Chính sách phòng, chống bạo lực trên cơ sở giới: Vẫn còn nhiều khoảng trống

Đủ kiểu bạo lực

     Phát biểu tại hội thảo, các đại biểu cho rằng, bạo lực trên cơ sở giới, đặc biệt bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái, là vấn đề mang tính toàn cầu, xảy ra ở mọi xã hội, trong đó có Việt Nam.

     Theo kết quả nghiên cứu quốc gia về bạo lực gia đình, 58% phụ nữ trong độ tuổi từ 18 đến 60 đã từng kết hôn cho biết, họ từng bị bạo lực do chồng hoặc bạn tình gây ra ít nhất một lần. Mặc dù vậy, 50% nạn nhân là nữ giới chưa từng tiết lộ cho ai biết việc mình bị bạo hành; 87% nạn nhân chưa bao giờ viện đến sự trợ giúp của chính quyền hoặc các dịch vụ trợ giúp chính thức. Phụ nữ và trẻ em gái không chỉ là nạn nhân chủ yếu của bạo lực gia đình mà còn có nguy cơ bị mua bán, lạm dụng và xâm hại tình dục ở các môi trường khác ngoài gia đình.

Tập huấn “Kỹ năng xử lý các vụ việc bạo lực gia đình” cho phụ nữ huyện Kỳ Sơn (Hòa Bình).  Ảnh: Trần Tĩnh.

      Các nguyên nhân của bạo lực trên cơ sở giới bắt nguồn từ bất bình đẳng giới và thường do vai trò lấn át của nam giới. Phụ nữ thường xuyên phải chịu những tổn thương về tình cảm, tinh thần và thể chất. Tuy nhiên, trong cuộc sống hôn nhân, bạo lực trên cơ sở giới trong quan hệ gia đình rất hiếm khi được nhận biết do bị che phủ bởi những mong đợi truyền thống mang tính văn hóa, những quy tắc chuẩn mực, những tiêu chuẩn đạo đức liên quan đến giới cũng như hệ tư tưởng gia trưởng trong xã hội. Ví dụ nam giới phải là trụ cột gia đình, phải lo kinh tế gia đình; phụ nữ phải lo toan việc nhà...

     Tất cả những điều này đã làm cho bạo lực trên cơ sở giới trở nên “bình thường”. Do đó, mặc dù trên cơ sở pháp lý, phụ nữ được bảo vệ, nhưng trên thực tế vị thế của phụ nữ vẫn luôn thấp hơn nam giới do những mong đợi xã hội về giới còn phổ biến. Những nhân tố trên đã góp phần tạo nên một thực trạng: Sự thống trị của nam giới và bạo lực với phụ nữ dường như là điều không thể tránh khỏi .

Cần có chương trình hành động tổng thể

      Từ thực tế trên, ông Phạm Ngọc Tiến, nhận định: “Rất nhiều cơ quan, ban, ngành cùng vào cuộc để phòng, chống bạo lực giới, song lại chưa có quy định về cơ quan chịu trách nhiệm giải trình khi bạo lực giới xảy ra. Bên cạnh đó, một số hành vi, định nghĩa như “quấy rối tình dục”, “bạo lực giới”, “bạo lực giới với người đồng tính, chuyển giới”... vẫn chưa rõ ràng nên khó áp dụng để xử phạt”.

Tuyên truyền, nhận thức bình đẳng giới cho phụ nữ xã Tuấn Mậu, Sơn Động, Bắc Giang. Ảnh: TV.

     Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ LĐ – TB&XH Doãn Mậu Diệp nhấn mạnh: “Vấn đề cần thiết hiện nay là phải xây dựng một chương trình tổng thể về phòng, chống bạo lực trên cơ sở giới, trong đó làm rõ trách nhiệm giải trình và kết nối chặt chẽ các bên liên quan, nhằm xây dựng và triển khai các biện pháp can thiệp một cách tổng thể, đồng bộ và kịp thời”.

     Căn cứ vào bối cảnh thực tế tại Việt Nam và các khuyến nghị gần đây của Liên hợp quốc về việc xác định các nội dung ưu tiên cho công tác thúc đẩy bình đẳng giới, cụ thể như đề cập trong Kết luận của Phiên họp thứ 57 và 58, Ủy ban về địa vị của phụ nữ Liên hợp quốc, Bộ LĐ – TB&XH đề xuất xây dựng Đề án phòng, chống bạo lực trên cơ sở giới giai đoạn 2016 -2020, tầm nhìn 2030, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt trong năm 2015. Kết quả việc triển khai xây dựng Đề án sẽ góp phần thực hiện một cách hiệu quả các kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội trong thời gian tới, cũng như giúp Việt Nam hoàn thành các cam kết đối với các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ, CEDAW và Cương lĩnh hành động Bắc Kinh.

     Với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Tổ chức Liên hợp quốc tại Việt Nam, Bộ LĐ – TB&XH tổ chức Hội thảo khởi động xây dựng Đề án phòng, chống bạo lực trên cơ sở giới giai đoạn 2016-2020. đây là hoạt động khởi động cho quá trình xây dựng Đề án. Mục đích của hội thảo nhằm rà soát lại những khoảng trống trong chính sách và quá trình thực hiện các hoạt động phòng, chống bạo lực trên cơ sở giới tại Việt Nam; thu thập thông tin đầu vào cho việc xây dựng Đề án.

     Ông Arthur Erken, Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam cho rằng, việc có được một tầm nhìn xa về vấn đề bạo lực dựa trên cơ sở giới, bao gồm cả bạo lực gia đình là hết sức cần thiết để giải quyết bạo lực trên cơ sở giới trong mọi hình thức. Unfpa hợp tác với Cơ quan phụ nữ Liên hợp quốc và các cơ quan khác của Liên hợp quốc cam kết sẽ tiếp tục nỗ lực trong các hoạt động, hợp tác chặt chẽ với Chính phủ, các đối tác phát  triển và tổ chức xã hội, nhằm nâng cao vị thế của phụ nữ, thúc đẩy bình đẳng giới”.

     Ông Arthur Erken nhấn mạnh: “Bạo lực trên cơ sở giới đang được đánh giá là một chỉ số quan trọng trong theo dõi việc đạt được Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ số 3 về bình đẳng giới tại Việt Nam, chúng tôi ưu tiên các nỗ lực để giải quyết vấn đề này trong những năm sắp tới”.