Thí điểm 26 trạm y tế xã có trang bị máy siêu âm, xét nghiệm, X-quang

Khó cả về nhân lực, vật lực

Tại Hội nghị Hội nghị Nâng cao chất lượng trạm y tế xã, phường hoạt động theo nguyên lý y học gia đình dựa trên mô hình 26 trạm y tế điểm các tỉnh phía Bắc vừa được Bộ Y tế tổ chức tại Hà Nội, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, hiện nay có rất nhiều bệnh nhân vượt tuyến lên Bệnh viện Trung ương điều trị không cần thiết vì bệnh hoàn toàn có thể điều trị ở tuyến dưới. Theo thống kê có đến 35% bệnh nhân đến khám chữa bệnh ở tuyến trung ương có thể điều trị được ở tuyến tỉnh, huyện và 20% có thể điều trị được ở tuyến huyện. Có 41% bệnh nhân đến khám chữa bệnh ở tuyến tỉnh có thể điều trị được ở tuyến huyện và 11% có thể điều trị được ở trạm y tế xã.

“Tôi vừa đi khảo sát tại Bệnh viện Chợ Rẫy mỗi ngày khám đến 5.000 bệnh nhân, quá tải trầm trọng như vậy khó mà đạt được tiêu chuẩn quốc tế. Bệnh viện Trung ương chỉ nên tập trung y tế kỹ thuật cao, còn các bệnh nhẹ khác thì nên điều trị ở tuyến dưới... Còn tại trạm y tế xã, có ngày chỉ có hai bệnh nhân đến khám,"- Bộ trưởng Bộ Y tế cho hay. 

Để triển khai đổi mới hoạt động của trạm y tế xã, Bộ Y tế đã khảo sát, lựa chọn 26 xã, phường, thị trấn thuộc 8 tỉnh, thành phố đại diện cho các vùng để triển khai mô hình điểm. Qua khảo sát, Bộ Y tế cho biết, hiện nay chỉ có 3 tỉnh, thành phố là Hà Nội, TP HCM, Yên Bái có đầy đủ bác sĩ tại các trạm y tế. Hiện còn 8/26 trạm y tế chưa có bác sĩ làm việc tại trạm tế; 9/26 chưa có y sĩ y học cổ truyền, 7/26 chưa có dược sĩ; cơ cấu chưa phù hợp, có vị trí thừa, có vị trí thiếu. Theo thống kê của Cục Quản lý Khám chữa bệnh, hiện nay các trạm y tế mới thực hiện được 76 dịch vụ theo danh mục kỹ thuật; 241 loại thuốc.

Ông Trần Văn Đoan, Trưởng trạm y tế xã Quang Kim, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai cho biết, hiện nay nguồn nhân lực ở trạm y tế xã còn thiếu rất nhiều, chỉ có 5 cán bộ, y tế và 15 nhân viên y tế thôn bản trong 18 thôn bản. Bên cạnh đó, trạm y tế xã hiện còn thiếu nguồn lực cán bộ y học cổ truyền. “Khó khăn về nguồn nhân lực, đào tạo kiến thức chuyên môn cho cán bộ trạm y tế xã khiến y tế cơ sở chưa đáp ứng được nhu cầu khám chữa bệnh cho người dân”- ông Trần Văn Đoan nói.

Bên cạnh đó, một rào cản nữa ảnh hưởng đến quyền lợi của người có thẻ bảo hiểm y tế và cũng là nguyên nhân dẫn đến bệnh nhân vượt tuyến là danh mục thuốc bảo hiểm y tế ở các trạm y tế rất ít, thiếu nhiều loại thuốc. Hơn nữa, một số trạm y tế không có bác sỹ nên hạn chế việc chỉ định sử dụng các loại thuốc.

Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho y tế cơ sở để khắc phục tình trạng quá tải ở các bệnh viện tuyến trên 

Luân chuyển bác sĩ về tuyến dưới

Cả nước hiện có hơn 12.000 trạm y tế. Hiện nay, trạm y tế xã chỉ thực hiện được 50-70% các dịch vụ kỹ thuật. Nhiều trạm chỉ được cung ứng 40% số thuốc thuộc gói dịch vụ y tế cơ bản. Chất lượng nguồn nhân lực vừa yếu vừa thiếu. Số lượng bác sỹ được đào tạo chính quy thấp. 

Hầu hết trạm y tế thiếu trang thiết bị y tế, kể cả thiết bị tối thiểu như dụng cụ khám bệnh, máy đo huyết áp, máy khí dung, xét nghiệm đường huyết máu mao mạch... Có trạm được trang bị máy siêu âm xách tay, máy điện tim nhưng rất hạn chế sử dụng.

Trước thực trạng trên, hiện Bộ Y tế đã cử các bác sỹ của bệnh viện tuyến Trung ương, tuyến cuối về giúp trạm y tế, huyện điểm để khám chữa bệnh, đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, cầm tay chỉ việc cho cán bộ y tế tại 26 trạm y tế của 8 tỉnh phía Bắc. 

Ông Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết, nhằm tăng cường đào tạo nhân lực cho tuyến y tế cơ sở, Bộ Y tế sẽ thực hiện luân chuyển cán bộ. Theo đó, bác sĩ bệnh viện tuyến Trung ương về giúp năng lực chuyên môn cho bệnh viện tuyến tỉnh, bệnh viện tuyến tỉnh giúp cho tuyến huyện, tuyến huyện giúp cho trạm y tế xã. Với các trạm y tế chưa có bác sĩ thì sẽ cử bác sĩ luân phiên về làm việc khoảng 2-3 ngày/tuần/trạm; điều chuyển đi và đến một số y sĩ, điều dưỡng, dược sĩ trung học theo yêu cầu của các trạm... Tăng cường đào tạo nâng cao trình độ cho viên chức tại trạm...

Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nhấn mạnh, hai việc cần làm ngay với trạm y tế xã là lập và quản lý hồ sơ sức khỏe cá nhân và theo dõi, quản lý, cấp thuốc điều trị bệnh không lây nhiễm, mạn tính, chăm sóc giảm nhẹ ung thư.

Để khắc phục những tồn tại nêu trên, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, 26 trạm y tế điểm sẽ được trang bị đồng bộ từ giường tủ, tủ quầy thuốc, biển tên phòng, tên trạm y tế, đến bố trí trang bị máy siêu âm, xét nghiệm, X-quang...

Bộ Y tế cũng đề nghị Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, Bảo hiểm Xã hội các tỉnh thành phố tính toán, giao thí điểm định suất cho số thẻ đăng ký khám chữa bệnh ban đầu tại các trạm y tế xã thí điểm; đảm bảo đủ thuốc theo phân tuyến, thuốc đã quy định trong gói dịch vụ y tế cơ bản...