Rủi ro tỷ giá USD/VND đến hồi khắc nghiệt

Theo Quyết định số 1595/QĐ-NHNN do NHNN ban hành ngày 11/8/2015 quy định về tỷ giá giao ngay giữa đồng Việt Nam với các ngoại tệ của các tổ chức tín dụng được phép, biên độ tỷ giá giữa VND và USD được điều chỉnh tăng từ +/-1% lên +/-2%. Theo đó, với tỷ giá bình quân liên ngân hàng hiện ở mức 21.673 VND/USD, các ngân hàng được phép điều chỉnh tỷ giá giữa VND và USD lên mức tối đa (trần) là 22.106 VND/USD, và tỷ giá sàn là 21.240 VND/USD.

Động thái này được đưa ra sau khi sáng 11/8, Ngân hàng trung ương Trung Quốc thông báo phá giá đồng nhân dân tệ, khiến nhân dân tệ mất giá 1,82%. Một đô la Mỹ đổi được tới 6,2298 nhân dân tệ, mức cao nhất kể từ ngày 25/4/2013.

Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng: Nới biên độ tỷ giá USD/VND: Tạo sự chủ động, linh hoạt cho tỷ giá

- Thưa bà, bà có thể cho biết tại sao NHNN lại có động thái điều chỉnh biên độ tỷ giá từ +/-1% lên +/-2% từ ngày 12/8?

NHNN điều chỉnh tăng biên độ tỷ giá là để tạo sự chủ động, linh hoạt cho tỷ giá trước các tác động bất lợi trên thị trường quốc tế. Từ đầu năm đến nay, trên thị trường quốc tế có nhiều diễn biến nằm ngoài dự báo của các tổ chức quốc tế và trong nước, chẳng hạn như giá dầu giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây, sự cộng hưởng của việc Fed dự kiến tăng lãi suất, sự suy thoái của kinh tế Châu Âu và cuộc khủng hoảng kinh tế Hy Lạp đã làm cho đồng USD tăng giá cao hơn nhiều so với dự kiến của Fed.

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng

Ngay từ đầu năm, NHNN cũng đã dự báo sẽ có những diễn biến bất thường ảnh hưởng bất lợi đến tỷ giá, xuất khẩu của nước ta nên NHNN đã chủ động điều chỉnh giảm giá đồng Việt Nam 2%.

Do vậy, thị trường ngoại hối và tỷ giá về cơ bản là ổn định trong hơn 7 tháng qua. Tuy nhiên việc CNY được điều chỉnh giảm 1,9% trong ngày 11/8/2015, là mức giảm giá mạnh nhất trong vòng 2 thập kỷ qua, là một cú sốc mới từ bên ngoài, kéo theo một loạt đồng tiền châu Á chủ chốt khác cũng như chỉ số giá trên thị trường hàng hóa quốc tế sụt giảm. Trung Quốc và các nước châu Á lại là nhóm đối tác chiếm tỷ trọng thương mại lớn của Việt Nam, hơn nữa ta lại đang có nhập siêu lớn từ Trung Quốc thì việc giảm giá đồng tiền của các nước này sẽ có tác động bất lợi tới tỷ giá và xuất nhập khẩu của chúng ta. Do vậy, NHNN quyết định nới rộng biên độ tỷ giá từ +/-1%  lên +/-2% để tạo sự chủ động, linh hoạt cho tỷ giá, cho hoạt động xuất nhập khẩu trước các tác động bất lợi trên thị trường.

- Bà có thể nói rõ hơn tại sao lại điều chỉnh tăng biên độ tỷ giá mà lại không phá giá?

Như tôi đã đề cập, việc điều chỉnh tăng biên độ tỷ giá thêm +/-1% sẽ tạo sự linh hoạt cho thị trường. Bởi vậy, việc nới rộng biên độ tỷ giá là động thái phù hợp, giúp tỷ giá linh hoạt hơn duy trì ổn định kinh tế vĩ mô và đối phó tốt hơn với rủi ro và bất ổn của thị trường quốc tế.

- Trong thời gian tới, NHNN sẽ thực hiện các giải pháp gì để ổn định tỷ giá và thị trường ngoại hối?

Trong thời gian tới, NHNN sẽ thực hiện đồng bộ các biện pháp và công cụ chính sách để tiếp tục ổn định tỷ giá và thị trường ngoại tệ trong biên độ quy định, theo dõi sát diễn biến thị trường trong nước và quốc tế, các dự báo kinh tế vĩ mô, tiền tệ để điều hành chính sách một cách phù hợp.

Tiến sĩ Cấn Văn Lực – Chuyên gia kinh tế, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

- Ông đánh giá thế nào về động thái nới biên độ tỷ giá của NHNN?

Đây là một động thái thể hiện phản ứng nhanh và tương đối phù hợp về mặt thời điểm bởi vì ta vừa thấy Trung Quốc đã và đang điều chỉnh tỷ giá hạ giá đồng NDT rất mạnh trong hôm qua và hôm nay. Nếu như chúng ta không có động thái liên quan đến tỷ giá của chúng ta thì rõ ràng khả năng cạnh tranh về xuất khẩu của VN sẽ rất là thiệt, đặc biệt trong bối cảnh quan hệ thương mại rất lớn giữa chúng ta và Trung Quốc. Tổng lượng kim ngạch thương mại giữa chúng ta và Trung Quốc chiếm khoảng 15% tổng lượng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam.

Thứ hai, điều này cho thấy sự linh hoạt hơn trong điều hành của NHNN trong chính sách tỷ giá, vì với việc nới rộng biên độ giao dịch tỷ giá từ 1% lên 2% cho thấy vẫn giữ được cam kết của NHNN đầu năm là điều chỉnh tỷ giá năm nay không quá 2% nhưng vẫn linh hoạt hơn, biên độ giao dịch được nới rộng hơn thì đồng Việt Nam có thể điều chỉnh lên hoặc xuống, tức là giao dịch trên thị trường lên hoặc là xuống trong biên độ 2% đó.

- Động thái nới biên độ khác gì điều chỉnh tỷ giá liên ngân hàng?

Hai điều này khác nhau. Tôi xin phân tích: Ví dụ chúng ta điều chỉnh tỷ giá 1%, như vậy, thị trường chỉ hiểu nhầm là tỷ giá chỉ có đi lên, còn việc chúng ta nới biên độ giao dịch từ 1% lên 2% thì người ta sẽ hiểu tiền đồng VN có lên giá hoặc là xuống giá trong biên độ 2% đó. Công cụ này cũng đã được các nước sử dụng trong thời gian vừa qua, kể cả Trung Quốc.

TS. Cấn Văn Lực, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

- Từ nay đến cuối năm, liệu biên độ này có được điều chỉnh không, theo ông?

Chính sách điều chỉnh tỷ giá khá hiệu quả trong thời gian qua và cũng đang linh hoạt hơn. Việt Nam đang hội nhập sâu rộng, có quan hệ thương mại, đầu tư với rất nhiều nước khác nhau, đặc biệt là năm nay, Trung Quốc có động thái rất mạnh về chính sách lãi suất và tỷ giá. Trung Quốc là một đối tác lớn, quan trọng của VN chúng ta, cho nên, tôi thấy áp lực về tỷ giá đối với NHNN từ nay đến cuối năm sẽ nặng nề và căng thẳng hơn so với các năm trước. Chính vì vậy, NHNN cần có 3 động thái quan trọng:

Một là: Tiếp tục theo sát thị trường, đặc biệt những thị trường có quan hệ thương mại lớn với VN chúng ta, nhất là Trung Quốc, vì Trung Quốc có nhiều chính sách khá bất ngờ trong thời gian vừa qua.

Hai là: Tiếp tục chính sách điều hành tỷ giá linh hoạt. Câu chuyện liên quan đến biên độ giao dịch cũng là một cách thức để chúng ta xử lý vấn đề

- Trung Quốc phá giá đồng tiền hơn 3%, có nghĩa hàng hóa nhập vào VN rẻ hơn trong bối cảnh VN nhập siêu từ Trung Quốc. Có ý kiến cho rằng áp lực cạnh tranh đối với VN rất lớn. Có cách nào giải quyết vấn đề này, thưa ông?

Với động thái điều chỉnh biên độ tỷ giá của NHNN trong thời gian vừa qua, tác động liên quan đến quan hệ thương mại song phương VN và Trung Quốc sẽ không bị ảnh hưởng nhiều lắm, trước hết, vì họ điều chỉnh, ta cũng điều chỉnh. Thứ hai là liên quan đến cơ cấu kinh tế của cả hai nước, tức là đôi khi chúng ta cũng có động thái điều chỉnh chính sách, nhưng quan hệ thương mại của cả hai nước vẫn cứ xảy ra vì lí do tôi vẫn phải nhập hàng của ông hay tôi vẫn phải xuất khẩu sang ông, đặc biệt là thương mại trong quan hệ tại khu vực biên giới của cả hai nước.

Trong một vài ngày gần đây, các nước trong khu vực cũng đã và đang điều chỉnh tỷ giá chứ không riêng gì Việt Nam chúng ta. Việc chúng ta làm như vậy cũng tạo sự cạnh tranh xuất khẩu hàng hóa của chúng ta không những với Trung Quốc mà cả các nước trong khu vực, như vậy chúng ta có thể cân bằng hơn thị trường xuất khẩu của VN. Về lâu về dài, quan điểm của chúng tôi là chúng ta cần phải tái cấu trúc để chúng ta bớt lệ thuộc thương mại quá nhiều với Trung Quốc.

Ông Phạm Thanh Hà, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam Vietcombank

- Diễn biến tỷ giá tại VCB ngay sau khi SBV quyết định điều chỉnh biên độ? Ngay sau quyết định này, VCB cũng như các NHTM khác đã điều chỉnh tỷ giá tăng mạnh. Đâu là nguyên nhân?

Sau khi NHNN điều chỉnh biên độ tỷ giá USDVNĐ từ ±1% lên ±2%, thị trường liên ngân hàng biến động tương đối mạnh. Do đó, các NHTM cũng thực hiện điều chỉnh tỷ giá niêm yết theo thị trường để kịp thời cân đối nhu cầu cho các khách hàng. Việc điều chỉnh lần này của NHNN là một quyết định đúng đắn, kịp thời, nằm trong kỳ vọng của thị trường.

 Ông Phạm Thanh Hà, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam Vietcombank

Để phù hợp với diễn biến thị trường và đáp ứng nhu cầu khách hàng, VCB đã điều chỉnh tỷ giá niêm yết USD/VND tăng ~1% so với tỷ giá ngày hôm qua, qua 4 lần điều chỉnh, hiện nay tỷ giá niêm yết USD/VND mua vào- bán ra của VCB ở mức 21990 – 22060, xoay quanh mức giá bình quân liên ngân hàng. (Cụ thể 4 lần điều chỉnh: 21960-040; 21990-090; 22000-070; 22000-060). 

- Về lâu dài, những tác động lên hoạt động ngoại hối như thế nào? Các Ngân hàng thương mại trông chờ gì từ chính sách tỷ giá của NHNN trong năm nay?

Quyết định điều chỉnh lần này của NHNN tạo thêm sự chủ động, linh hoạt cho tỷ giá USDVNĐ trước các biến động bất lợi trên thị trường quốc tế. Cụ thể: 

-        Cán cân thương mại: Trung quốc là nước có tỷ trọng thương mại lớn nhất của VN. Hiện nay thâm hụt cán cân thương mại của TQ đối với VN là rất lớn (- ~17 tỷ USD). Do đó, việc điều chỉnh này của NHNN có tác động tích cực đến xuất khẩu, hạn chế việc gia tăng thâm hụt cán cân thương mại với TQ cũng như cán cân thương mại chung. 

-        Nguồn vốn: cung ngoại tệ từ nay đến cuối năm có khả năng tăng trưởng tốt do: Một là việc điều chỉnh có tác động tích cực đến xuất khẩu, Hai là việc nới room cho nhà đầu tư nước ngoài đối với thị trường chứng khoán VN. 

Các NHTM mong muốn NHNN tiếp tục nhất quán trong chính sách điều hành và can thiệp, hỗ trợ thị trường một cách kịp thời như đã và đang thực hiện trong thời gian qua. 

- Áp lực với tỷ giá từ nay tới cuối năm ra sao?

Thời điểm cuối năm là thời điểm cả cung và cầu ngoại tệ đều tăng mạnh. Cung từ các kênh xuất khẩu, kiều hối, vốn đầu tư. Cầu ngoại tệ cho nhập khẩu, thanh toán của các doanh nghiệp. Như đã nêu trên, cung ngoại tệ có khả năng tăng do điều chỉnh của NHNN có tác động tích cực đến xuất khẩu.  

Với định hướng tỷ giá mục tiêu 2% và biên độ tỷ giá được nới rộng như hiện tại, thị trường ngoại hối nhiều khả năng sẽ hoạt động ổn định và hiệu quả. Thực tế, VCB vẫn mua ròng từ đầu năm đến nay, đáp ứng nhu cầu ngoại tệ của khách hàng. Do vậy, áp lực tỷ giá trong vòng 4 tháng từ nay tới cuối năm cũng sẽ như diễn biến các năm và có thể không đáng lo ngại sau việc điều chỉnh của NHNN.

4. Ông Trương Văn Phước – Phó Chủ Tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia

- Trung Quốc điều chỉnh tỷ giá 1,9% ngày hôm qua và điều chỉnh giảm thêm 1,6% sáng 12/8, Động thái này ảnh hưởng thế nào đến xuất nhập khẩu của VN?

Trong khoảng 6 tháng gần đay chúng ta đều biết với những dự báo là ngân hàng dự trữ liên bang Mỹ FED có thể tính toán để nâng lãi suất đồng đô la Mỹ dựa trên hai giả định quan trọng. Thứ nhất Mỹ đạt đến một trạng thái tối ưu về lao động. Thứ hai là lạm phát của Mỹ dần đi vào ổn định khoảng 2%. Với những nhân tố như thế, Mỹ cho rằng với các chính sách nới lỏng định lượng đã áp dụng trong mấy năm qua nay cũng cần thiết phải có mức lãi suất cao hơn.

Ông Trương Văn Phước, Phó Chủ Tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia

Chúng ta đang xem xét bối cảnh tỷ giá hối đoái của các đông tiền trên thế giới trong bối cảnh FED có thể tăng lãi suất như vậy, nhiều đồng tiên trên thế giới đều tăng nhưng riêng đồng NDT lại khác. Từ tháng 7/2005 đến nay đồng NDT không mất giá mà nó tăng giá, trong khi đó đồng NDT là đồng tiền của một quốc gia láng giềng hùng mạnh cho nên chúng ta không đặt ra câu chuyện phải điều chỉnh tỷ giá quá lớn với đồng đô la Mỹ. Tuy nhiên khi mà đồng NDT mất giá như diễn biến hai ngày gần đây là 3,5 % rồi, việc chúng ta cần xem lại một cách rất là kỹ lưỡng xác lập một tỷ giá như thế nào để cho tình trạng nhập siêu của chúng ta không lớn hơn nữa.

Vậy nên tôi cho rằng việc nới lỏng biên độ giao dịch tỷ giá hối đoái mà NHNN áp dụng sớm nay là bước đi phù hợp. Tuy rằng chúng ta vẫn giữ tỷ giá bình quân liên ngân hàng là không thay đổi, việc nới biên độ đó là cách làm linh hoạt trong bối cảnh chúng ta còn nhập siêu với TQ và đồng NDT phá giá lớn như thế.