Việt Nam - Hoa Kỳ: Dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, thúc đẩy thương mại song phương

Diễn đàn Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ đã trở thành một sự kiện thường niên được tổ chức nhằm mục đích cung cấp thông tin, cập nhật tình hình chính sách, đưa ra những phân tích, đánh giá, nhận định và những giải pháp để giúp định hướng cho doanh nghiệp xây dựng chiến lược tiếp cận thị trường Hoa Kỳ một cách chuyên nghiệp và bài bản.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, kim ngạch trao đổi hàng hóa hai chiều giữa Việt Nam - Hoa Kỳ tăng trưởng nhanh, từ mức 1,4 tỷ USD vào năm 2001 (là thời điểm trước khi Hiệp định Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ (BTA) có hiệu lực) và đạt 58,8 tỷ USD vào cuối năm 2018. Riêng trong 6 tháng đầu năm 2019, con số này đã đạt 35,4 tỷ USD.

Sự chuyển dịch mạnh mẽ của chuỗi cung ứng toàn cầu thời gian gần đây đã giúp Việt Nam có bước nhảy vọt từ vị trí thứ 12 trong năm 2018 lên vị trí thứ 9 ngay trong đầu năm 2019 khi nói đến các nước xuất khẩu lớn nhất vào Hoa Kỳ. Đồng thời, Việt Nam cũng trở thành thị trường lớn thứ 27 và là đối tác thương mại lớn thứ 16 của Hoa Kỳ.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho rằng, một đặc điểm rất quan trọng cần nhắc đến trong quan hệ kinh tế, thương mại song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đó là tính chất bổ trợ của hai nền kinh tế. Hoa Kỳ có nhu cầu nhập khẩu lớn những sản phẩm nông nghiệp đặc trưng hoặc những sản phẩm mà Việt Nam có thế mạnh dựa trên điều kiện kinh tế tự nhiên thuận lợi, lợi thế về nhân công trong nhiều lĩnh vực như dệt may, da giày, máy móc thiết bị điện tử…

Ở chiều ngược lại, Việt Nam có nhu cầu nhập khẩu lớn nhiều loại máy móc, thiết bị công nghệ cao, thiết bị hàng không, viễn thông, các sản phẩm nông nghiệp phục vụ đầu vào cho hoạt động sản xuất để đáp ứng tốc độ tăng trưởng cao và sự mở rộng nhanh chóng của nền kinh tế.

Với tốc độ tăng trưởng GDP trung bình gần 7%/năm, dân số gần 100 triệu người, Việt Nam được dự báo sẽ là thị trường đầy tiềm năng cho các công ty của Hoa Kỳ hoạt động trên tất cả các lĩnh vực như văn hóa, y tế, giáo dục, viễn thông, hàng không, tài chính, ngân hàng, phân phối bán lẻ, nông nghiệp, hay ở các lĩnh vực mới như kinh tế số, năng lượng tái tạo…

Bà Mary Tarnowka - Giám đốc điều hành AmCham tại Việt Nam - cho biết, đứng trước thực tế đang diễn ra của thương mại toàn cầu, nhiều thành viên AmCham đã thay đổi chiến lược kinh doanh ngắn hạn và dài hạn khi đa dạng hóa chuỗi cung ứng, tăng sản xuất và tìm nguồn cung ứng từ Việt Nam, giảm lệ thuộc vào thị trường Trung Quốc.

Tuy nhiên, bà Mary Tarnowka cũng nhấn mạnh, Việt Nam cần có những cải thiện về năng lực về hậu cần, cơ sở hạ tầng, bất động sản... để có thể linh hoạt trong sự dịch chuyển của chuỗi cung ứng toàn cầu. Đồng thời, nỗ lực thực thi các chính sách để hướng đến mối quan hệ kinh tế, thương mại cân bằng, bền vững, hạn chế thấp nhất các tác động tiêu cực.

Theo bà Mary Tarnowka, các doanh nghiệp Hoa Kỳ sẽ tìm kiếm nhiều hơn ở Việt Nam vì sự thiếu hụt chuỗi cung ứng của họ ở Trung Quốc. Các doanh nghiệp thành viên AmCham sẵn sàng hợp tác, hỗ trợ Việt Nam, kể cả hạ tầng, để có thể đáp ứng tốt sự dịch chuyển đầu tư từ Trung Quốc sang Việt Nam.

Bà Mary Tarnowka nhận định, thời gian gần đây, lợi thế nhân công của Việt Nam vẫn được duy trì, bên cạnh đó những cải cách từ Việt Nam cũng ngày càng tạo thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp thuộc AmCham.

Theo ông Trần Toàn Thắng (Trung tâm TT và Dự báo Kinh tế xã hội Quốc gia), trong bối cảnh xung đột thương mại và dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu hiện nay đối với nền kinh tế Việt Nam có rất nhiều cơ hội và cũng không ít thách thức. Điều quan trọng chúng ta phải biết nắm bắt cơ hội và hạn chế các thách thức.

Vì vậy, các cơ quan chức năng của Chính phủ cần phải rà soát ưu đãi đầu tư; chuẩn bị tốt hơn các điều kiện để tiếp nhận làn sóng đầu tư chất lượng cao và đầu tư vào công nghiệp phụ trợ; nghiên cứu tận dụng làn sóng chuyển đổi cổ phẩn hóa các doanh nghiệp nhà nước, chuyển đổi doanh nghiệp thông qua hình thức sáp nhập; nghiên cứu tận dụng cơ hội cũng như các thách thức để cải thiện chuỗi cung ứng của Việt Nam hiện nay; rà soát và hoàn thiện khung khổ luật pháp về môi trường; nghiên cứu hoàn thiện các quy định về dự phòng rủi ro đối với các DN đầu tư trong nước.

Để duy trì mối quan hệ thương mại Việt Nam - Hòa kỳ phát triển bền vững, tránh xảy ra xung đột, Cục Phòng vệ thương mại - Bộ Công Thương đã xây dựng các biện pháp ngăn chặn gian lận xuất xứ và chuyển tải bất hợp pháp đó là: Tăng cường cảnh báo, kiểm tra chuyển tải bất hợp pháp, gian lận xuất xứ; hợp tác chặt chẽ với cơ quan điều tra nước ngoài; hoàn thiện khung pháp lý để ngăn ngừa hành vi lẩn tránh; tăng cường tuyên truyền, phổ biến quy định pháp luật liên quan.

Cục Phòng vệ thương mại cảnh báo, nguy cơ xung đột thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ có thể diễn ra bất cứ lúc nào. Vì hiện nay, lợi dụng những kẻ hở trong chuỗi cung ứng toàn cầu, các mặt hàng như nhôm, thép, sợi, đồ gia dụng, đồ điện tử, thủy sản, gỗ ván ép, lốp xe, pin mặt trời... của một số nước tìm cách "lấy xuất xứ" của Việt Nam nhằm hưởng ưu đãi khi xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Cho nên, các cơ quan quản lý, doanh nghiệp cần chung tay ngăn chặn các hành vi lẩn tránh bất hợp pháp biện pháp phòng vệ thương mại, gian lận quy tắc xuất xứ: Triển khai quyết liệt Quyết định 824/QĐ-TTg để phát triển xuất khẩu, nhập khẩu bền vững, bảo vệ lợi ích của các doanh nghiệp, người sản xuất chân chính.