Xử lý cơ sở vi phạm ATTP: Nhắc nhở, khiển trách là chính!

Lò mổ vi phạm, nguy cơ mất ATTP cao

Theo đánh giá của Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Bộ NN&PTNT), công tác quản lý chất lượng và đảm bảo an toàn vệ sinh nông lâm thủy sản thời gian qua mới chỉ dừng ở mức kiềm chế, chưa tạo sự chuyển biến trên thực tế. Việc xử lý còn mang tính sự vụ chưa quyết liệt và đồng bộ. Thực tế có không ít nguy cơ về ATTP đối với người tiêu dùng khi tình trạng giết mổ nhỏ lẻ, vi phạm ATTP còn phổ biến hay tình trạng sử dụng kháng sinh, chất cấm trong chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản vẫn còn; rồi việc lạm dụng thuốc BVTV, nhiều cơ sở xếp loại C được tái kiểm vẫn vi phạm mà chưa có cách xử lý triệt để…

Nhìn từ kết quả triển khai Thông tư 45/2014/TT-BNNPTNT của 40/63 tỉnh, thành phố, có một thực tế nổi cộm lên là việc các cơ sở xếp loại C đang chiếm lượng lớn và khi tái kiểm tra thì đa số vẫn không đạt. Cụ thể, số cơ sở SXKD nông lâm thủy sản được kiểm tra phân loại và kiểm tra định kỳ là 3.942 cơ sở; 1.260/3.942 cơ sở xếp loại C (chiếm 32%). Có 735 cơ sở xếp loại C được tái kiểm tra (chiếm 58,3%), cao hơn so với năm 2014 (27,9% cơ sở được tái kiểm tra), sau kiểm tra có 711 cơ sở vẫn xếp loại C (96,7%). Trong số 735 cơ sở này có 702 cơ sở giết mổ và chỉ có 1 cơ sở giết mổ được lên hạng B sau tái kiểm tra. Điều này cho thấy tình trạng không đảm bảo ATTP tại các cơ sở giết mổ vẫn còn phổ biến hiện nay, tuy nhiên cơ quan địa phương cũng chưa có biện pháp xử lý nghiêm, răn đe các cơ sở này mà hầu hết chỉ là nhắc nhở, khiển trách.

Tại cuộc họp, các ý kiến đều cho rằng, nếu không xử lý triệt để các cơ sở xếp loại C thì công tác an toàn vệ sinh thực phẩm và quản lý vật tư nông nghiệp sẽ không đem lại hiệu quả cao, dẫn đến tình trạng “nhờn luật”. Liên quan đến vấn đề này, bà Nguyễn Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Thú y cho rằng, Thông tư 45/2014/TT-BNNPTNT có quy định nếu các cơ sở xếp loại C mà tái kiểm tra vẫn không đạt thì kiên quyết đóng cửa. Trước đó, ngày 29/5/2015, Bộ NN&PTNT đã có Chỉ thị 4211/CT-BNN-TY yêu cầu chấn chỉnh tình trạng giết mổ không đảm bảo ATTP ở các địa phương. Thế nhưng, việc đóng cửa các cơ sở vi phạm này không hề đơn giản khi các cấp chính quyền ở cở sở không chịu vào cuộc, xử lý dứt điểm. Chính điều này đã làm cho hiệu lực, hiệu quả pháp lý của Thông tư 45 không được thực thi nghiêm túc. Để chấn chỉnh lại, Bộ trưởng Cao Đức Phát chỉ đạo Cục Thú y tiếp tục soạn chỉ thị và làm công văn gửi Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội, Yên Bái, Thái Bình thông báo tình hình và chỉ đạo làm điểm nhằm rút kinh nghiệm triển khai trên diện rộng. “Thái Bình chỉ kiểm soát 4-5 lò mổ còn cả nghìn cái chưa kiểm soát được’ – Bộ trưởng Cao Đức Phát dẫn chứng.

Ở lĩnh vực BVTV, ông Nguyễn Xuân Hồng, Cục trưởng Cục BVTV cho hay: Gần đây, có một số nước cảnh báo về việc sử dụng thuốc BVTV trên chè, tiêu, nhưng về bình diện chung thì nông sản nước ta vẫn đảm bảo ATTP và xuất khẩu vào được những thị trường khó tính. “Nông dân chúng ta hoàn toàn làm được sản phẩm sạch, an toàn’ – ông Hồng khẳng định. Tuy nhiên, yếu tố làm mất ATTP chủ yếu ở khâu sử dụng thuốc. “Hiện nay, có 16,2% cơ sở kinh doanh thuốc BVTV xếp loại C, tái kiểm thì số cơ sở tiếp tục không đạt cao, trên 80%. Đây chủ yếu là các cơ sở buôn bán nhỏ lẻ. Để xử lý được các cơ sở vi phạm này, không chỉ xử phạt mà phải có biện pháp xử lý bổ sung như thu hồi giấy phép 3 tháng, 6 tháng, 1 năm hoặc vĩnh viễn” – ông Hồng kiến nghị. Ông Nguyễn Xuân Hồng cũng kiến nghị Bộ trình Thủ tướng Chính phủ cho phép triển khai mỗi xã có 1 nhân viên BVTV – đây sẽ là đầu mối, tư vấn, tuyền truyền cho nhân dân, giúp chính quyền địa phương quản lý vấn đề sử dụng thuốc BVTV tốt hơn.

Chất kích thích tạo nạc cho lợn bị cấm sử dụng gây ảnh hưởng tới sức khỏe con người.

Ngăn chặn kháng sinh, chất cấm

Lo ngại việc sử dụng kháng sinh, chất cấm trong chăn nuôi cũng như nuôi trồng thủy sản sẽ ảnh hưởng đến ATTP cũng như sức khỏe người tiêu dùng, Bộ trưởng Cao Đức Phát đã chỉ đạo các đơn vị phải nhanh chóng xây dựng hành lang pháp lý để ngăn chặn và kiểm soát việc sử dụng theo hướng an toàn. Nói về việc sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi, ông Nguyễn Xuân Dương, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi cho hay: “Trong Thông tư 81 có 28 loại kháng sinh được phép sử dụng trong thức ăn chăn nuôi. Các nước cũng cho phép dùng như Trung Quốc có 24 sản phẩm, Mỹ 49 sản phẩm. Liều kích sinh trưởng là liều thấp nhất. Trong sử dụng người ta lạm dụng, cho vào liều cao hơn. Chúng ta đưa ra 28 loại kháng sinh, nhưng có những kháng sinh khác không cấm thì đồng nghĩa với việc được phép sử dụng”.

Theo ông Dương, việc người chăn nuôi đưa kháng sinh vào thức ăn chăn nuôi với mục tiêu phòng bệnh là nguy cơ gây mất ATTP rất cao. Tuy nhiên, việc bỏ sử dụng kháng sinh cần có lộ trình thích hợp vì ngay cả nước phát triển như Mỹ dự kiến đến năm 2018 mới bỏ, Trung Quốc chưa đưa ra lộ trình. “Hiện nay, mới có 11 nước trên thế giới không dùng kháng sinh vào kích thích tăng trưởng. Việt Nam không thể nhanh hơn các nước phát triển vì điều kiện chăn nuôi của chúng ta về chuồng trại, về vệ sinh chăn nuôi của chúng ta chưa đạt yêu cầu như Châu Âu, nếu bỏ ngay bây giờ thì dịch bệnh sẽ xảy ra rất nhiều” – ông Dương khẳng định.  Không hài lòng với giải thích này, Bộ trưởng Cao Đức Phát đặt vấn đề: “Chúng ta vì lợn ít bệnh hay vì sức khỏe người dân?” Theo Bộ trưởng Cao Đức Phát, nếu chưa thể cấm sử dụng được tất cả các loại kháng sinh thì cần cấm dần từng nhóm, nhất là nhóm kháng sinh cho người đang được sử dụng trong chăn nuôi.

Về việc sử dụng chất cấm trong chăn nuôi, trong các văn bản pháp quy đều có quy định cấm sử dụng, thế nhưng trong chăn nuôi, trong buôn bán chúng ta vẫn phát hiện ra việc sử dụng chất cấm. Để ngăn chặn việc này, ông Nguyễn Xuân Dương cho rằng cần đẩy mạnh lấy mẫu thịt, nước tiểu ở các lò mổ để kiểm tra, giám sát. Nếu phát hiện thì ngăn chặn không cho bán ra thị trường, đồng thời khuyến cáo người dân không ăn thịt có chứa chất cấm. Làm như vậy, mới từng bước ngăn chặn được việc sử dụng chất cấm trong chăn nuôi. Ở lĩnh vực thủy sản, ông Nguyễn Huy Điền, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản đề xuất: “Xử lý các vi phạm trong lĩnh vực thủy sản nhất là chất cấm phải tổ chức thanh tra đột xuất, còn báo trước thì khi thanh tra không tìm thấy dấu hiệu vi phạm. Về sử dụng kháng sinh trong thủy sản khi kiểm tra các đại lý thì không có nhưng khi kiểm tra các hộ nuôi vẫn có tình trạng cho trực tiếp vào ao nuôi. Cần quản lý từ gốc không cho nhập khẩu các loại chất cấm, kháng sinh không có trong danh mục hoặc phát hiện ra sẽ xử phạt thì mới ngăn chặn tình trạng này”.

Trước những tồn tại kể trên, Bộ trưởng Cao Đức Phát cho rằng, trong những tháng cuối năm, các đơn vị trực thuộc Bộ khẩn trương hoàn thiện các văn bản pháp quy để nâng cao chất lượng quản lý nhà nước trong lĩnh vực quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm và vật tư nông nghiệp. Trong đó, tập trung xử lý những cơ sở xếp loại C sau tái kiểm tra, xử lý nghiêm các cơ sở sử dụng chất cấm, kháng sinh trong chăn nuôi và thủy sản. Đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền có sự tham gia của người dân trong phát hiện những mặt hàng nông sản có nguy cơ cao. “Phải làm cho những nỗ lực của ngành có hiệu quả mà cụ thể phải tạo ra sự chuyển biến trên thực tiễn trong đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm nông lâm thủy sản và chất lượng vật tư nông nghiệp. Trong đó, trọng tâm là phải thực thi các văn bản pháp quy nhất là vấn đề sử dụng chất cấm, kháng sinh trong chăn nuôi và thủy sản. Tiếp tục tuyên truyền, triển khai các chủ trương lớn để hướng dẫn người sản xuất và tiêu dùng làm đúng quy trình đảm bảo an toàn nông sản. Cụ thể là tăng cường kiểm soát cơ sở giết mổ không chỉ dừng lại ở việc kiểm tra rồi bắt đóng cửa, đẩy mạnh áp dụng Quy trình sản xuất Thực hành nông nghiệp tốt trong chăn nuôi và thủy sản” – Bộ trưởng Cao Đức Phát nhấn mạnh.