Nhớ mãi Người phụ nữ Hang Hòn

Chị Phan Thị Ràng sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống cách mạng. Trong những năm tháng quê hương bị kìm kẹp dưới gót giầy xâm lược, chị đã sớm giác ngộ, tự nguyện đi theo cách mạng khi tuổi đời còn rất trẻ. Năm 13 tuổi, chị bắt đầu tham gia Đội Thiếu niên cứu quốc, sau đó chị được giao nhiệm vụ trinh sát, phụ trách thanh vận, giao liên.... Đến năm 1960, tổ chức phân công chị về xã Thổ Sơn xây dựng căn cứ, vận động quần chúng và chiến đấu.

         Anh hùng LLVT nhân dân, liệt sĩ Phan Thị Ràng

Trong cuộc chiến quyết liệt giữa ta và địch những năm đầu thập kỷ 60 của thế kỷ trước tại Hòn Đất, chị Phan Thị Ràng vừa là liên lạc giữa các đơn vị trong khu căn cứ, vừa tổ chức vận động nhân dân đấu tranh chính trị, binh vận phối hợp với các hoạt động quân sự làm cho địch phải giảm dần các đợt tấn công, càn quét.

           Kênh Rạch Giá - Hà Tiên chảy qua khu vực Hòn Đất

Đêm ngày 8, rạng sáng ngày 9-1-1962, trên đường từ Hòn Me về Hòn Đất để tiếp cận với đồng đội chiến đấu, chị bị địch phục kích bắt giữ. Chúng dùng nhiều thủ đoạn thâm độc tra tấn hết sức tàn bạo và dã man: Treo chị lên ngọn cây, đổ nước xà bông vào miệng, dùng báng súng đánh vào người, nhổ cọc rào tre đâm mọi nơi trên cơ thể và lấy cả dao găm lóc từng thớ thịt... nhưng chị vẫn một lòng kiên trung với cách mạng, không một lời khai báo, giữ tròn khí tiết của người cộng sản cho đến hơi thở cuối cùng.

Chị Phan Thị Ràng đã hy sinh anh dũng lúc 13 giờ ngày 9-1-1962 để lại niềm tiếc thương vô hạn cho đồng chí, đồng đội và người dân Ba Hòn. Sự hy sinh bất khuất của chị đã làm cho kẻ thù phải run sợ và cảm phục trước sự kiên trung, dũng cảm của người con gái xứ Hòn.

         Khu Di tích lịch sử Hòn Đất - Kiên Giang

Sau ngày chị hy sinh, tại vùng Ba Hòn nhiều trận đánh đã diễn ra và ta đã giành chiến thắng vang dội. Trận chiến đấu 11 ngày đêm năm 1962, trận đánh 78 ngày đêm năm 1969, trận đánh 132 ngày đêm năm 1971 tại Ba Hòn và nhiều trận đánh lớn, nhỏ khác đã được ghi vào sử sách. Trong bối cảnh khốc liệt của cuộc chiến tranh, Hòn Đất vẫn sừng sững, hiên ngang, bất khuất, cùng với chiến trường khu 9 và cả nước đánh bại các chiến lược chiến tranh của Mỹ - Ngụy, góp phần làm nên Đại thắng mùa Xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Tuy nhiên, để đi đến thắng lợi cuối cùng, tại đây cũng có trên 1.000 liệt sỹ, 500 thương binh, bệnh binh, hàng trăm tù chính trị bị bắt tù đày và hàng ngàn gia đình có công giúp đỡ cách mạng.  Chị Phan Thị Ràng và 3 cá nhân khác đã được Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang. Và chị chính là nguồn cảm hứng để nhà văn Anh Đức viết nên tác phẩm Hòn Đất với nhân vật chị Sứ thật sống động và đáng kinh.

         Hoạt động dâng hương tưởng nhớ liệt sĩ Phan Thị Ràng (2018)

Năm 1989, Bộ Văn hóa -Thông tin công nhận khu vực Ba Hòn là Khu di tích lịch sử - thắng cảnh cấp quốc gia. Huyện Hòn Đất (Kiên Giang) đã được Trung ương và tỉnh quan tâm đầu tư xây dựng, tôn tạo nhiều công trình quan trọng như: Xây dựng Nhà truyền thống và khu mộ Chị Sứ, tu sửa khôi phục các hang động chiến đấu, xây dựng Tượng đài chiến thắng Hòn Đất, phù điêu khắc họa chiến thắng của quân và dân ta... nhằm ghi dấu và tri ân những người con của quê hương đã anh dũng hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc. 

Trong những ngày đầu năm 2018, kỷ niệm 56 năm ngày hy sinh của Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Phan Thị Ràng, tại Khu di tích lịch sử Ba Hòn, huyện Hòn Đất nhiều đoàn khách từ khắp nơi trong nước cùng người dân địa phương đã đến dâng hương tưởng nhớ Chị.