Trao tượng đồng danh nhân Nguyễn Quý Kính cho dòng họ Nguyễn Quý

Tượng đồng danh nhân Nguyễn Quý Kính.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Chủ tịch nước Trần Đại Quang, Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh, Bí thư Thành ủy Hà Nội Hoàng Trung Hải gửi lẵng hoa chúc mừng. 

Phát biểu và dẫn dắt tại buổi Lễ trao tượng đồng danh nhân Nguyễn Quý Kính, ông Dương Trung Quốc, Tổng thư ký Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam cho biết, dòng họ Nguyễn Quý ở Đại Mỗ (Từ Liêm, Hà Nội) là một trong những dòng họ có nhiều đời nối nhau làm quan to và có đóng góp rất lớn đối với sự phát triển của đất nước trên nhiều lĩnh vực. 

“15 năm trước cũng tại nơi đây, Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam đã trao tặng bức tượng cụ Thám hoa Nguyễn Quý Đức cho dòng họ Nguyễn Quý. Tất cả những điều đó liên tưởng đến đạo nghĩa của dân tộc “Uống nước nhớ nguồn, “Ôn cố tri tân” để tạo dựng cho đời sống hiện tại. Buổi lễ tưởng niệm và trao tượng ngày hôm nay bày tỏ sự tri ân với các bậc tiền nhân và cũng để nhắc nhở con cháu hậu duệ, những thế hệ nối tiếp sự nghiệp đời xưa tiếp tục gây dựng truyền thống trong cuộc sống ngày hôm nay”, ông Dương Trung Quốc khẳng định.

Lễ rước Tượng và an vị Tượng tại Từ đường dòng họ Nguyễn Quý ở Đại Mỗ (Từ Liêm, Hà Nội).

Tiếp ngay sau Lễ Trao Tượng đồng là Lễ rước Tượng và an vị Tượng tại Từ đường dòng họ Nguyễn Quý ở Đại Mỗ (Từ Liêm, Hà Nội).

Cụ Nguyễn Quý Kính tự là Thức Khâm, thụy là Trung Liệt. Năm 22 tuổi (1714) cụ thi đỗ Hương cống được tuyển vào Thị nội văn chức rồi thăng Lễ bộ lang trung thời vua Lê Dụ Tông.

Năm 1732 thời vua Lê Thuần Tông, cụ được thăng chức Thái bộc tự khanh, Thanh Hoa sứ, năm sau làm Thị giảng rèn dạy em chúa Trịnh Giang là Trịnh Doanh. Năm 1734 thụ chức Thái thường tự khanh, Thiêm sau, Thị nội Thư tả Hộ phiên. Năm 1738 thời vua Lê Ý Tông cụ lĩnh chức Bồi tụng, Công bộ hữu thị lang, năm sau thăng Lại bộ Hữu thị lang.

Minh Đô vương Trịnh Doanh lên ngôi chúa thay Trịnh Giang, phần lớn là nhờ sự quyết đoán và mưu trí của cụ Nguyễn Quý Kính.

Năm 1740, cụ bàn với Trịnh Doanh khuyên Lê Ý Tông thoái vị làm Thái Thượng hoàng lui về ở điện Kiền Thọ, truyền ngôi lại cho Hoàng điệt là Duy Diêu (Tức Lê Hiển Tông). Trịnh Doanh làm theo lời cụ, Duy Diêu lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Cảnh Hưng. Lòng dân trong nước được yên vui.

Trịnh Doanh lên ngôi Chúa đã phải đem quân đi đánh dẹp các cuộc nổi loạn. Cụ Nguyễn Quý Kính ở nhà lưu thủ kinh thành, đốc xuất đinh phu, phụ nữ dong cờ, đánh trống làm kế nghi binh. Quân Ninh Xá nghĩ trong kinh thành phòng thủ chắc chắn nên tức tốc rút binh.

Năm Cảnh hưng thứ 18 (1757) cụ 75 tuổi. Sau nhiều lần dâng khải xin về trí sĩ, cụ mới được vua chúa chấp thuận và xếp vào hàng Quốc lão tham dự triều chính, được cấp kiệu Hậu bình, xe, ngựa và một đội cơ binh 500 người đưa về tận làng. Năm 1758, vua chúa lại tuyên triệu khởi phục, xếp cụ vào bậc ngũ lão, ở luôn Tư Đệ tại kinh đô. Năm 1761, cụ xây miếu Thái Sơn Bắc Đẩu bên bờ Tùng Khê nay thuộc thôn Phú Thứ, xã Tây Mỗ để nghỉ ngơi. Từ năm 1762, vua chúa thường cùng cụ về quê và ngự bút ban cho cụ 4 chữ đại tự “Kiều mộc đại xa”.

 Tiếp ngay sau Lễ Trao Tượng đồng là Lễ rước Tượng và an vị Tượng tại Từ đường dòng họ Nguyễn Quý ở Đại Mỗ (Từ Liêm, Hà Nội).

Cụ mất vào năm Bính Tuất (1766), hưởng thọ 74 tuổi. Được tin, vua chúa về dự tang, khóc rằng: “Thầy ôi! Công thầy mở nước cho tôi” và lạy trước linh tọa. Triều đình còn cấp hai mươi nghìn quan tiền để quan Lễ phiên ở lại trông nom việc tế lễ cho trọn 3 năm, đồng thời sắc cho cả xã trong tổng thờ cụ làm thành hoàng làng.

Tác phẩm của cụ để lại gồm có thích nghĩa bộ “Tứ thư” và “Ngũ kinh” ra quốc âm, soạn bộ “Trung hiếu kinh chú giải”.