơn 25.000 đơn vị tư liệu hiện vật, trong đó có nhiều cổ vật thuộc loại quý hiếm, như trống đồng, dao, tư liệu sản xuất bằng đồng được khai quật ở di chỉ khảo cổ vật Làng Vạc (huyện Nghĩa Đàn, Nghệ An). Đây là di chỉ khảo cổ vật với những hiện vật được xác định thuộc nền văn hóa Đông Sơn với hàng nghìn năm lịch sử. Bên cạnh đó, một khối lượng lớn các tiêu bản động, thực vật thể hiện dự đa dạng về tự nhiên của Nghệ An. Điều đáng nói là phần lớn cổ vật, hiện vật nói trên hiện đang được lưu kho mà không được trưng bày, bảo quản đúng quy định.

Các hiện vật không được bảo quản đúng cách đang xuống cấp và hư hỏng. 

Phòng kho cất giữ hơn 20 trống đồng từ nền văn hóa Đông Sơn đến những trống đồng được phát hiện sau này, chỉ có một chiếc máy hút ẩm. Chiếc máy không thể thực hiện hết nhiệm vụ của mình, các cán bộ bảo tàng phải sử dụng các túi hút ẩm đặt giữa các hiện vật. Những chiếc trống đồng có niên đại đến 2.500 năm, nhưng chỉ được đặt trên các kệ gỗ, san sát nhau.

Ông Nguyễn Đức Kiếm, quyền Giám đốc bảo tàng, lắc đầu: “Những hiện vật này đã nằm trong lòng đất đến hàng nghìn năm nên khi đào lên đã vỡ, bong tróc, gỉ sét, không khí, độ ẩm cũng khác nhiều. Cùng với việc thiếu các thiết bị bảo quản nên bị o xy hóa. Những hiện vật này nếu hư hỏng thì sẽ không bao giờ có lại hoặc chỉ để cất kho như thế này thì giá trị của nó cũng sẽ bị giảm đi rất nhiều”.

Cần bàn giao cho cơ quan có chuyên môn

 Việc hoàn thành dự án Bảo tàng Nghệ An, không chỉ là hoàn thành việc xây dựng mà còn cần phải có cơ quan có chuyên môn thực hiện để vừa hoàn thành vừa bảo quản được tư liệu hiện vật.

Từ tháng 6/2013, dự án này được chuyển cho Ban quản lý công trình dự án thuộc Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch. Từ thời điểm đó đến nay dự án chỉ triển khai được một số hạng mục nhỏ không đáng kể. Do chưa hoàn thành, bàn giao sử dụng nhưng lại không được tiếp tục triển khai khiến nhiều hạng mục thuộc dự án xây dựng cơ bản nhà trưng bày bắt đầu xuống cấp, hư hỏng. Tường vữa bong tróc, nền nhà bị “đội” lên, cửa kính bị vỡ, nứt…

Những cổ vật quý tiếp tục bị "bào mòn", bởi nhiệt độ, độ ẩm trong nhà kho do không có thiết bị bảo quản chuyên dụng.

Bảo tàng được xây dựng xong năm 2004, nhưng để không không sử dụng được vì chưa trưng bày.

Ông Kiếm nóng ruột: “Dự án chậm hoàn thành đã gây ra lãng phí kép cực kỳ lớn. Thứ nhất, những hiện vật quý đã không được trưng bày, giới thiệu đến công chúng mà chỉ được cất kho như những thứ đồ cũ. Trong khi đó, hàng chục tỷ đồng đã được giải ngân cho 2 dự án lại không phát huy được hiệu quả, các công trình chưa được đưa vào sử dụng đã hư hỏng. Chúng tôi đã kêu nhiều rồi nhưng chưa có sự thay đổi”.

Bên cạnh việc những hiện vật, cổ vật được sưu tầm qua các năm không đủ trang thiết bị bảo quản tối thiểu, trong khi căn nhà đồ sộ hơn chục tỉ đồng chưa được bàn giao sử dụng thì cán bộ, nhân viên Bảo tàng Nghệ An phải mất ăn, mất ngủ bảo vệ các cổ vật có giá trị lên đến hàng trăm, hàng tỷ đồng khỏi nạn trộm cắp.

Bà Hoàng Thị Quỳnh Anh, Phó giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch Nghệ An, cho biết: “ Cũng biết như vậy là ảnh hưởng đến các hiện vật, nhưng hiện tại do nguồn vốn còn thiếu. Sắp tới sở sẽ xin ý kiến của tỉnh để tiếp tục lập kế hoạch hoàn thiện nốt dự án”.

Rất mong UBND tỉnh Nghệ An, quan tâm để hoàn thành dự án, bảo vệ các tư liệu hiện vật quý hiếm khỏi xuống cấp, hư hỏng và mất cắp.