Quà tặng thiên nhiên và tấm lòng người bản địa

Gia đình bà H’ Dhia đãi khách bằng cà phê

Nhân chuyến về buôn Găm xã Krông Jing, huyện M Đ’rắk tỉnh Đắk Lắk, chúng tôi được gia đình bà H’ Dhia Byă (50 tuổi) mời uống cà phê theo cách nhà tự làm. Đưa khách xuống gian bếp nhỏ đang hừng hực khói lửa, bà H’ Dhia giới thiệu về loại cà phê vối vừa hái từ rẫy về hong khô trên giàn bếp. Bà lấy một ít hạt bỏ vào chiếc nồi cũ đặt sẵn trên bếp. Mặc cho khói bếp làm mắt cay xòe, bà H’ Dhia vẫn đưa tay đảo đều. Khi vỏ cà phê chuyển sang màu đen, bà đổ ra chờ nguội rồi bỏ cối giã tách vỏ. Tiếp đến, bà cho mỡ gà, nhân cà phê vào chảo rang cho đến khi dậy mùi thơm mới đổ ra giã. Trong lúc giã, bà H’ Dhia nhờ con gái đun ấm nước sôi. Giã hơn 20 phút, hạt cà phê nát thành bột mịn. Bà cho bột cà phê vào phin, từ từ đổ nước sôi vào lọc lấy phần nước, rồi thêm ít đường khuấy đều. Kết thúc công đoạn chế biến, nữ gia chủ có một ly cà phê đen to thơm lừng đãi khách.

Giọt cà phê đen mịn sóng sánh

Đưa li lên miệng uống ngụm cà phê, một chút đắng, ngọt, chua chua cùng mùi thơm ngào ngạt xâm lấn cả tâm hồn, kích thích mọi giác quan khiến chúng tôi chỉ biết xuýt xoa. Bà H’ Dhia cho biết, không có công thức cố định nào về thời gian rang, giã cà phê. Tất cả đều phụ thuộc vào con mắt, cảm tính của người chế biến. Người có kinh nghiệm sẽ tự cảm nhận được độ chín, mịn của hạt cà phê. Nên cũng hạt cà phê, bếp lửa, cối giã đó, mỗi người chế biến lại tạo ra hương vị khác nhau.

Hạt cà phê hong trên giàn bếp

Cứ đến vụ thu hoạch, không riêng nhà bà H’ Dhia mà hầu như người Êđê nào cũng có thói quen uống cà phê theo kiểu truyền thống, họ chọn một ít hạt cà phê to, chín mọng về phơi khô để dành uống cả năm. Mỗi lần, họ chỉ rang một ít, uống hết lại làm tiếp mới giữ được hương vị cà phê. Buổi sáng lo cơm nước xong, bà H’ Dhia không quên pha 1 ly cà phê lớn cho cả nhà uống lấy tinh thần cho ngày mới. Nhà bà hay uống cà phê vào buổi sáng, trưa, hiếm khi uống tối vì sợ “say”. Không chỉ để uống trong gia đình, cà phê còn là “đặc sản” đãi khách đến chơi nhà. Dù khách xa lạ, hay người thân quen, gia chủ đều niềm nở đón tiếp, pha ly cà phê mời khách. Sự chất phác, thân thiện của họ khiến những lữ khách đường xa như chúng tôi bịn rịn, khó quên. 

Rang cà phê bằng lửa củi