Sức sống mãnh liệt trong văn học thiếu nhi từ xứ sở Bạch Dương

Nhiều thế hệ bạn đọc Việt Nam không thể quên những tác phẩm bất hủ của văn học Nga – Xô Viết viết cho thiếu nhi như: “Chuyện phiêu lưu của Mít Đặc và các bạn”, “Vichia Maleev ở nhà và ở trường” của Nicolay Nosov; “Chiếc chìa khóa vàng hay chuyện li kì của Buratino” của Alexandre Tonxtoi, “bác sĩ Aibôlít” của Chukovsky… Bạn đọc chắc hẳn không thể quên được Axôn trong tác phẩm “Những cánh buồm đỏ thắm” với khát vọng chờ mong cánh buồm đỏ thắm suốt cả tuổi thơ, để một ngày vỡ òa cảm xúc khi con tàu mang cánh buồm rực rỡ ấy ghé vào làng đón cô bé. Thiên truyện chan hòa ánh sáng mặt trời và thắm đượm tình người được viết cách đây gần một thế kỉ, cho đến nay vẫn đủ sức làm xao xuyến hàng triệu con tim, với hình ảnh cánh buồm đã trở thành biểu tượng của ước mơ và hi vọng.

Những tác phẩm Văn học Nga –Xô Viết đã ảnh hưởng như thế nào đến lớp lớp độc giả thiếu nhi Việt Nam, ảnh hưởng ra sao đến các thế hệ nhà văn nói chung và nhà văn viết cho thiếu nhi ở Việt Nam nói riêng? Sự tiếp nhận văn học thiếu nhi Nga ở Việt Nam thay đổi theo thời gian như thế nào? Liệu các tác phẩm Văn học Nga chọn lọc từng đi cùng năm tháng với nhiều thế hệ thiếu nhi Việt Nam trước đây có còn thu hút độc giả hiện nay... là những vấn đề được đặt ra tại buổi tọa đàm.

PGS Đào Tuấn Ảnh (Viện Văn học) cho biết: “Những cuốn sách thiếu nhi một thời chúng ta say mê, một thời đáp ứng tình cảm, thị hiếu của thế hệ chúng ta ngày nay được in rất đẹp nhưng trẻ em hiện nay có yêu thích không? Chúng ta không thể ăn theo quá khứ mãi, mà chúng ta phải làm cho nó mới lên, NXB Kim Đồng nên lựa chọn dịch và xuất bản những tác phẩm thiếu nhi mà thiếu nhi hiện nay thực sự yêu thích...”.

Còn NGƯT Vũ Thế Khôi chia sẻ rất tâm huyết: “Từ khi Liên Xô sụp đổ, tác phẩm văn học Nga nói chung, văn học thiếu nhi Xô Viết nói riêng trở nên “của hiếm. Cách đây 2 năm, chuẩn bị cho cháu nội sắp bước vào cấp II, tôi đi tìm cuốn “Vichia Maleev ở nhà và ở trường” mà lùng sục khắp nơi không có. Tại các hội sách, bạn đọc nhỏ tuổi và các phụ huynh ngập chìm trong biển sách siêu nhân, anh hùng bạo lực và truyện án ly kỳ... Không ít trong số đó là do các nhà xuất bản quốc gia liên kết với đầu nậu sách tung ra thị trường. Nhiều quyển viết bằng thứ ngôn ngữ văn chương nửa mùa, chợ búa nửa mùa, bất chấp mọi chính tả! Càng nghĩ tôi càng thấy rùng mình lo cho thế hệ tương lai của đất nước. Chính vì vậy, tôi hoan nghênh sáng kiến của NXB  Kim Đồng khi ra mắt bộ “sách vàng” đầu tiên của văn học thiếu nhi Xô Viết mang tên “Văn học Nga- Tác phẩm chọn lọc”.

Những tác phẩm văn học Nga dành cho thiếu nhi

Có thể nói, bộ sách “Văn học Nga – Tác phẩm chọn lọc” với các tựa sách từng gắn liền với những ước mơ, hoài bão, nuôi dưỡng biết bao tâm hồn thanh thiếu niên và bạn đọc đọc trẻ Việt Nam như: “Chiếc nhẫn bằng thép” của K. Paustovky,  “Dagestan của tôi” của Rasul Gamzatov, “Thép đã tôi thế đấy” của Nikolai A. Ostrovsky, “Maximka” của K.M Stanyukovich, “Người cá và Bột mì vĩnh cửu” của Alexander R. Belyaev, “Timur và đồng đội” và “Số phận chú bé đánh trống” của Arkady Gaidar… Bạn đọc sẽ gặp lại những truyện ngắn giàu chất thơ, nhiều truyện đẹp như một bài thơ cổ điển. Không khí “thơ” ấy thấm vào hồn người thật tự nhiên, nhẹ nhàng, tinh tế để sau mỗi câu chuyện, độc giả lại cảm giác như tìm lại được một phần kí ức nào đó rất đẹp của tuổi thơ, một niềm vui nho nhỏ, một khoảnh khắc lắng đọng, thanh thản và bình yên cho tâm hồn (Chiếc nhẫn bằng thép). Bạn cũng sẽ gặp lại Timur, chú bé “mặc chiếc áo sơ mi màu xanh có ngôi sao đỏ trên ngực” cùng các bạn của mình đã làm được nhiều điều khiến cho những người lớn trong làng từ bất ngờ, ngạc nhiên rồi an tâm và mến cảm. Đó là câu chuyện sinh động, đẹp đẽ và cao thượng như một truyện cổ tích hiện đại. Gần 80 năm trôi qua kể từ khi cuốn truyện ra đời, các nhân vật thiếu nhi trong truyện vẫn có thể truyền cảm hứng tới bạn đọc, không chỉ với những người hoài nhớ về một thời đã qua mà cả với những ai mang ước mơ thiện nguyện tốt lành và trong sáng… (Timur và đồng đội). Bên cạnh đó là cuốn sách gối đầu của nhiều thế hệ trẻ Việt Nam, những thế hệ như thương binh Phạm Hồng Sơn, bác sĩ Đặng Thùy Trâm… và rất nhiều, rất nhiều những thanh niên khác nữa đã dâng hiến tuổi xuân cho quê hương, Tổ quốc như “Thép đã tôi thế đấy”, “Người cá và bột mỳ vĩnh cửu”...

Bộ sách “Văn học Nga – Tác phẩm chọn lọc” còn là cuộc gợi nhớ về đội ngũ dịch giả một thời hùng hậu, với những bản dịch làm sang, làm đẹp cho nguyên tác, với Phan Hồng Giang, Lê Khánh Trường, Nguyễn Thụy Ứng, Đỗ Ca Sơn, Thúy Toàn… Sách tái bản được chăm chút kĩ lưỡng về mĩ thuật và công nghệ in ấn. Một số cuốn có sử dụng lại minh họa của bản in lần đầu với mong muốn lưu lại kỉ niệm của những năm tháng đã qua, những ước mơ không cũ và hứa hẹn sẽ gây hiệu ứng thú vị với bạn đọc hôm nay.