Tây Nguyên: Những già làng uy tín của buôn làng

Cùng với bộ đội, công an, nhiều năm qua già làng Già Y Yơh Kbuôr ở xã Ea Tu, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk luôn vận động bà con chấp hành tốt chủ trương, đường lối của đảng, chính sách pháp luật của nhà nước và các quy định của địa phương nhằm gắn kết buôn làng phát triển kinh kế, bảo vệ an ninh buôn làng.

Xã Ea Tu có 12 thôn, buôn, hơn 3.400 hộ, 16.000 nhân khẩu, trong đó có 6 buôn đồng bào dân tộc tại chỗ chiếm 50% dân số. Trước đây, xã Ea Tu là một trong những điểm nóng về tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội do bị kẻ xấu lợi dụng, lôi kéo, kích động. Nhưng nay, Đảng bộ xã Ea Tu luôn giữ vững danh hiệu đảng bộ trong sạch vững mạnh, tình hình an ninh chính trị ổn định. Để đạt được kết quả như vậy nhờ có sự đóng góp không nhỏ của lực lượng già làng, người có uy tín.

Ông Y Trí  động viên con cháu sống chang hòa        

Già Y Yơh Kbuôr ở buôn K’mrơng Prong A, xã Ea Tu đã ở tuổi 77 và có 35 năm làm công tác Mặt trận, trưởng Hội đồng già làng và người có uy tín của buôn, ông hiểu rõ đời sống của đồng bào, là người tâm huyết với công việc, ông cùng với chính quyền địa phương đi tuyên truyền, vận động bà con với tinh thần 3 không: không tin, không nghe, không đi theo bọn phản động. Cùng chung tay giữ gìn an ninh trật tự, chăm chỉ sản xuất phát triển kinh tế. Già Y Yơh chia sẻ: Cuộc sống khó tránh khỏi những mẫu thuẫn, một gia đình là tế bào của xã hội, nếu mâu thuẫn xảy ra sẽ mất tình đoàn kết. Ở buôn K’mrơng Prong A trước đây, vợ chồng chị H’Buăn có 4 người con chăm ngoan học giỏi, hiếu thảo nhưng người chồng suốt ngày say rượu gây gổ đánh đập vợ. Người thân hai bên khuyên nhủ không được phải nhờ đến Hội đồng già làng đứng ra xử lý. “Tôi mời cả hai vợ chồng đến phân tích đúng sai, động viên, khuyên giải, yêu cầu ông chồng viết cam kết, già phải đứng ra bảo lãnh. Những khúc mắc bấy lâu được giải tỏa, vợ chồng chị H’Buăn hòa thuận trở lại, đoàn tụ với nhau, hạnh phúc, cùng nhau làm lụng lo cuộc sống hàng ngày và nuôi con ăn học, từ đó đến nay không còn tiếng ồn ào cãi vã gì nữa”. Bằng tâm huyết, việc làm thiết thực và cách giải quyết thấu tình đạt lý nên mỗi khi bà con có chuyện, họ lại tìm đến ông để bộc bạch tâm sự để ông tư vấn chia sẻ và muốn nghe những lời khuyên giải.

Để làm gương cho mọi người noi theo, già luôn tiên phong đi đầu trong các phong trào, các cuộc vận động; nghiên cứu, tìm tòi học tập, nắm bắt các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước; giáo dục con cháu trong gia đình học hỏi nâng cao nhận thức, thực hiện quy ước khu dân cư và luật tục phù hợp với pháp luật, chống các tệ nạn xã hội, xóa bỏ các tập tục lạc hậu.

Năm 2009, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc tặng Bằng khen “Đã có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua “Tuổi cao – Gương sáng” góp phần phát triển kinh tế-văn hóa, giữ vững ổn định chính trị-xã hội ở địa phương”. Già Y Yơh cũng nhận được nhiều bằng khen, giấy khen của các ngành, các cấp từ xã, huyện, tỉnh đến trung ương về thành tích xuất sắc giữ bình yên cho buôn làng với vai trò là người có uy tín.

Hỏi người uy tín của buôn Adrơng Ea Brơ, xã Cư Pơng, huyện Krông Púk, Đắk Lắk là ông Y Trí Mlô, từ người già, trẻ nhỏ ai cũng vui vẻ chỉ đường đến nhà bởi ông chính là “chuyên gia hòa giải” có tiếng trong buôn. Đã qua 70 mùa rẫy, già vẫn giữ được thân hình rắn chắc, đôi mắt sáng quắc cùng làn da nâu bóng láng, giọng nói sang sảng vang vọng khắp ngôi nhà dài Êđê truyền thống. Hơn 26 năm giữ quyền thực thi luật tục, già Y Trí không nhớ nổi mình đã hòa giải bao nhiêu vụ kiện lớn, nhỏ, chỉ biết thời “mới vào nghề” mái tóc còn đen bóng nay đã ngả màu bạc trắng.

Giấy khen bằng khen Già Y Yơh Kbuôr đã nhận

Lần hòa giải đầu tiên vào năm 1980, lúc ấy trong buôn có 2 chị em nhà Amí Băy chẳng rõ lý do gì suốt ngày cãi vã nói xấu nhau đủ điều. Gia đình, họ hàng khuyên can hết lời họ vẫn quyết không nhìn mặt nhau. Hết cách, mẹ Băy sang nhờ Y Trí. Lắng nghe tâm sự của 2 nàng, ông mới vỡ lẽ. Cô em suốt ngày chê bai hai vợ chồng chị “siêng ăn nhác làm”. Người chị lại trách em “trẻ con lắm chuyện” dẫn đến bất hòa. Ông tận tình phân tích đúng sai cuối cùng 2 chị em chịu làm lành cùng cam kết ai gây hiềm khích sẽ bị phạt 1 con heo 50kg.

Kể từ đó, bất kể chuyện lớn nhỏ trong buôn, từ trộm gà mất lợn, tranh chấp đất đai, vợ chồng cãi nhau, con cái vô lễ với cha mẹ,… người dân đều mách ông. Đôi khi họ tìm đến ông chỉ để tâm sự, hoặc nghe một lời khuyên chân tình. Có những chuyện phân xử 1 lần là xong, nhưng lắm vụ lắt léo gay go xử 5-7 lần không được phải nhờ tòa án huyện giải quyết.

Lớp bồi dưỡng kiến thức của Ban dân tộc tỉnh

Ông Y Rinh Adrơng, Trưởng Ban dân tộc tỉnh Đăk Lăk cho biết: Năm 2017, tỉnh Đăk Lăk gần 1.100 người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Thời gian qua, đội ngũ người có uy tín đã trở thành cầu nối đưa những chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đến với bà con, giúp lực lượng công an tuyên truyền, vận động bà con nâng cao ý thức cảnh giác trước âm mưu, hoạt động chia rẽ đoàn kết dân tộc của các thế lực thù địch, phản động. Đồng thời chia sẻ nhiều mô hình, cách làm kinh tế hiệu quả góp phần phát triển kinh tế, giảm nghèo, nâng cao đời sống đồng bào dân tộc thiểu số.