Quảng Ninh: Gói thầu trăm tỷ bị “làm xiếc”?

Đưa nhà thầu… vào bẫy?
Tham gia đấu thầu Gói thầu Nâng cấp, mở rộng Bệnh viện Đa khoa huyện Đông Triều (giai đoạn II) có 4 nhà thầu: CTCP Đầu tư Phát triển Nhà Hà Nội (Handico 36), CTCP Đầu tư Xây dựng Uông Bí, CTCP Đầu tư Phát triển công nghệ Xây dựng A-D, Liên danh CTCP Xây dựng Quảng Ninh – CTCP Xây dựng Số 2 – Công ty TNHH Quang Tuấn. Đây là gói thầu được mở theo hình thức: 1 giai đoạn 2 túi hồ sơ. Túi hồ sơ kỹ thuật sẽ được mở trước, nếu vượt qua vòng này mới đến mở túi hồ sơ tài chính.
Theo thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu ngày 7/6/2016, duy nhất chỉ có Liên danh CTCP Xây dựng Quảng Ninh – CTCP Xây dựng Số 2 – Công ty TNHH Quang Tuấn đáp ứng năng lực và kinh nghiệm (hồ sơ kỹ thuật). Ba nhà thầu còn lại cùng bị loại bởi lý do: không đạt về nhân sự chủ chốt;  máy móc, thiết bị chủ yếu; năng lực tài chính. Duy nhất được vào giai đoạn 2, Liên danh trên bỏ giá trúng thầu gần 107 tỷ đồng, xấp xỉ giá gói thầu (không tiết kiệm được chi phí qua đấu thầu).
Sau khi nhận được thông báo trên, nhiều nhà thầu đã phản ứng với cách lựa chọn nhà thầu của Ban QLDA đầu tư các công trình y tế Quảng Ninh. Thông báo kết quả lựa chọn ngày 7/6 nhưng Ban này đã yêu cầu đơn vị trúng thầu đến đàm phán trước ngày 11/6/2016, để ký hợp đồng. Trong khi đó nhiều đơn vị đến ngày 13/6 mới nhận được thông báo (do Ban QLDA gửi muộn) nên khi nộp hồ sơ làm rõ và có các văn bản kiến nghị thì đều sau thời gian ký hợp đồng lựa chọn nhà thầu.
Việc vội vàng ký hợp đồng với nhà thầu trúng thầu khi chưa có kết quả giải quyết của UBND tỉnh Quảng Ninh cũng như sự “muộn màng” trong việc gửi văn bản thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu của Bên mời thầu (sau khi đã ký hợp đồng với nhà thầu trúng thầu) thể hiện sự thiếu tôn trọng và xâm hại quyền lợi chính đáng của nhà thầu có kiến nghị.
Nhưng thời gian chỉ là một phần gây nên bức bối, các lý do bên mời thầu đưa ra để loại nhà thầu mới gây nên bức xúc cho các DN nhà thầu.

Chủ đầu tư dự án cần làm rõ phản ánh của nhà thầu.

Thất thoát tiền tỷ vì loại thầu giá thấp?

 Nhà thầu Handico 36 – một trong 3 nhà thầu bị loại từ vòng kỹ thuật cùng với 2 nhà thầu khác – cho biết họ không phục kết quả lựa chọn nhà thầu của Ban QLDA đầu tư các công trình Y tế Quảng Ninh và sẽ đi đến cùng sự việc này.

Trong văn bản số 55/TB-BQLDA, bên mời thầu thông báo loại bỏ Handico 36 với 3 lý do: nhân sự, tài chính và thiết bị thi công. Cụ thể,  về nhân sự chủ chốt cho gói thầu, theo bên mời thầu nhà thầu kê khai một trong hai vị trí công việc “kỹ sư hoặc cử nhân kinh tế phụ trách thanh quyết toán” là bà Trần Thị Hồng, trong đó có kèm theo hợp đồng lao động ký kết giữa HANDICO36 với bà Trần Thị Hồng ngày 11/10/2007 nhưng nhà thầu sử dụng con dấu đăng ký từ ngày 12/7/2011. Bên mời thầu cho rằng, nhà thầu đã gian lận thông tin.
Tuy nhiên, lý do nêu trên là không thoả đáng, bởi nhà thầu đã có văn bản xác nhận của Cơ quan bảo hiểm xã hội (BHXH) quận Cầu Giấy (Hà Nội) về việc bà Hồng tham gia BHXH liên tục từ tháng 1/2008 đến nay tại HANDICO36 và nhà thầu không hề có động cơ hay lợi ích gì từ việc sử dụng con dấu trong Hợp đồng lao động của bà Hồng. Đây thuần túy là sơ suất của nhà thầu vì HSMT chỉ yêu cầu vị trí nhân sự này cần 3 năm kinh nghiệm, trong khi bà Hồng đã làm việc liên tục ở HANDICO36 hơn 8 năm nay.
Cục Quản lý đấu thầu (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cũng có văn bản khẳng định, việc chứng minh nhân sự chủ chốt cho gói thầu, trường hợp con dấu trong hợp đồng lao động của nhà thầu với nhân sự chủ chốt có sự không rõ ràng và không đủ cơ sở để kết luận mối ràng buộc giữa nhà thầu và nhân sự đó thì bên mời thầu cần làm rõ với nhà thầu, đồng thời có thể xác minh thông qua cơ quan BHXH và trực tiếp với nhân sự được đề xuất với vị trí đó, để đảm bảo việc kê khai nhân sự của nhà thầu là trung thực, chính xác. Chính sở Kế hoạch và Đầu tư Quảng Ninh cũng cho rằng, không có cơ sở để nói nhà thầu gian dối.
Về năng lực tài chính, bên mời thầu cho rằng số liệu giữa các báo cáo tài chính của nhà thầu không khớp nhau, số dư đầu kỳ và cuối kỳ giữa các năm không bằng nhau. Nhà thầu cho biết, về vấn đề này, nhà thầu đã có văn bản làm rõ và giải thích sự chênh lệch. Cơ sở giải trình các vấn đề đều phù hợp với quy định hiện hành về chế độ kế toán và chính sách thuế. Cục Quản lý đấu thầu cũng khẳng định, trường hợp HSDT của nhà thầu có nội dung không trùng khớp về các số liệu trong báo cáo tài chính thì bên mời thầu cần yêu cầu nhà thầu làm rõ về nội dung này, đồng thời tham khảo thêm ý kiến của cơ quan kiểm toán, cơ quan quản lý thuế hoặc các cơ quan có liên quan để xác minh tính pháp lý cũng như sự phù hợp, chính xác của báo cáo tài chính do nhà thầu cung cấp, đảm bảo tính khách quan trong quá trình đánh giá HSDT.
Về thiết bị thi công chủ yếu, nhà thầu kê khai thiết bị đầm bê tông (đầm dùi): gồm 2 đầm dùi có công suất 1,38 kw và 1 đầm dùi có công suất 1,1 kw trong khi đó HSMT yêu cầu 3 đầm dùi  có công suất 1,5 kw. Trao đổi với phóng viên, nhà thầu cho biết, giá trị tổng cộng của 3 đầm dùi chỉ khoảng 5 triệu đồng (rất nhỏ so với giá trị của gói thầu mà nhà thầu tham gia), đầm dùi là thiết bị hết sức phổ thông, có thể mua bất kỳ thời điểm nào. Và tại Văn bản số 61/VBCK-CT36 ngày 4/4/2016, nhà thầu cam kết đáp ứng đầy đủ máy, thiết bị thi công, trong đó nêu rõ, một số máy móc thiết bị thi công nhỏ không kê trong danh mục máy móc thiết bị của nhà thầu, khi thi công nếu có nhu cầu phát sinh, nhà thầu sẽ mua mới hoặc thuê.
Do đó, nếu 3 đầm đã kê khai vẫn chưa đáp ứng đầy đủ quá trình thi công, nhà thầu sẽ mua thêm để đáp ứng nhu cầu thi công. Nhà thầu cũng cam kết sẽ đáp ứng đủ số lượng, công suất các máy móc, thiết bị phù hợp để phục vụ quá trình thi công, đảm bảo tiến độ và chất lượng.
Mặc dù nhà thầu đã có giải trình cụ thể nhưng Ban QLDA đầu tư các công trình y tế Quảng Ninh vẫn không đếm xỉa đến các nội dung nhà thầu cung cấp. Đặc biệt ngay cả khi Cục Quản lý Đấu thầu, cơ quan chuyên môn cao nhất về hoạt động đấu thầu ra văn bản hướng dẫn khá cụ thể vụ việc, Ban QLDA Công trình y tế Quảng Ninh vẫn không thực hiện theo cho dù họ chính là đơn vị yêu cầu làm rõ.
Việc Ban QLDA đầu tư các công trình y tế Quảng Ninh mặc dù đã cho nhà thầu làm rõ HSDT, phát hành văn bản gửi cơ quan quản lý nhà nước đề nghị hướng dẫn pháp luật về đấu thầu nhưng lại không lắng nghe, không chấp nhận nội dung làm rõ của nhà thầu, bỏ qua khuyến nghị và hướng dẫn của cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu đang dấy lên một nghi vấn rằng, những “động thái” yêu cầu làm rõ HSDT, gửi văn bản tới cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu của bên mời thầu chỉ là hình thức. Việc loại nhà thầu một cách cứng nhắc, khiên cưỡng và không thỏa đáng là chủ đích từ trước.