Những chuyện ít biết về tác giả “X30 phá lưới”

Cán bộ phản gián thành nhà văn viết truyện tình báo

Ông Đặng Tuấn Phương, con trai trưởng của nhà văn Đặng Thanh, người từng du học ở Nga, hiện làm hướng dẫn viên du lịch tự do, cho biết: Nhà văn Đặng Thanh sinh ra ở Huế, bố ông là người Quảng Nam, mẹ là người Huế dòng dõi hoàng tộc.  Thời niên thiếu, học hết lớp 7, cậu bé Đặng Thanh đã được giác ngộ đi theo cách mạng.

Đến tuổi thanh niên, Đặng Thanh hoạt động trong ngành phản gián của Công an Bình Trị Thiên thời kỳ 1945-1954 dưới bí danh Vũ Lăng. Sau Hiệp định Geneve, ông ra Bắc tập kết và làm trong Bộ Công an, lấy vợ rồi sinh con ở Bắc.

Khoảng năm 1960, ông được điều qua ngành tòa án tòa hình sự của Tòa án nhân dân tối cao. Năm 1975, ông được điều vào Sài Gòn quản lý ngành tòa án còn non trẻ của ta thời đó.

Chức vụ của ông là thẩm phán, Phó Chánh án TAND TP Hồ Chí Minh cho đến lúc về hưu.Giai đoạn hoạt động trong ngành tình báo và phản gián chàng thanh niên Đặng Thanh đã có nhiều cống hiến. Ông Phương Kể: “Lúc hoạt động ở mặt trận Bình Trị Thiên, bố tôi có nhiều chiến công, trong đó có chiến công bắt được một nhóm Việt gian làm tình báo cho Pháp.

Nhờ chiến công đó, bố tôi được trao tặng Huân chương Chiến thắng do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký. Ông được mệnh danh là “Hùm xám Bình Trị Thiên”. Thực dân Pháp treo thưởng một số tiền lớn  cho ai bắt hoặc giết được ông.

Nhà văn Đặng Thanh đang sáng tác.

Bố tôi được đặt tên đường ở TP Huế”. Cũng nhờ những năm tháng hoạt động cách mạng chuyên trách ngành phản gián đã cho Đặng Thanh một vốn sống và những tư liệu quý giá, sự hiểu biết tường tận của nghề tình báo để ông có thể viết ra những tiểu thuyết tình báo và phản gián hấp dẫn, ăn khách đến bây giờ.

Gia tài của nhà văn Đặng Thanh có 12 cuốn tiểu thuyết tình báo, phản gián. Tác phẩm đầu tay là cuốn “Cất vó” đăng dài kỳ trên báo Thời mới vào năm 1960, sau đó in thành sách.

 Lần lượt sau đó là những tác phẩm: “X 30 phá lưới”, “Đọ sức”, “Lần theo chuỗi hạt”, “Lá thư vĩnh biệt của Jacquenline”, “Tấm bản đồ thất lạc”, “Nữ điệp viên Sao Chămpa”, “Sự thật về X 30”...

Viết từ câu chuyện của đời mình

Tôi tìm đến nhà của vợ chồng ông Đặng Tuấn Dũng, con trai út của nhà văn Đặng Thanh để tìm hiểu thêm về cuộc đời và văn nghiệp của nhà văn. Nhà ông Dũng là một căn nhà nhỏ trong khu chung cư khá cũ ở đường Cao Thắng.

Đây là nơi nhà văn Đặng Thanh mỗi buổi chiều gõ máy chữ để cho ra đời những tiểu thuyết tình báo ly kỳ. Gia đình ông Dũng còn giữ được chiếc máy đánh chữ và những hình ảnh, tư liệu về nhà văn.

Thế nhưng muốn tìm hiểu thêm về cuộc đời nhà văn thì cũng không có nhiều, bởi ông Dũng lúc đó còn nhỏ, lại đi du học ở Đức từ năm 17 tuổi. Ông Dũng nói: “Bố tôi sống khép kín ít thổ lộ với người khác, kể cả với con cái trong nhà nên chúng tôi không biết nhiều về cụ.

Cụ ham viết văn, phải nói là đam mê. Tôi nhớ hồi còn ở ngoài Bắc, giai đoạn những năm 60- 70 giấy rất hiếm. Để viết văn, cụ tận dụng cả những tờ giấy đã viết một mặt, lật mặt sau để viết, mà viết toàn bằng tay, sau này mới có máy đánh chữ”.

Theo lời kể của vợ chồng ông Dũng, giai đoạn sau khi nghỉ hưu, nhà văn Đặng Thanh mới có nhiều thời gian để chuyên tâm vào sáng tác. Ông thường ngồi viết vào buổi chiều, khoảng 3 giờ chiều cho đến khoảng 8 giờ tối.

“Lúc viết cuốn đầu tiên, cuốn “Cất vó”, bố tôi có đưa cho một số bạn bè xem. Sau này, thỉnh thoảng cụ lại đi thăm bạn bè, tìm gặp những người có hoạt động tình báo... để hỏi chuyện, tìm tư liệu thêm”, bà Nguyễn Thị Vân Hà, vợ ông Đặng Tuấn Dũng, con dâu nhà văn Đặng Thanh, cho biết thêm.

Nhiều năm làm công tác Tuyên giáo của Thành ủy TP Hồ Chí Minh, bà Hà được nhà văn Đặng Thanh chia sẻ, tâm sự  về công việc viết văn của mình. Bà cũng là người thường đánh máy giúp ông.

Nhờ đó bà phần nào hiểu được những tâm tư và lai lịch của những câu chuyện được nhà văn sáng tạo ra. “Những truyện tình báo, phản gián của bố chồng tôi được cụ viết từ những chuyện trong  giai đoạn cụ làm nghề tình báo, phản gián. Cụ lấy tư liệu và những nhân vật, con người trong giai đoạn đó để viết.

Nhiều nhân vật chính trong truyện là nguyên mẫu từ ông nên truyện của ông có nét như hồi ký, nhưng đã tiểu thuyết hóa cho hấp dẫn. Tác phẩm “Tấm bản đồ thất lạc” là cụ viết về giai đoạn niên thiếu của mình được giác ngộ làm cách mạng”, bà Hà kể.

Theo lời ông Dũng, có những chuyện nhà văn chưa kịp viết ra, sau khi mất, ông gửi gắm lại cho bà Hà viết tiếp.

Trong các tác phẩm của nhà văn Đặng Thanh, nổi bật nhất là tiểu thuyết “ X 30 phá lưới”. Tác phẩm này được viết ở miền Bắc nhưng năm 1975 mới in trên báo Sài Gòn Giải Phóng, sau in thành sách. Lúc đó nhà văn Đặng Thanh đang làm ở TAND TP Hồ Chí Minh.

Truyện này  khi xuất bản trong nước đã gây sốt trên văn đàn. Sau đó, tác phẩm được dịch ra nhiều thứ tiếng và nhiều nước xuất bản: Nga, Bungari, Nhật, Mỹ...

Mấy chục năm trôi qua, những tác phẩm của ông vẫn được tái bản, làm say mê hàng triệu độc giả. Đọc truyện ông để hiểu thêm và tự hào về lịch sử, trí tuệ của dân tộc Việt Nam.