VTV Đặc biệt “Chông chênh”: Câu chuyện xúc động về phận dâu xứ Đài

Với hàng trăm ngàn cô dâu lấy chồng Đài Loan (Trung Quốc) qua nhiều hình thức khác nhau (số liệu không chính thức), đề tài cô dâu Việt từng được đề cập và nhắc đến không ít trên báo chí. Tuy nhiên, không tiếp cận theo cách thông thường, bằng sự tinh tế và nhạy cảm nghề nghiệp, đạo diễn Tạ Quỳnh Tư và ê kíp đã tìm đến những cô dâu có số phận đặc biệt: Không có giấy tờ, mất quốc tịch – Những người phụ nữ “chông chênh” cả cuộc đời vì mắc kẹt giữa những quy định và hoàn cảnh éo le.

Họ là ai? Tại sao họ lại mất quốc tịch? Vì sao họ không có giấy tờ phải sống vất vưởng? Sao họ không trở về Việt Nam với người thân? Bằng những hình ảnh chân thực, không dàn dựng, không sắp đặt, "Chông chênh" giúp khán giả lần lượt trả lời từng câu hỏi thông qua những câu chuyện cụ thể của các nhân vật.

Suốt 46 phút phim, theo chân nhân vật dẫn chuyện Kim Hà, khán giả được trải qua nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau, từ ngượng ngùng xấu hổ đến xót xa, thương cảm; từ băn khoăn trăn trở đến căm phẫn rồi vỡ òa cảm xúc với những cuộc hội ngộ bất ngờ. Không một lời bình, không một hình ảnh dàn dựng sắp đặt, câu chuyện đời của một bộ phận các cô dâu Việt xứ Đài mất quốc tịch và giấy tờ hiện lên sống động và trần trụi đến xót xa. Không chỉ gây rung động và đồng cảm sâu sắc với khán giả bởi số phận trái ngang của các cô dâu Việt, phim còn hé lộ phần nào đường dây mua bán quốc tịch xuyên quốc gia và cái giá mà những người phụ nữ đáng thương phải trả cho những kẻ trục lợi bất chính này.

"Chông chênh" giúp khán giả lần lượt trả lời từng câu hỏi thông qua những câu chuyện cụ thể của các nhân vật.

Chia sẻ về bộ phim, đạo diễn Tạ Quỳnh Tư cho biết, đoàn làm phim đã ghi hình bộ phim này trong gần hai tháng tại cả Đài Loan và Việt Nam. Đài Loan thì có Đào Viên, Cao Hùng và một số địa phương khác. Từ dữ liệu thực tế ghi theo hành trình gặp gỡ các nhân vật đã chắt lọc từng giây hình cho bộ phim dài khoảng 50 phút.

“Suốt hai tháng ghi hình, tôi bị ám ảnh bởi nỗi khổ cực của các cô dâu Việt với hoàn cảnh không giấy tờ, không thân phận nơi xứ người. Một luật sư Đài Loan chia sẻ với tôi: Luật pháp Đài Loan quy định với người phạm tội bằng các hình thức phạt tiền, bỏ tù… nhưng họ vẫn được công nhận là công dân Đài Loan. Còn những cô dâu Việt Nam (không chứng minh thư, không được nhập quốc tịch Đài Loan sau khi ly hôn, chồng mất…) còn không bằng những người phạm tội vì họ đâu có thân phận gì? Như câu chuyện của chị Nhung vì không còn giấy tờ nên chị chỉ có thể về Việt Nam bằng giấy thông hành một lần. Nhưng sau khi về, chị sẽ không thể quay lại Đài Loan. Và điều đáng buồn nhất là hiện chị không có quyền giám hộ với con gái ruột vì trước khi chồng chết đã đốt hết giấy tờ của chị. Bản thân bị cảnh sát bắt hai lần vì không có giấy tờ cư trú hợp pháp nên suốt ba năm trời đằng đẵng chị không dám ló mặt đi khỏi vùng quê đang làm thuê bất hợp pháp để đến cô nhi viện thăm con. Khi gặp chúng tôi, giống như "chết đuối vớ được cọc", chị đã tha thiết nhờ chúng tôi tìm lại gia đình. Sau nhiều cố gắng, cuối cùng chị Hà và các cô dâu Việt tại Đài Loan cũng đã giúp đỡ chị Nhung được gặp con gái mình sau ba năm xa cách. Chị cũng được nhìn thấy mẹ, thấy bà và những người thân của mình ở Việt Nam sau 12 năm không có tin tức về nhau. Những cuộc gặp gỡ dù là trực tiếp hay gián tiếp của chị Nhung với con gái bên Đài Loan, với gia đình ở Việt Nam thật buồn...” - đạo diễn Tạ Quỳnh Tư chia sẻ.

Theo đạo diễn Tạ Quỳnh Tư, với tác phẩm này, anh và ê kíp làm phim muốn kể được thực trạng của cuộc sống, phản ánh được vấn đề đang tồn tại và hi vọng sẽ có hành động nào đó để có cách giải quyết tích cực giúp đỡ khoảng 100 cô dâu Việt tại Loan đang bị rơi vào hoàn cảnh không có các giấy tờ tùy thân, không được nhập quốc tịch Đài Loan trong khi đã cắt bỏ quốc tịch Việt Nam. Đạo diễn nhấn mạnh: “Khi thực hiện tiền kỳ của bộ phim, chúng tôi nhận thấy, thực tế diễn tiến của mỗi câu chuyện đã đủ hấp dẫn, sự chân thật của nó đã đủ thuyết phục. Vì vậy, chúng tôi chọn cách kể theo đúng thực tế diễn tiến của các câu chuyện, giản dị mà chân thật, không tái hiện, không dàn dựng… Bằng cách đó, tôi tin bất cứ ai cũng có thể hiểu câu chuyện ngay lần xem đầu tiên. Mặt khác, tôi cũng hi vọng, bộ phim sẽ góp thêm được ý kiến tham khảo giúp cho những cuộc hôn nhân mới của các cô dâu Việt lấy chồng Đài Loan. Nếu bộ phim tiếp tục nhận được sự quan tâm của chính quyền Đài Loan và Việt Nam thì hi vọng của những thân phận chìm nổi xứ người ấy sẽ vơi bớt khổ đau".