2,7 triệu trẻ em sống trong các cơ sở chăm sóc tập trung

Theo ước tính của UNICEF, có ít nhất 2,7 triệu trẻ em sống trong các trung tâm chăm sóc tập trung trên thế giới. Số liệu này được công bố ngày 1/6 trên tạp chí Xâm hại & Sao nhãng Trẻ em (Child Abuse & Neglect) và đây có thể chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. UNICEF đánh giá, 2,7 triệu trẻ em sống trong các trung tâm chăm sóc tập trung chưa phải là số liệu cuối cùng. Tại hầu hết các quốc gia vẫn còn tồn tại nhiều bất cập và lỗ hổng trong việc thu thập số liệu và ghi chép thông tin chính xác.

Ông Cornelius Williams, Phó Giám đốc Chương trình Bảo vệ trẻ em của UNICEF cho rằng: “Khi được chăm sóc tập trung, như trong các trung tâm tập trung hay làng trẻ mồ côi, trẻ em vốn đã yếu thế do bị tách khỏi gia đình lại càng có nhiều nguy cơ bị bạo lực, xâm hại và tổn thương lâu dài đến sự phát triển nhận thức, xã hội và tình cảm của các em. Cần ưu tiên để trẻ em không phải chăm sóc tập trung mà được chăm sóc trong gia đình, đặc biệt là trong những năm đầu đời.”

Trẻ được chăm sóc trong các cơ sở tập trung.

Ước tính mới đây của UNICEF được dựa trên số liệu từ 140 quốc gia. Khu vực Trung và Đông Âu có tỷ lệ cao nhất trên thế giới, 666/100.000 trẻ em được chăm sóc tập trung, cao hơn gấp 5 lần tỷ lệ trung bình của thế giới là 120/100.000 trẻ em. Các quốc gia công nghiệp hóa, khu vực Đông Á và Thái Bình Dương có tỷ lệ cao thứ hai và thứ ba với tỷ lệ lần lượt là 192 và 153 trên 100.000 trẻ em được chăm sóc tập trung.

Nghiên cứu của UNICEF nhấn mạnh rằng, nhiều quốc gia vẫn còn thiếu một hệ thống đưa ra số liệu chính xác về số trẻ em được chăm sóc thay thế. Ở nhiều quốc gia, những ghi chép chính thống mới chỉ phản ánh được một phần nhỏ trong số lượng thực tế trẻ em được chăm sóc tập trung; trẻ em trong các trung tâm do tư nhân quản lý, sở hữu thường chưa được tính đến.

“Các Chính phủ cần phải có được danh sách chính xác và toàn diện hơn về tất cả các cơ sở chăm sóc tập trung hiện nay, cũng như thường xuyên rà soát kỹ lưỡng số trẻ em sống trong các cơ sở này để cập nhật các ghi chép chính thống. Bằng cách này chúng ta sẽ có thể đánh giá được mức độ của vấn đề và hợp tác với các chính phủ để giải quyết vấn đề một cách hiệu quả”, bà Claudia Cappa, Chuyên gia Thống kê của UNICEF và đồng tác giả của nghiên cứu cho biết.

Nghiên cứu cho thấy một số yếu tố nguy cơ chính khiến cho trẻ em phải đưa vào chăm sóc tập trung bao gồm: Gia đình tan vỡ, vấn đề sức khỏe, cung cấp các dịch vụ xã hội còn kém hoặc không đồng đều, khuyết tật và nghèo. Các chính phủ cần phải nhanh chóng giảm số trẻ em sống trong các trung tâm chăm sóc tập trung bằng cách tránh việc tách trẻ em ra khỏi gia đình nếu có thể, và tìm kiếm những gia đình cho trẻ em cần được chăm sóc thay thế, ví dụ như những gia đình nhận nuôi trẻ. UNICEF cũng khuyến nghị cần đầu tư mạnh mẽ hơn vào các chương trình hỗ trợ gia đình tại cộng đồng.

Tại Việt Nam cũng còn một số bất cập về số liệu trẻ em được chăm sóc tập trung. Việc đưa các em vào các trung tâm chăm sóc tập trung là giải pháp tình thế cuối cùng để bảo vệ và chăm sóc trẻ. Luật Trẻ em 2016 có hiệu lực từ ngày 1/6/2017 có những điều khoản quy định về chăm sóc thay thế đối với trẻ. UNICEF tại Việt Nam cam kết hỗ trợ Chính phủ Việt Nam trong việc thực hiện Luật Trẻ em và Nghị định 56/2017/ND-CP hướng dẫn thực hiện chăm sóc thay thế cho trẻ em không có sự chăm sóc của cha mẹ, bao gồm cả những em hiện đang sống trong các cơ sở chăm sóc tập trung.