An Giang: Dạy nghề dệt thổ cẩm cho phụ nữ Khmer

Theo một số hộ đồng bào Khmer cho biết, từ xa xưa Văn Giáo, huyện Tịnh Biên đã là làng nổi tiếng với nghề trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ, dệt lụa.

Thời hoàng kim của làng nghề, hầu như nhà nào cũng có xa quay và khung cửi chạy rầm rập suốt ngày.

Những sản phẩm thổ cẩm làm ra thương lái tới tận nơi mua rồi đem bán khắp vùng đồng bằng sông Cửu Long và Campuchia. Trong nhà nhiều gia đình Khmer ở vùng này, ngoài bàn thờ Phật, họ còn thờ ông Tổ của nghề dệt thổ cẩm Topica truyền thống Khmer.

Tuy nhiên, có một thời gian khá dài suốt cả thập niên 80 của thế kỷ trước, nghề dệt thổ cảm ở Văn Giáo rơi vào tình trạng sản xuất bị đình đốn, thị trường tiêu thụ sản phẩm bị thu hẹp, khiến nhiều người đã bỏ nghề.

Trăn trở trước thực trạng và nguy cơ làng nghề bị mai một, được sự hỗ trợ của chính quyền địa phương chị Neáng Nhây - một nghệ nhân giỏi tay nghề ở ấp Srây – Skốth đã nỗ lực tích cực vận động phụ nữ Khmer có tay nghề cố gắng giữ nghề và truyền nghề cho thế hệ phụ nữ Khmer trẻ.

Riêng bản thân chị đã dành nhiều thời gian và tâm huyết của mình để truyền nghề cho 3 người con gái của mình, đồng thời động viên nhiều chị em khác ra sức vực dậy phục hồi làng nghề dệt thổ cẩm truyền thống của ông bà tổ tiên truyền lại.

Nhờ những nỗ lực của chị Nêáng Nhây và sự đồng lòng của cộng đồng chị em phụ nữ Khmer nơi đây, đến nay, sản phẩm thổ cẩm Khmer của làng nghề Văn Giáo lại tái xuất hiện trên thị trường trong và ngoài tỉnh, bà con Khmner ở hai huyện Tịnh Biên và Tri Tôn vô cùng phấn khởi.

Hiện nay, sản phẩm thổ cẩm của Văn Giáo đã được xuất khẩu sang thị trường Campuchia với thương hiệu “Khmer siek” rất được ưa chuộng.

 Từ 2000 Hợp tác xã Dệt thổ cẩm Văn Giáo đã được thành lập với hàng trăm xã viên vừa học vừa làm, theo mô hình phân tán dệt tại từng hộ gia đình.

Nhờ được học nghề dệt thổ cẩm truyền thống mà nhiều phụ nữ Khmer đã tự tạo được việc làm tại nhà tăng thu nhập

Thổ cẩm Văn Giáo rất đa dạng, phong phú về mẫu mã, màu sắc hài hòa, hoa văn sắc sảo nên thị trường trong nước, Campuchia và du khách nước ngoài rất ưa chuộng.

Một trong những bí quyết tạo màu sắc đẹp chất lượng cao là các nghệ nhân làng nghề đã dùng chất liệu từ tự nhiên để chế thuốc nhuộm, nhờ đó làm cho lụa óng ả mượt mà không bị đổ lông.

Được biết, mỗi hộ phụ nữ Khmer theo học nghề và hành nghề dệt thổ cẩm được Nhà nước hỗ trợ cho 1 khung dệt, trị giá khoảng gần 2 triệu đồng và được vay 3 triệu đồng với mức lãi suất ưu đãi 0,65%/tháng để mua nguyên liệu dệt.

 Nhờ vậy mà họ có việc làm ổn định, tăng thu nhập với mức mỗi lao động đạt khoảng từ  3 triệu đồng – 5 triệu đồng /tháng/ người và tùy vào trình độ tay nghề của mỗi người, với người có tay nghề cao thuần thục trong thao tác dệt thì có thu nhập còn cao hơn.

Những người phụ nữ có tay nghề giỏi như chị Neang Sa Mol có thể dệt được những sản phẩm thổ cẩm cao cấp và loại tốt nhất, với giá 1,2 triệu đồng/cái, mỗi tháng trừ chi phí chỉ, màu chị còn hưởng lợi khoảng 6 - 7 triệu đồng.

 Theo chị Neang Sa Mol, người từng đoạt nhiều giải thưởng trong các cuộc thi dệt thổ cẩm cho biết, hiện nay chị em phụ nữ làng nghề ở địa phương được khách hàng nhiều nơi tới đặt hàng với số lượng ngày càng nhiều, nên nhiều khi không đáp ứng kịp thời.

Có thể nói, từ khi được đầu tư khôi phục từ các dự án, chính sách của Nhà nước làng nghề dệt thổ cẩm Văn Giáo đã nhanh chóng hồi sinh và phát triển, góp phần giúp cho bà con đồng bào Khmer ở địa phương không chỉ thoát nghèo bền vững, mà nhiều hộ đã, đang vươn lên làm giàu.