Xâm hại trẻ em: Muốn xét xử nhanh, phải gỡ khó từ khâu điều tra

Viện trưởng Viện KSND Tối cao Lê Minh Trí

Chiều nay, phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung tiếp tục đến hết 16h50 phút.  Liên quan vấn đề bảo vệ chăm sóc trẻ em, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân yêu cầu Bộ trưởng Bộ Công an, Viện trưởng Kiểm soát nhân dân tối cao, Chánh án toà án nhân dân tối cao tham gia giải trình thêm. 

Khi phát hiện thì xử lý nghiêm để răn đe giáo dục

Viện trưởng Viện KSND Tối cao Lê Minh Trí cho biết, 6 tháng đầu năm 2018, Viện đã truy tố 753 vụ với 805 bị can; đưa ra xét xử 648 vụ, 690 bị can. “Đặc biệt là khi phát hiện thì xử lý nghiêm để răn đe giáo dục chung”, ông Trí nói.

Viện trưởng Viện KSND Tối cho hay, Luật Trẻ em, Bộ Luật Hình sự, Bộ Luật Tố tụng Hình, kể cả Bộ Luật Dân sự đều có quy định về bảo vệ quyền trẻ em. Nhưng pháp luật hoàn thiện rồi vẫn đòi hỏi tính thực thi của pháp luật. 

“Như các đại biểu nói 17 cơ quan có chức năng liên quan đến vấn đề này, vì vậy yêu cầu phối hợp rất quan trọng, nhưng “nhạc trưởng” phối hợp trong công tác phòng ngừa, phát hiện, xử lý như thế nào. Để bảo đảm tính nghiêm minh trong pháp luật thì sắp tới các cơ quan phải cân nhắc, nếu có sự phân công của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội thì cũng là một cách để rõ trong chủ trì, phối hợp để bảo vệ trẻ em”, Viện trưởng Viện kSND Tối cao đề nghị.

Ông Trí cũng cho biết thêm, vừa qua Viện đã phối hợp với Bộ Công an và một số bộ, ngành khác để xử lý, tiếp nhận tin báo tố giác và kiến nghị các hành vi phạm tội, đặc biệt là có tội xâm phạm tình dục trẻ em.

Không khó khăn trong quá trình xét xử nhưng lại khó trong điều tra

Chánh án TANDTC Nguyễn Hoà Bình

Cùng tham gia “chia lửa”,  Chánh án TANDTC Nguyễn Hoà Bình khẳng định, mong muốn của đại biểu, cử tri mong muốn làm sao không để xảy ra tình trạng này, để các cơ quan tố tụng thất nghiệp càng tốt.

Theo thống kê 5 năm kể từ 2013- 2017, tòa án giải quyết 8.100 tội phạm liên quan đến xâm hại tình dục trẻ em bao gồm 5 tội danh khác nhau. Xâm hại tình dục trẻ em đã trả hồ sơ 549 vụ, 6%; 93% xét xử đúng người đúng tội. “Mặc dù số vụ phải trả hồ sơ, huỷ hồ sơ không nhiều, nhưng gây bức xúc cho xã hội như một số vụ việc mà các đại biểu đã nêu”, ông Bình nói.

Ông Bình cho hay, đây là những vụ không khó khăn trong quá trình xét xử nhưng lại khó trong điều tra, tìm chứng cứ. Vì phần lớn đây là những vụ việc truy xét, thời gian xảy ra đến khi phát hiện xa, gia đình nạn nhân lại ngại khai báo, thậm chí che giấu.

“Có loại tội phải giám định bắt buộc nhưng gia đình từ chối. Đây là những việc rất khó khăn trong quá trình xét xử. Cái này do tâm lý xã hội”, ông Bình nói.

Theo đó, ông Bình cho biết, các cơ quan tố tụng phối hợp rất chặt chẽ, đưa phần lớn các vụ việc ra xét xử. Tỉ lệ 6% trả, sửa hồ sơ, theo kiến nghị của cử tri, ĐBQH thì chúng ta phải hạ tỉ lệ này xuống. “Tòa án chúng tôi cũng đã làm rất nhiều việc để thực hiện viêc này. Đối với nhiệm vụ hướng dẫn pháp luật chúng tôi ban hành rất nhiều hướng dẫn nghiệp vụ, xuất bản 3 tập giải đáp về nghiệp vụ”, ông Bình cho biết.

“Thực tế, chúng tôi đã phối hợp với Viện kiểm sát, Bộ Công an xây dựng thông tư liên tịch hướng dẫn để xử lý các loại tội phạm này. Thứ 2 năng cao năng lực cán bộ thực thi, tập huấn cho hơn 6.000 thẩm phán trên 800 điểm cầu. Đồng thời, ban hành những thông tư hướng dẫn xây dựng toà thân thiện, toà gia đình, trong đó có vụ án xâm hại tình dục”, Chánh án TANDTC cho biết thêm.

Về giải pháp triển khai, tổ chức, ông Bình cho biết, vừa ban hành thông tư thay đổi toà chuyên trách, yêu cầu tất cả toà địa phương, trong đó có các toà cấp huyện đủ điều kiện hình thành toà chuyên trách về hôn nhân gia đình, vị thành niên.

“Chúng tôi cũng có thông tư ban hành mô hình phòng xét xử đối với dự án hôn nhân gia đình, vị thành niên mang tính chất thân thiện và đã triển khai ở TP.HCM, Đồng Tháp và sẽ triển khai toàn quốc trong năm nay”, Ông Bình chốt lại.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm 

Cần quy trình điều tra, xét xử đặc biệt

 Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết, trong số xâm hại, bạo hành trẻ em trong 5 tháng đầu năm 2018 thì xâm hại tình dục chiếm 84%. Xâm hại tình dục trẻ em diễn biến rất phức tạp, không chỉ trẻ em gái, trẻ em trai cũng bị xâm hại. Có cả những đối tượng từ nước ngoài vào Việt Nam để thực hiện hành vi phạm tội...

Nguyên nhân của tình hình trên là do: Việc tố cáo trình báo tội phạm xâm hại trẻ em thường chậm, gây khó khăn cho việc điều tra, xử lý tội phạm; vụ việc có tính nhạy cảm nên người thân thường dấu kín, lo ngại nạn nhân bị ảnh hưởng tâm lý nên không hợp tác với cơ quan điều tra; hầu hết các vụ không có nhân chứng trực tiếp, nạn nhân còn nhỏ tuổi, hoảng loạn tâm lý nên khai báo không chính xác, hoặc khai báo không thống nhất,...

Về giải pháp, trong thời gian tới, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, Bộ Công an sẽ tập trung tăng cường công tác tuyên truyền trong nhân dân về phòng chống xâm hại trẻ em, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan thực hiện các hiệu quả giải pháp tuyên truyền, giáo dục; đổi mới việc tiếp nhận thông tin, điều tra, xét xử tội phạm; cần có quy trình điều tra, xét xử đặc biệt đối với loại tội phạm này để tạo thuận lợi cho việc điều tra xét xử tội phạm xâm hại trẻ em; tập trung hướng dẫn, đào tạo đội ngũ điều tra viên; tăng cường hợp tác quốc tế ngăn chặn đối tượng từ nước ngoài vào Việt Nam phạm tội...