Thưa Thứ trưởng, số liệu thống kê cho thấy, trung bình mỗi năm Việt Nam có khoảng 3 nghìn trẻ em bị tử vong vì đuối nước. Theo Thứ trưởng, đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này?

- Theo thống kê của Bộ LĐ-TĐ&XH, đuối nước là một trong nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em. Từ năm 2010 – 2015, trung bình mỗi năm có khoảng 2.800 trẻ em bị tử vong vì đuối nước. Năm 2015 có khoảng 2.220 em; năm 2016 là hơn 1800 em, và theo số liệu báo cáo từ các tỉnh/thành phố, trong 6 tháng đầu năm 2017 có 795 em tử vong vì đuối nước. Có thể nói, đây là những số liệu rất đau lòng. Bởi quyền được sống và sống khỏe mạnh là một trong những ưu tiên hàng đầu của trẻ em.

Thứ trưởng Đào Hồng Lan.

Về nguyên nhân dẫn đến tử vong đuối nước trẻ em có nhiều nguyên nhân trong đó có cả nguyên nhân chủ quan và khách quan. Như chúng ta đã biết, Việt Nam có hệ thống ao ngòi, sông hồ, đường bờ biển trải dài từ Bắc vào Nam kéo theo tiểm ẩn nguy cơ đuối nước cao. Bên cạnh đó, có những hồ ao, công trình do con người tạo ra nhưng không có rào chắn, cảnh báo an toàn cho trẻ. Nhận thức của gia đình, cộng đồng cũng như chính bản thân các em trong việc chủ động phòng ngừa đuối nước chưa cao. Chính vì thế vẫn còn có tư tưởng chủ quan hoặc sao nhãng, không có những kiến thức kỹ năng cơ bản phòng chống đuối nước, bơi an toàn để đảm bảo an toàn trong môi trường nước.

Bên cạnh đó,  sự quan tâm đầu tư giáo dục kỹ năng phòng chống đuối nước, bơi an toàn trong môi trường nước chưa được như mong muốn. Công tác tuyên truyền chưa được đầu tư tương xưng nên gia đình, trẻ em chưa hiểu được rằng, đuối nước rất nguy hiểm, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em. Và những lớp dạy kỹ năng phòng chống tai nạn thương tích, các kỹ năng phòng, chống đuối nước  đưa vào giáo dục chính thức còn hạn chế.

Thứ trưởng Đào Hồng Lan thăm gia đình có em nhỏ bị đuối nước ở Bình Phước.

Chương trình Phòng chống tai nạn thương tích trẻ em 2016 – 2020 đặt ra mục tiêu đến năm 2020 có 40% trẻ em trong độ tuổi tiểu học và trung học cơ sở biết kỹ năng an toàn trong môi trường nước; 100% tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai thí điểm chương trình bơi an toàn cho trẻ em theo. Để đạt được mục tiêu này, Bộ LĐ-TB&XH sẽ tập trung vào nhiệm vụ then chốt nào để hỗ trợ cùng các địa phương thưa Thứ trưởng? 

- Nhận thức được tầm quan trọng của công tác phòng chống tai nạn thương tích, trong đó có phòng chống đuối nước, Bộ LĐ-TB&XH với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ, chăm sóc trẻ em trước đây và thực hiện quyền trẻ em hiện nay đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 234/QĐ-TTg về Chương trình phòng chống tai nạn thương tích trẻ em 2016 - 2020, Chỉ thị số 17 về việc Tăng cường chỉ đạo, thực hiện phòng, chống tai nạn thương tích và đuối nước cho học sinh, trẻ em để triển khai đến các bộ, ban, ngành và địa phương. Có thể nói, đây là văn bản rất quan trọng tạo sư đồng thuận từ trên xuống dưới, đến tận gia đình và chính các em có hành động thiết thực nhằm phòng, chống đuối nước.

Để thực hiện được mục tiêu theo Quyết định 234, trong 2 năm qua từ 2016 - 2017 đã có nhiều hoạt động để triển khai, trong đó tập trung vào một số nhiệm vụ then chốt như: Đẩy mạnh tuyên truyền năng cao nhận thức cho gia đình, cộng đồng, thu hút sự quan của hệ thống chính quyền các cấp, bộ, ban ngành trong việc phòng, chống đuối nước từ trung ương xuống tận người dân. Có thể nói, chưa bao giờ công tác tuyên truyền về phòng chống đuối nước được đưa lên cao như thời điểm từ năm 2016 đến nay. Qua đó, đã có sự chuyển biến về nhận thức phòng chống đuối nước trong gia đình. Rất nhiều phụ huynh đã quyết định thay vì cho con đi học thêm vào dịp hè đã đăng ký cho con đi học bơi để đảm bảo an toàn.

Bên cạnh đó, Bộ LĐ-TB&XH tăng cường phối hợp với các Bộ, ban, ngành để rà soát trách nhiệm, cũng như các nội dung trong nhiệm vụ, giải pháp của Chương trình phòng chống tai nạn thương tích trẻ em 2016 - 2020 liên quan đến trách nhiệm của các bộ, ban, ngành và địa phương. Bộ LĐ-TB&XH với vai trò chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành để rà soát việc phòng chống đuối nước, tăng cường công tác dạy bơi, đội ngũ huấn luyện viên dạy bơi cho trẻ em; rà soát môi trường sông nước khi tham gia giao thông đường thủy; đưa dạy bơi vào chương trình nhà trường để nâng cao nhận thức cho học sinh, sinh viên. Có thể nói, trong thời gian vừa qua, các bộ, ngành đã rất chủ động, sáng tạo, ban hành chương trình riêng của mình để thực hiện Quyết định 234.

Tỉnh An Giang đã có sáng kiến ngăn sông, hồ để dạy bơi miễn phí cho trẻ em.

Bộ LĐ-TB&XH đã tích cực phối hợp với các địa phương triển khai quyết định 234, đến thời điểm này, 63 tỉnh, thành phố ban hành kế hoạch phòng chống tai nạn thương tích, trong đó có phòng chống đuối nước. Các địa phương có các mô hình phòng chống đuối nước triển khai xuống cơ sở. Đặc biệt, đã có nhiều địa phương bố trí nguồn lực để dạy bơi, học bơi, hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt học bơi miễn phí; đầutư cơ sở vật chất liên quan bể bơi,tạo bể bơi di động để tăng cường giáo dục kỹ năng học bơi cho các em. Thông qua Tháng hành động vì trẻ em năm 2016 với chủ đề  “Vì cuộc sống an toàn, phòng, chống tai nạn, thương tích cho trẻ em” đã góp phần làm thay đổi nhận thức cộng đồng, doanh nghiệp phối hợp chính quyền dạy bơi cho các em.

Qua số liệu thống kê cho thấy, hơn 77% trẻ bị đuối nước ngay tại cộng động, trong đó, có tới 22% trẻ bị đuối nước ngay trong môi trường cạnh nhà, thậm chí các em bị đuối nước ngay trong nhà tắm do sự bất cẩn của bố mẹ, ông bà. Vì thế, để phòng chống đuối nước trẻ em, gia đình cần có sự giám sát chặt chẽ trẻ em ngay trong chính ngôi nhà an toàn cũng như môi trường sống xung quanh.

 Như vậy có thể nói, việc xã hội công tác phòng, chống đuối nước trẻ em đóng vai trò rất quan trọng thưa bà?

-  Việc xã hội hóa và sự tham gia của cộng đồng cùng phòng chống đuối nước cho trẻ em rất cần thiết. Bởi việc đảm bảo an toàn cho trẻ em trách nhiệm không chỉ riêng ai. Trong bối cảnh ngân sách dành cho công tác này còn hạn chế thì sự tham gia của tổ chức, doanh nghiệp và gia đình để có thêm nhiều lớp dạy bơi, tuyên truyền về phòng, chống đuối nước là rất quý, cần phát huy. Đặc biệt, tại các huyện nghèo, huy động sự vào cuộc của cộng đồng rất cần thiết để đảm bảo an toàn cho các em.

Xin trân trọng cảm ơn Thứ trưởng !