Thí điểm Mô hình sinh kế mới cho người bán dâm hoàn lương: Trúng ngay mục tiêu

Thành phố Hải Phòng hiện có 2.609 cơ sở kinh doanh dịch vụ dễ phát sinh tệ nạn mại dâm, trong đó Công an thành phố Hải Phòng xác định 2 địa bàn có nhiều tiềm ẩn về tệ nạn mại dâm là khu du lịch Đồ Sơn và Cát Bà. Đây là 2 địa bàn du lịch có nhiều khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở massage… tập trung đông khách du lịch đến tham quan, nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí.

Từ năm 2016 đến 30/6/2020, Đoàn kiểm tra liên ngành 178 thành phố và Đội kiểm tra liên ngành 178 các quận, huyện đã kiểm tra 5.888 lượt cơ sở kinh doanh dịch vụ, xử phạt 24 cơ sở vi phạm về lĩnh vực lao động, văn hóa. Các lực lượng chức năng Công an thành phố đã triệt phá 56 vụ mại dâm, bắt giữ 292 đối tượng; trong đó, đã xác lập 32 chuyên án triệt xóa các ổ nhóm hoạt động mại dâm; khởi tố 52 vụ, 58 bị can; xử phạt hành chính 220 đối tượng mua, bán dâm…

Hằng năm, UBND Thành phố đều ban hành các Kế hoạch triển khai, thực hiện Chương trình phòng, chống mại dâm và chỉ đạo Sở LĐTBXH chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành, địa phương, đơn vị liên quan xây dựng các Mô hình giảm hại trong phòng chống mại dâm nhằm bảo vệ, tôn trọng quyền con người, phòng chống HIV/AIDS tại cộng đồng, hỗ trợ người bán dâm tái hòa nhập cộng đồng.

Ông Lê Thanh Tùng, Chi Cục trưởng Chi Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội TP. Hải Phòng cho biết, trong 2 năm 2019 và 2020, Hải Phòng đã được ngân sách Trung ương hỗ trợ kinh phí để triển khai thí điểm Mô hình “Hỗ trợ tăng cường năng lực của nhóm tự lực giúp đỡ người bán dâm trong việc tiếp cận, truyền thông và hỗ trợ giảm hại, phòng, chống bạo lực giới” và Mô hình “Cung cấp dịch vụ hỗ trợ người bán dâm tại cộng đồng” tại quận Đồ Sơn và huyện Thủy Nguyên. Kết quả, đã thành lập được 2 Nhóm tự lực, hỗ trợ Nhóm thiết lập đường dây nóng, thực hiện tiếp cận được trên 600 lượt người lao động nữ làm việc tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ, tổ chức 32 buổi sinh hoạt nhóm, mỗi buổi 20 người tham gia. Tổ chức 08 buổi khám sức khỏe sinh sản cho trên 200 lượt lao động nữ làm việc tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ; 22 người được học nghề ngắn hạn; trợ giúp pháp lý cho 20 người. Tổ chức 2 buổi Hội thảo kết nối với các đơn vị cung cấp dịch vụ cho hoạt động của nhóm; 8 buổi truyền thông tại cộng đồng về giảm hại và phòng chống bạo lực trên cơ sở giới; 9 buổi tập huấn kỹ thuật triển khai thực hiện mô hình và nâng cao năng lực cho cán bộ tham gia Mô hình; phối hợp với các đơn vị cung cấp dịch vụ (Trung tâm Y tế quận Đồ Sơn, Công ty Luật, Trường Trung cấp nghề Thăng Long) nhằm cung cấp các dịch vụ hỗ trợ xã hội tại cộng đồng cho người bán dâm, người lao động nữ làm việc tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ.

Theo ông Lê Thanh Tùng, Chi Cục trưởng Chi Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội TP. Hải Phòng, để đạt được những kết quả trên cần có sự phối hợp, vào cuộc của các ngành, địa phương và các đơn vị cung cấp các dịch vụ trong việc tư vấn, truyền thông, y tế, pháp lý, đào tạo nghề, cho vay vốn, giúp người lao động có việc làm, thu nhập và phát triển kinh tế gia đình.

Đối với Nhóm tự lực, cần phát huy được vai trò, trách nhiệm, sự hỗ trợ nhiệt tình của mạng lưới cộng tác viên công tác xã hội trên địa bàn trong việc hỗ trợ công tác tiếp cận, tư vấn, truyền thông thay đổi hành vi cho người bán dâm.

Tuy nhiên, ông Lê Thanh Tùng cũng chỉ ra một số tồn tại hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong công tác này. Khi xây dựng các mô hình thí điểm hỗ trợ cho người bán dâm tại cộng đồng, nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị còn có mặc cảm, kỳ thị với người bán dâm khi họ tham gia tổ chức các hoạt động liên quan đến mô hình thí điểm.

Việc tiếp cận người bán dâm đặc biệt là nhóm người bán dâm là nhân viên làm việc tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ còn gặp nhiều khó khăn. Mặt khác đối với người bán dâm, tuy có nguyện vọng hoàn lương nhưng tư tưởng vẫn còn e dè, mặc cảm khi tiếp xúc với cán bộ phụ trách, triển khai nhiệm vụ ở địa phương.

Hầu hết người bán dâm là người tỉnh ngoài, không có nơi cư trú nhất định, thường xuyên di chuyển chỗ ở, do đó đã ảnh hưởng đến công tác kiểm tra, giám sát, hỗ trợ giảm hại.

Các thành viên trong Nhóm tự lực chưa được tập huấn, đào tạo nhiều về công tác xã hội, kiến thức về y tế, tâm lý để họ tiếp cận, thuyết phục chủ cơ sở kinh doanh dịch vụ hợp tác, hỗ trợ các thành viên của nhóm tự lực trong việc tiếp cận với người lao động làm việc tại cơ sở.

Bên cạnh đó, khung định mức kinh tế kỹ thuật thí điểm mô hình có định mức chưa phù hợp với tình hình thực tế như kinh phí hỗ trợ học nghề còn thấp (2 triệu đồng/người/khóa học) chưa đáp ứng được nhu cầu học nghề của người tham gia.

Công tác trợ giúp pháp lý vẫn còn một số hạn chế: Người bán dâm không thuộc đối tượng trợ giúp pháp lý miễn phí; kinh phí hỗ trợ (1 triệu) chỉ thực hiện sự tư vấn của luật sư, chưa đạt được kết quả giải quyết các thủ tục hành chính.

Các mô hình giảm hại trong phòng chống mại dâm bước đầu thí điểm đã đạt được một số kết quả, tuy nhiên để duy trì việc cung cấp dịch vụ hỗ trợ cho người bán dâm một cách thường xuyên, giúp họ thay đổi hành vi, thay đổi công việc hòa nhập với cộng đồng, hàng năm cần phải có nguồn kinh phí hỗ trợ để thực hiện. Bên cạnh đó, cần phối kết hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, đoàn thể và chính quyền địa phương và sự tham gia tích cực của các đơn vị cung cấp dịch vụ.