Nhớ mùa sim chín

Cây sim thường mọc ở nơi núi đồi.

Thời điểm này ở các vùng quê mùa sim đang chín rộ, không ít người lại nhớ đến những ngày trèo đồi hái những quả sim chín tím mọng, hít thở hương vị đồi núi. Không những thế, những quả sim chín mọng, căng tròn mũm mĩm còn là món ăn lót dạ cho đám học sinh chúng tôi sau những buổi tan học về bụng đói meo. Những quả sim tím như chắt lọc vị đất, màu nắng và hương gió để tạo cho đời những dư vị ngọt ngào đẹp nhất của chốn quê yên bình. Cũng từ lâu, quả sim là một thứ quả rừng quen thuộc của trẻ con miền núi.

Búp và lá sim non có tác dụng giảm đau, tán nhiệt độc, cầm máu, chữa đau bụng...

 
Cây sim cao từ 1 - 2m, mọc nhiều ở đồi, rừng. Hoa sim màu tím, 5 cánh, rất đẹp, nở vào khoảng cuối tháng 4 và tháng 5; quả chín vào cuối tháng 7, đầu tháng 8. Quả sim nhỏ như hình con quay gỗ nằm chi chít trên thân cành, khi chín có màu hồng tím và sậm đen; bên ngoài có một lớp lông mịn như tơ, bên trong quả có nhiều hạt. Ăn quả sim chín mọng có vị ngọt, ngon; quả chưa chín hẳn có vị hơi chát. Không chỉ là một loại quả ngon, cây sim còn có rất nhiều lợi ích, đặc biệt là đối với sức khỏe con người.

Hoa sim màu tím, 5 cánh mỏng tang, rất đẹp.

Ngoài ra, cây sim còn có nhiều tên gọi khác như: Hồng sim, đào kim lang, là một loại cây yêu đất đồi, mọc thành nhiều cụm, nhiều gốc hoang dại ở các vùng núi, đồi trọc khắp đất nước ta, đây là một loại cây ưa cằn cỗi và gió đồi. Lá sim bóng mượt, không ráp và nhiều lông như lá mua. Mỗi buổi chiều chăn trâu, lũ trẻ thường hay bẻ cành lá trải xuống đất làm đệm nằm vừa êm vừa mát. Người già thì thường hay nhìn lá sim để đoán xem năm đó có mưa lũ hay không.

Những quả sim xanh bám chi chít trên cành.

 Theo Đông y, các bộ phận của cây sim từ lá, thân, rễ, hoa, quả đều có thể dùng làm thuốc. Trong đó, quả sim vị ngọt chát, tính bình, có tác dụng dưỡng huyết, chỉ huyết (cầm máu), dùng chữa các chứng huyết hư, thổ huyết, mũi chảy máu, tiểu tiện ra máu, lỵ, di tinh, băng huyết... Đặc biệt, quả sim tươi hoặc phơi khô dùng để ngâm rượu uống rất tốt, giúp tiêu hóa, chống đau nhức mỏi ở người cao tuổi.

Búp và lá sim non có tác dụng giảm đau, tán nhiệt độc, cầm máu, chữa đau bụng, ghẻ lở, chân lở loét… Rễ cây sim vị ngọt, hơi chua, chữa bệnh đau tim, đau xương, lưng gối yếu mỏi, viêm thấp khớp cầm máu, giảm đau, dùng chữa viêm gan, đau bụng, băng huyết, phong thấp đau nhức, trĩ lở loét, bỏng lửa…. Trong dân gian có nhiều bài thuốc chữa bệnh từ cây sim rất tốt như: Đau đầu, băng huyết, thổ huyết, viêm gan, lở loét, bỏng...

Quả sim bắt đầu chím, vỏ chuyển dần sang màu tím.

 
Về quê vào mùa này, dọc con đường mòn, bên những sườn đồi, ai cũng trầm trồ, ngỡ ngàng bởi một màu tím bao phủ khắp các triền đồi. Những cánh hoa mỏng, màu tím mềm như lụa khiến cho người ngắm biết bao cảm xúc. Tuy đất đồi cằn cỗi nhưng những quả sim con cứ lớn nhanh như thổi. Những quả nhỏ màu xanh được kết trái bởi những bông hoa tím ngắt. Khi lớn hết cỡ quả sim có màu da xanh xám, căng tròn, mấy ngày sau màu hung tím lộ dần từ cuống quả. Lúc này vỏ quả mang một màu tím bầm, quả căng tròn, thưởng thức một quả thấy vị ngọt, thơm lừng như mật quyện nơi đầu lưỡi, báo hiệu một mùa quả ngọt nơi núi đồi đã về đúng hẹn. Sim càng mọc ở trên núi càng ngọt.

Quả sim chín mọng, tròn căng.

Ngày bà nội tôi còn sống, mỗi khi hái những quả sim chín mọng từ cây xuống, bà thường dặn: “Người ta bảo, khi ăn sim thì nên ăn cả tai sim để tránh bị đau bụng. Những quả sim hái xuống cứ thế cho vào miệng nhai mà không cần phải bóc tách như những thứ quả khác con ạ”.

Ký ức tuổi thơ trong tôi luôn là những triền đồi hoa sim đẹp như thế. Ngày ấy, cứ mỗi mùa sim đến, lũ trẻ chăn trâu chúng tôi lại có nhiều kỷ niệm đẹp. Nhớ nhất là những ngày cùng bạn háo hức đi hái sim, dù đã quen thuộc nhưng vẫn có cảm giác khó tả khi đứng giữa một đồi sim mênh mông. Sau đó mỗi đứa ùa vào từng vạt sim, chọn những quả chín tím to nhất, căng mọng nhất để thưởng thức. Khi quay lại nhìn các bạn, đứa nào đứa nấy cũng một miệng tím như mực do ăn nhiều sim. Cứ thế nhìn nhau cùng cười vang cả một triền đồi.

Sim chín, vỏ quả màu tím bầm, quả căng tròn, thưởng thức một quả thấy vị ngọt, thơm lừng như mật quyện nơi đầu lưỡi...

Một mùa sim nữa lại về, chắc hẳn không riêng gì tôi mà những ai đã sinh ra nơi đồi núi cũng mong có ngày được về nghỉ, trèo đồi hái những quả sim chín tím mọng, hít thở cái hương vị của đồi núi, tìm về với những ký ức tuổi thơ một thời.