Phải truyền thông để người dân hiểu tăng tuổi nghỉ hưu có lộ trình

Về tuổi nghỉ hưu, trong dự án Bộ luật lao động sửa đổi, Chính phủ đề xuất mức tăng tuổi nghỉ hưu lên 62 tuổi đối với nam, 60 tuổi đối với nữ theo một lộ trình bắt đầu tính từ ngày 01 tháng 01 năm 2021 và có đưa ra 2 phương án. Đây là những quy định chung về tuổi nghỉ hưu đối với lao động của quốc gia, còn đối với những nghành nghề, lĩnh vực nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn thì sẽ được về hưu trước nhưng không quá 5 năm; còn những người có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, những nhà quản lý và một số đối tượng đặc biệt khác cũng có quyền được nghỉ hưu ở độ tuổi cao hơn nhưng cũng không quá 5 năm.

Tôi thấy việc điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu rất cần thiết để thể chế hoá Nghị quyết 28 của Trung ương nhưng tôi đề nghị ban soạn thảo phải làm rõ tính hợp lý về khoảng cách tuổi nghỉ hưu giữa nam và nữ, hiện nay đang đề nghị chênh nhau 2 năm, nam tăng lên 62 và nữ tăng lên 60, cần làm rõ tại sao lại có khoảng cách giữa nam và nữ chênh lệch là 2 năm. Từ quan điểm bảo đảm bình đẳng giới là phải bình đẳng giới thực chất và các biện pháp đặc biệt tạm thời theo tinh thần Công ước quốc tế về loại bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ (Công ước Cedaw) trong khi khoảng cách tuổi nghỉ hưu cần được xem xét tuỳ thuộc vào tình trạng sức khoẻ, tính chất lao động, điều kiện lao động của những nhóm lao động khác nhau và liên quan mật thiết đến các chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, đến công tác đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, đề bạt, bổ nhiệm…

Chi trả lương hưu và BHXH qua hệ thống bưu điện (Ảnh minh họa)

Tôi rất quan tâm đến việc ở những nhóm lao động khác nhau,  thực tế cho thấy tuổi nghỉ hưu ở các nhóm lao động là rất khác nhau. Theo kết quả Tổng điều tra lao động năm 2017, trong lĩnh vực sản xuất và chế biến thực phẩm vào thời điểm năm 2017 có khoảng 556 nghìn lao động, trong đó lao động từ 16 đến 30 tuổi chiếm 47%, lao động từ 30 đến 45 tuổi chiếm 40%, chỉ có 10% lao động từ 45 đến 55 tuổi và 1,5% là lao động từ 56 đến 60 tuổi. Những con số này cho thấy lao động ở nghành chế biến thực phẩm bắt đầu đi làm ở độ tuổi rất sớm, họ đi làm từ 16 tuổi và đại đa số nghỉ hưu ở tuổi trước 45, như vậy thì việc kéo dài tuổi nghỉ hưu đối với nhóm lao động trực tiếp trong nghành này liệu có khả thi không, chắc là rất khó. Tương tự như vậy, trong nghành chế biến, chế tạo cũng chỉ có 6,6% lao động ở độ tuổi 46 đến 55 tuổi, 1% ở độ tuổi từ 56 đến 60 tuổi. Do đó tôi đề nghị Chính phủ  nghiên cứu kỹ và lấy ý kiến rộng rãi, tổng hợp ý kiến của các nhóm đối tượng chịu tác động của chính sách tăng tuổi nghỉ hưu này và ý kiến của các chuyên gia, các nhà khoa học để đảm bảo lựa chọn được một phương án tối ưu về tăng tuổi nghỉ hưu.

Tôi cũng đề nghị Chính phủ dự liệu phản ứng dư luận xã hội, vì như ta đã biết khi Luật Bảo hiểm xã hội chưa có hiệu lực thi hành, thì Điều 60 quy định chính sách về đảm bảo an sinh xã hội rất tốt cho những người lao động khi hết tuổi nghỉ hưu để người ta có một nguồn lương hưu để đảm bảo cuộc sống, thế nhưng khi chính sách này chưa có hiệu lực thi hành thì đã gặp phải phản ứng của dư luận. Cho nên tôi đề nghị Chính phủ cần có phương pháp truyền thông chính sách một cách căn cơ, nhất quán và phải truyền thông thật sâu rộng đến mọi tầng lớp nhân dân để định hướng chính sách đến mọi người dân về việc tăng tuổi nghỉ hưu này. Phải truyền thông để họ hiểu đây là tăng tuổi nghỉ hưu có lộ trình mà nếu theo phương án một thì mỗi năm chỉ tăng 3 tháng đối với nam, 4 tháng đối với nữ, tức là đến năm 2028 thì nam mới nghỉ hưu ở độ tuổi 62 và nữ đến hết năm 2036 mới nghỉ hưu ở độ tuổi 60; còn các nghành nghề đặc biệt thuộc các lĩnh vực độc hại, nguy hiểm, nặng nhọc thì có quyền nghỉ hưu sớm hơn trước nhưng không quá 5 năm. Việc tuyên truyền phải thật sâu, rộng rãi đến nhân dân để tránh cho người dân người ta hiểu lầm là đến năm 2021 tất cả mọi người lao động đều phải thực hiện, đều làm việc và nghỉ hưu nam thì ở tuổi 62, nữ ở tuổi 60. Người dân không biết, người ta cứ nghĩ quy định mới đến năm 2021 ở tất cả mọi người, lao động ở tất cả các lĩnh vực nghành nghề, cứ nam 62 tuổi mới được nghỉ hưu, nữ đến 60 tuổi mới được nghỉ hưu thì sẽ lại tạo ra một dư luận phản ứng không tốt.

Cho nên khi tuyên truyền chính sách, Chính phủ cần khẳng định rõ đây là quy định chung về tuổi nghỉ hưu đối với lao động chung của quốc gia, còn đối với nghành nghề, lĩnh vực nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, rồi những người có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao và những trường hợp đặc biệt khác sẽ có quy định riêng về tuổi nghỉ hưu để phù hợp với các đối tượng này.