Nhiều làng nghề truyền thống không có thợ có tay nghề tinh xảo

LĐ có tay nghề chuyển dịch việc làm, thoát ly

Theo Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam Lưu Duy Dần, việc thiếu nhân lực có kỹ thuật của các làng nghề đang ngày càng trầm trọng, do LĐ có tay nghề đang chuyển dịch sang làm việc ở các lĩnh vực khác hoặc thoát ly khỏi địa phương. Các làng nghề truyền thống hiện thu hút khoảng 20 triệu LĐ, bằng 24% tổng số LĐ nông thôn. Trong đó, 30% LĐ có việc làm thường xuyên, còn lại là LĐ thời vụ. Thế nhưng số LĐ đã qua đào tạo (có chứng chỉ sơ cấp trở lên) bình quân tại các làng nghề chỉ chiếm 12,3%, còn lại là không qua đào tạo, dẫn đến tình trạng nhiều làng nghề đối mặt nguy cơ thiếu LĐ, nhất là LĐ trẻ có tay nghề.

“Nhiều làng nghề truyền thống hiện không có thợ tạo mẫu và thợ có tay nghề tinh xảo đáp ứng yêu cầu thẩm mỹ ngày càng cao của người tiêu dùng, nên sản phẩm của các làng nghề truyền thống chưa đa dạng về mẫu mã, thiếu sức cạnh tranh so với sản phẩm cùng loại trong nước và quốc tế”, ông Dần cho biết.

Tính riêng Hà Nội, địa phương có số lượng làng nghề nhiều nhất cả nước với gần 1.350 làng nghề và làng có nghề, trong đó, nhiều làng nghề vẫn giữ được tốc độ phát triển tốt như sơn mài, khảm trai, điêu khắc gỗ, thêu, dệt lụa... Nhưng các làng nghề tại Hà Nội cũng rơi vào tình trạng thiếu nguồn nhân lực, nhất là các nhân lực trẻ và có tay nghề cao đủ để sáng tạo mẫu mã đa dạng, đáp ứng yêu cầu thẩm mỹ ngày càng cao của người tiêu dùng. Đây cũng là một nguyên nhân khiến sản phẩm các làng nghề truyền thống chưa đa dạng về mẫu mã, thiếu sức cạnh tranh so với sản phẩm cùng loại trong nước và quốc tế.

LĐ làng nghề đang chuyển dịch sang làm việc ở các lĩnh vực khác hoặc thoát ly khỏi địa phương.

Ông Nguyễn Phương Quang, Giám đốc Cty TNHH Việt Quang (thôn Phú Vinh, xã Phú Nghĩa, huyện Chương Mỹ) chia sẻ, làng nghề Phú Vinh nổi tiếng với nghề mây tre đan truyền thống. Các sản phẩm của làng nghề không chỉ được cả nước biết đến mà còn xuất khẩu đi nhiều nước được khách hàng nước ngoài ưa chuộng. “Hiện làng nghề Phú Vinh đang phải đối mặt với việc thiếu nguồn nhân lực có tay nghề cao.Trong bối cảnh hội nhập với sự cạnh tranh mạnh mẽ thì càng cần phải có đội ngũ nhân lực có tay nghề tinh xảo tạo ra các sản phẩm phong phú về mẫu mã, đảm bảo chất lượng mới có khả năng cạnh tranh trên thị trường”, ông Quang nói.Cũng theo ông Quang, để kế thừa và phát huy thế mạnh làng nghề thì cần xây dựng đội ngũ nhân lực trẻ có trình độ cao. Do đó cần những chính sách đào tạo nghề và truyền nghề cho thế hệ trẻ. Chỉ có nguồn nhân lực chất lượng tốt thì mới giữ và phát triển các làng nghề truyền thống ngày càng phát triển.

Vẫn là bài toán nan giải

LĐ làng nghề nói chung chia thành hai nhóm rõ rệt: Nhóm LĐ không thường xuyên, thiếu kỹ năng làm những công việc đơn giản, không hoặc ít có đào tạo bài bản; nhóm thứ hai là LĐ thường xuyên, kỹ năng cao, thường làm việc ở những cơ sở hoặc doanh nghiệp làm hàng mỹ nghệ cao cấp.

Theo UBND TP. Hà Nội, những năm qua Hà Nội đã có nhiều chính sách nhằm hỗ trợ phát triển các làng nghề như quy hoạch các làng nghề, những chính sách hỗ trợ vốn, hỗ trợ đầu ra sản phẩm, tổ chức các hội chợ nhằm quảng bá sản phẩm làng nghề… Đặc biệt công tác đào tạo nghề cho các làng nghề được thành phố đặc biệt quan tâm. Đầu năm 2017, UBND TP.Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 36/KH-UBND về hoạt động của Ban Chỉ đạo phát triển nghề và làng nghề TP.Hà Nội năm 2017.

Theo đó, sẽ tập trung đào tạo nghề, truyền nghề cho khoảng 30.000 LĐ tại các làng nghề truyền thống ở khu vực nông thôn. Ban Chỉ đạo phát triển nghề và làng nghề TP.Hà Nội cho hay, trong năm 2017, toàn thành phố phấn đấu đào tạo nghề, truyền nghề, đồng thời tập huấn nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp cho khoảng 100 chủ doanh nghiệp là giám đốc, phó giám đốc các cơ sở sản xuất làng nghề.

Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp Hà Nội từ đầu năm đến nay đã chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan, các hiệp hội ngành nghề tổ chức 40 lớp truyền nghề thủ công mỹ nghệ cho 1.400 học viên tại 40 thôn, xã; tổ chức cho 1.500 chủ cơ sở sản xuất công nghiệp nông thôn tham gia 15 lớp tập huấn khởi sự doanh nghiệp, hội nhập kinh tế quốc tế, thiết kế mẫu mã sản phẩm, quản trị doanh nghiệp, kinh doanh và marketing... Các nghề chính được Trung tâm nhân rộng là: Mây tre đan, sơn mài, khảm trai, thêu ren, dệt lụa, gốm sư... với các giảng viên là những nghệ nhân, thợ giỏi, thợ có tay nghề cao giảng dạy.