Tỷ lệ lao động trẻ em của Việt Nam thấp hơn tỷ lệ trung bình của khu vực

Điều tra do Bộ LĐ-TB&XH phối hợp với Tổng cục Thống kê (Bộ KH&ĐT) thực hiện với sự hỗ trợ kỹ thuật của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) đã xác định có khoảng 5,3% trẻ em và người chưa thành niên trong độ tuổi từ 5 đến 17 là lao động trẻ em. Con số này tương đương với hơn 1 triệu trẻ em; trong đó, có hơn một nửa em phải làm việc trong những điều kiện nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

Trong thời gian qua, công tác phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em luôn được Đảng, Quốc hội, Chính phủ quan tâm đầu tư. Việt Nam đã tham gia, phê chuẩn các điều ước quốc tế nhằm bảo đảm thực hiện quyền trẻ em. Việt Nam là nước đầu tiên ở Châu Á và nước thứ 2 trên thế giới phê chuẩn Công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ em. Việt Nam cũng đã phê chuẩn Công ước số 182 của ILO về việc cấm và những hành động tức thời để loại bỏ những hình thức lao động trẻ em tồi tệ nhất, Công ước số 138 của ILO về tuổi tối thiểu làm việc. Chính phủ Việt Nam đã cam kết giải quyết vấn đề lao động trẻ em, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em giai đoạn 2016-2020.

 Qua 5 năm thực hiện, Chương trình đã được bộ, ngành, địa phương và các tổ chức quốc tế quan tâm phối hợp, hỗ trợ và thu được kết quả đáng ghi nhận. Công tác phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em được sự quan tâm chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền, các bộ ngành, đoàn thể. Huy động được sự tham gia của  của các tổ chức liên quan, doanh nghiệp và toàn xã hội. Trong giai đoạn vừa qua, sự quan tâm hỗ trợ tích cực về kỹ thuật và nguồn lực của Bộ Lao động Hoa kỳ, tổ chức ILO, tổ chức UNICEF và các tổ chức trong và ngoài nước đã góp phần cho sự thành công trong công tác phòng ngừa giảm thiểu lao động trẻ em.

So sánh trong khu vực, tỉ lệ lao động trẻ em tại Việt Nam thấp hơn khoảng 2% so với tỉ lệ trung bình của khu vực Châu Á và Thái Bình Dương. "So sánh với kết quả Điều tra Quốc gia về Lao động trẻ em lần thứ nhất được thực hiện vào năm 2012, số liệu gần đây cho thấy tỉ lệ trẻ em tham gia làm việc đã giảm đi đáng kể, từ 15,5% nằm 2012 xuống còn 9,1% năm 2018", Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Thị Hà cho biết.

Theo kết quả điều tra, có 58,8% trẻ tham gia làm việc tại Việt Nam là lao động trẻ em. Các em phải làm các công việc trái pháp luật so với độ tuổi của các em, hay quá số giờ các em được phép làm hoặc do tính chất công việc các em phải thực hiện. Lao động trẻ em bao gồm các công việc gây tổn hại đến thể chất, tinh thần của trẻ, cản trở việc học hành và có tác động tiêu cực đến sự phát triển của trẻ. Đồng nhất với xu hướng chung của toàn cầu, 84% lao động trẻ em tại Việt Nam tập trung ờ vùng nông thôn và hơn một nửa số đó làm việc trong khu vực nông, lâm, ngư nghiệp. Những khu vực khác có nhiều lao động trẻ em bao gồm dịch vụ, công nghiệp và xây dựng. Khoảng 40,5% lao động trẻ em là các lao động trong hộ gia đình không được trả lương.

Phát biểu tại lễ công bố, ông Chang Hee Lee, Giám đốc ILO Việt Nam đánh giá cao những giải pháp để phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em đã được Việt Nam triển khai trong thời gian qua. Đặc biệt, Chính phủ đã nỗ lực tăng cường luật pháp quốc gia về LĐTE, một loạt các hành động quốc gla liên quan đến giải quyết vấn đề LĐTE đã được thực hiện trong những năm qua. Tuy nhiên, ông Chang Hee Lee cho rằng: "LĐTE thường tồn tại ở các hộ kinh doanh cá thể, không chính thức, thuộc các chuỗi cung ứng nên rất khó phát hiện. Việc Việt Nam tham gia ngày càng sâu rộng vào thương mại toàn cầu đòi hồi các doanh nghiệp của Việt Nam buộc phải đảm bảo các chuỗi cung ứng của mình không sử dụng LĐTE để hội nhập thị trường toàn cầu".

Phát biểu tại hội thảo công bố điều tra khảo sát lao động trẻ em tại Việt Nam, ông Robert Gabor - Tham tán kinh tế sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam nhấn mạnh: "Trên thế giới, chưa có 1 quốc gia nào thực hiện được 1 điều tra toàn diện số liệu đầy đủ, trung thực, minh bạch công khai về lao động trẻ em. Thời gian qua, Chính phủ Việt Nam đã quan tâm chỉ đạo Bộ LĐ-TB&XH có rất nhiều chương trình thực hiện hiệu quả công tác phòng ngừa giảm thiểu lao động trẻ em". Ông Robert Gabor hy vọng, Việt Nam sẽ là quốc gia đi đầu trong khu vực về phòng ngừa giảm thiểu lao động trẻ em.

Những kết quả của Điều tra Quốc gia về Lao động trẻ em 2018 được công bố cho thấy sự cần thiết của các chính sách và những can thiệp trong những năm tới nhằm giảm thiểu và đi đến xóa bỏ LĐTE để đảm bảo một tương lai tươi sáng cho trẻ em Việt Nam và cho tương lai phát triển bền vững và hội nhập của đất nước. 

Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà cho biết, Việt Nam đang triển khai xây dựng các chương trình, đề án chuẩn bị thực hiện chiến lược phát triển kinh tế xã hội 10 năm giai đoạn 2021-2030 và 5 năm giai đoạn 2021-2025. "Chính vì vậy, kết quả khảo sát là cơ sở khoa học và thực tiễn để Việt Nam xây dựng các chiến lược, chính sách thực hiện các cam kết quốc tế về quyền trẻ em, về phòng, chống lao động trẻ em, thực hiện mục tiêu phát triển bền vững vào năm 2030, giúp hoàn thiện hơn cơ sở dữ liệu về lao động trẻ em và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về phân tích số liệu lao động trẻ em. Điều này cũng là cơ sở thuận lợi cho Việt Nam tham gia ký kết các hiệp định thương mại và Hội nhập toàn cầu", Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh.