Thanh Hoá: Tháo gỡ khó khăn trong công tác cai nghiện bắt buộc

Thanh Hoá có 7.468 người nghiện ma tuý

     Trong những năm qua, Thanh Hoá đã triển khai thực hiện Nghị định số 221/2013/NĐ-CP đã đạt được nhiều kết quả nổi bật trong công tác cai nghiện ma tuý, đặc biệt là trong công tác thực hiện biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Bên cạnh đó vẫn đang còn những khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ…

     Theo số liệu thống kê, trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá có 7.468 người nghiện ma tuý có hồ sơ, trong đó có 6.732 người nghiện đang sống ngoài cộng đồng, 576 người đang cai nghiện tại cơ sở cai nghiện của tỉnh, 160 người nghiện đang bị giam giữ tại Trại tạm giam Công an tỉnh. Thành phần người nghiện ma tuý đang sống ngoài xã hội bao gồm học sinh, sinh viên, cán bộ công chức, công nhân, nông dân, và số lao động tự do nghiện may tuý chiếm đa số đến 67,75% với 4.561 người… Lứa tuổi nghiện ma tuý từ 16 đến 18 tuổi có 225 người, chiếm 3,34%, từ 18-30 tuổi có 2.705 người, chiếm 40,18%, trên 30 tuổi chiếm 56,48% với 3.802 người nghiện. Người nghiện ma tuý đã có ở cả 27/27 huyện thị, thành phố và ở 561 xã, phường, thị trấn.

Giám đốc Cơ sở cai nghiện ma túy số 1 Thanh Hoá, ông Lê Chí Cường cho biết: "Theo khảo sát, hiện nay số người nghiện ma tuý tổng hợp dang đá trên địa bàn toàn tỉnh khoảng 1.017 người, chiếm 15,1% tổng số người nghiện ma tuý toàn tỉnh. Hiện nay, người nghiện sử dụng ma tuý tổng hợp, nhất là dạng "đá" đang có xu hướng gia tăng trong giới trẻ, một số bộ phận thanh thiếu niên cho rằng sử dụng ma tuý tổng hợp không gây nghiện và không bị lệ thuộc nên thường xuyên lợi dụng việc tổ chức sinh nhật, liên hoan để thuê nhà nghỉ, khách sạn, quán karaoke để tổ chức sử dụng ma tuý, còn phần lớn để có tiền sử dụng ma tuý thường có hành vi v I phạm pháp luật như: trộm cắp, lừa đảo, cướp giật, đòi nợ thuê, thậm chí cả giết người… tình trạng các đối tượng nghiện tham gia vào các băng nhóm tội phạm có thời điểm diễn ra phức tạp" – ông Cường thông tin.

     Sau 6 năm tổ chức thực hiện Nghị định số 221/NĐ-CP của chính phủ quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đã đạt được nhiều quả nổi bật, góp phần đảm bảo trật tự, an toàn xã hội tại địa phương. Tuy nhiên, công tác này vẫn đang còn nhiều khó khăn, vướng mắc và vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ đặt ra, nhiều đối tượng thuộc diện bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, song không thực hiện được.

Những khó khăn, vướng mắc trong công tác cai nghiện bắt buộc

     Hiện nay, Thanh Hoá tổ chức thực hiện các biện pháp liên quan đến công tác áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đnag còn chưa đồng bộ. Công tác cai nghiện phục hồi chưa được các cấp uỷ, chính quyền một số địa phương chưa thực sự quan tâm. Đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác lập, thẩm định, thẩm tra hồ sơ áp dụng biện pháp hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đều quá tải do chưa được tập huấn chuyên sâu và còn kiêm nhiệm nên khi tác nghiệp còn nhiều thiếu sót.

     Theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, đối tượng bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là những người đã bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn mà vẫn còn nghiện hoặc không có nơi cư trú ổn định. Nghị định số 111/2013/NĐ-CP quy định "Người nghiện bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính bị giáo dục tại xã, phường, thị trấn phải đăng ký cai nghiện tại gia đình và cộng đồng", song việc thực hiện biện pháp này thời gian qua còn khó khăn xuất phát từ một số quy định pháp luật thiếu tính khả thi cũng như nguồn lực tại cộng đồng còn hạn chế.

     Nhiều trường hợp đang tham gia điều trị methadone nhưng họ vẫn sử dụng nhiều loại ma túy khác như: ATS, cần sa, cỏ mỹ, … và không thể xử lý được do các chế tài để xử lý đối tượng nêu trên chưa thống nhất. Việc xác định tình trạng nghiện ma túy gặp nhiều khó khăn do có sự không tương thích giữa quy định tại Luật Xử lý vi phạm hành chính và các đòi hỏi về chuyên môn, kỹ thuật trong việc xác định tình trạng nghiện. 

     Bà Bùi Thị Huyền, Phó Chánh án, Tòa án nhân dân TP Thanh Hóa cho biết: Việc lập thủ tục hồ sơ xem xét áp dụng xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc thời gian đầu còn gặp nhiều lúng túng trong việc triển khai thực hiện ở các đơn vị xã, phường. Các văn bản quy định, hướng dẫn thi hành luật xử lý vi phạm hành chính, nhất là đưa các đối tượng nghiện ma túy đi cai nghiện bắt buộc về trình tự, thủ tục hồ sơ, biểu mẫu chưa có hướng dẫn cụ thể và thống nhất chung dẫn đến phương pháp lập hồ sơ của từng phường, xã khác nhau nên khi chuyển hồ sơ đến tòa án rất khó khăn cho việc xem xét tính hợp pháp của hồ sơ áp dụng xử lý hành chính tại tòa án, dẫn đến một số hồ sơ tòa án phải trả do chưa đủ điều kiện. Quá trình xem xét, giải quyết tại tòa án đối với những đối tượng đưa đi cai nghiện bắt buộc đối với những đối tượng có nơi cư trú ổn định gặp nhiều khó khăn trong công tác tống đạt, giao nhận các văn bản tố tụng của tòa án cho các đối tượng nghiện ma túy do các đối tượng này thường vắng mặt tại gia đình. Các gia đình hoặc chính quyền địa phương cũng không quản lý được các đối tượng này…dẫn đến kéo dài thời gian giải quyết của tòa án…".

     Trong khi đó, bà Lê Thị Sáu, Chánh án tòa án nhân dân huyện Hoằng Hóa thông tin thêm: "Vấn đề thiết lập hồ sơ chưa chặt chẽ và khi tiếp nhận hồ sơ tòa án phải đến địa phương để truy tìm đối tượng để có cơ sở xem xét. Chính quyền địa phương và gia đình không quan tâm đến việc này nên gây khó khăn cho công tác của tòa án. Các đối tượng khi nắm được thì bỏ trốn, không có mặt tại phiên họp, thậm chí không chấp hành Quyết định nên nhiều đối tượng vẫn chưa đưa đi cai nghiện bắt buộc được. Sau khi cai nghiện, các đối tượng trở về địa phương cần có chính sách quan tâm, tạo điều kiện về việc làm để cho đối tượng tránh tình trạng tái nghiện lại…".

     Cũng tại Hội nghị, nhiều ý kiến cũng được các đại biểu quan tâm thảo luận, tập trung liên quan đến công tác đưa người đi cai nghiện, công tác quản lý, tuyên truyền… Theo kế hoạch, trong thời gian tới, Thanh Hoá tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền để các ban, ngành, đoàn thể và nhân dân nhận thức một cách đầy đủ tầm quan trọng, ý nghĩa, tác dụng của biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Cấp ủy, chính quyền và đoàn thể ở địa phương phải thường xuyên quan tâm, chỉ đạo thực hiện công tác áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, coi đây là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và trách nhiệm của toàn dân. Tăng cường công tác cai nghiện bắt buộc là nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả công tác cai nghiện phục hồi chứ không phải nhằm đưa được nhiều người đi cai nghiện bắt buộc, do đó đề nghị các địa phương đẩy mạnh thực hiện Đề án "Đổi mới công tác cai nghiện ma túy ở Việt Nam đến năm 2020", đồng thời căn cứ tình hình thực tiễn của địa phương tăng cường các cơ chế khuyến khích, hỗ trợ người nghiện ma túy đi cai nghiện ma túy tự nguyện, hướng đến một xã hội không còn người nghiện ma tuý, đảm bảo trật tự an toàn xã hội.